Neil Young in het Sportpaleis: als dit een afscheid was, dan was het er een in stijl

In acht genomen dat elke artiest die naam waardig zijn merchandising vooraf controleert en goedkeurt, kun je veel afleiden uit de items die tijdens optredens aan de fans te koop worden aangeboden. Neil Young bood een T-shirt aan met als opschrift ‘Sponsored by nobody’. Dat zegt álles over hem.

Tijdens een recent optreden in de States bracht hij een toast uit bij het publiek en zei hij kurkdroog, glas geheven: ‘A word from our sponsor: I’m brought to you by… water’. Vergelijk dat met de Stones en anderen die zich laten sponsoren door om het even wie een bedrag van zes ziljoen cijfers op tafel legt. Zelf droeg Neil een aftands T-shirt met de naam van een van zijn helden erop: Howlin’ Wolf. En ook voor het concert begon, liet hij via de mixtafel simpele, pure blues door de zaal schallen. Vergelijk dat met het pompeuze, megalomane ‘Also sprach Zarathustra’ dat het optreden van Janelle Monae voorafging.

Vooraf projecteerden de videoschermen ook Neils ‘Times Contrarian’, en ook de titel van die fictieve krant zegt alles over hem: een contrarian is een eigenwijze dwarsligger, en als je de helft mag geloven van wat Graham Nash in zijn autobiografie over Neil schrijft, is hij dat zeker. ‘Equal time for past, present and future’ is de ondertitel van dat krantje – in tegenstelling tot de doorsnee krant die maniakaal focust op de actualiteit, wat vaak ten koste gaat van een historisch perspectief en een visie op lange termijn – een beetje zoals politici dus.

Het Sportpaleis was niet uitverkocht. Waren veel fans op vakantie? Of waren zij die Neils briljante concert in 2016 zagen bang dat het dit keer niet zo goed zou zijn? Ze kregen een beetje gelijk. Het eerste uur opende Neil niet met een lange akoestische set. Hij speelde trouwens opvallend weinig akoestische songs, en geen enkele solo. Dat eerste uur serveerde hij iets te veel onderling inwisselbare Youngiaanse uitgesponnen riffs: ‘Over and Over’, ‘Hello Mr. Soul’, ‘Love to Burn’, ‘Loner’ en opener ‘Mansion on the Hill’. Die laatste song bevat de zin ‘take the highway to the sun or the rocky road’. Ik kan de frase ‘rocky road’ niet meer horen zonder te lachen sinds ik de reclameclip voor Bavaria zag (voer ‘Live is life Bavaria commercial’ in op YouTube).

Dat eerste uur was de mix ook niet ideaal. Tijdens de eerste songs moest ik me inhouden om niet ‘More barn!’ te roepen. En hij speelde ook een aantal naar mijn gevoel iets minder succulente songs zoals ‘From Hank to Hendrix’ en ‘Are You Ready for the Country’ die ik graag had ingeruild voor een handvol favorieten. Geen ‘Heart of Gold’ vandaag, geen ‘Needle and the Damage Done’, geen ‘Comes a Time’, geen ‘Helpless’, geen ‘Down by the River’, geen ‘Tonight’s the Night’, geen ‘Lotta Love’, geen ‘Like an Inca’, geen ‘After the Goldruch’, geen… En heeft iemand tijdens het concert die percussionist echt gehoord? Ik niet.

Maar ik muggenzift, Neil is altijd goed en hij werd nog beter vanaf ‘When you Dance, I Can Really Love’, ‘On the Beach’, ‘Unknown Legend’, ‘Long May You Run’ en ‘Old Man’, ook al haalde hij de hoge noten daarvan niet meer. Ook opvallend: behalve de gebruikelijke monitors hingen er ook twee enorme boxen die op het podium gericht waren, blijkbaar wilde Neil baden in z’n eigen sound.

Voor mij was ‘Cortez the Killer’ een hoogtepunt, een iets meer laidback versie dan anders, maar mooi crescendo gezongen en gespeeld door de jongens van Promise of the Real, die trouwens de hele avond mooie backings zongen, al miste ik de flow van Crazy Horse en de messcherpe attaque van Pearl Jam (Pukkelpop!)

We kregen nog een mooi maar niet groots ‘Cinnamon Girl’, een fel ‘Fuckin’ Up’ en lang uitgesponnen versies van ‘Hey Hey, My My’ en ‘Rockin’ in the Free World’.

Neil richtte drie keer het woord tot ons. ‘How you doin’?’ En één keer wees hij ons op een surrealistisch feitje, in acht genomen dat het Sportpaleis rakelings náást (Neil dacht duidelijk onder) een druk bereden viaduct ligt: ‘There’s cars going right over us now!’ Helemaal aan het eind deed hij met z’n jonge rechterhanden nog een rondedansje – letterlijk. Ik zie het Dylan niet doen.

Neil speelde 154 minuten – tweeëneenhalf uur! Misschien is een concert zijn workout om zichzelf fit te houden voor seks met de verrukkelijke Daryl Hannah, voor wie hij zijn vrouw Pegi liet staan. Of misschien is de seks met Daryl zo’n goeie workout dat hij daarom moeiteloos die tweeëneenhalf uur optreden aan kan. Of misschien zijn die tweeënenhalf uur hun voorspel. Of misschien is zijn trots een sterke motor: het ego dat weigert zich te schikken naar het noodlot en spuwt op een aftakelend lijf.

Long may he run. Maar Neil is 74. Als dit een afscheid was, dan was het er een in stijl. Ook al speelde die godverdomse contrarian níét mijn en, neem ik aan, uw favoriet ‘Like a Hurricane’, terwijl hij de Duitsers in Dresden er een dag eerder een fenomenale versie van 15 minuten van serveerde. Wij kregen slechts ‘Roll Another Number.’

De hele set brandde op het podium een minuscuul lichtbakje met één woordje erin: ‘Love’. Dat voelen wij voor hem.