‘Niemand riep de pesters een halt toe. Ik had zelfs een leraar die meedeed’

De tol van jarenlang ‘dikzak’ of ‘puistenkop’ genoemd te worden, van beschimpt, aangevallen en uitgesloten te worden, valt onmogelijk te onderschatten. Daarover vertelt ook Fleur Van Groningen, samen met andere bekende Vlamingen, in het boek ‘Laat je niet verpesten’ van Rutger Verhoeff.

Fleur van Groningen is columniste, schrijfster en cartooniste. Zij leed vijftien jaar onder pestgedrag.

FLEUR VAN GRONINGEN «Het begon al in de eerste kleuterklas, omdat ik anders was dan de rest. Ik droeg andere kleren, mijn ouders waren gescheiden en ik zat liever in mijn eentje te tekenen dan te ravotten met de rest. In het begin was dat pesten nog onschuldig: ze lieten me struikelen, stopten iets vies in mijn jaszak of dwongen me zand te eten. Toen ik 16 werd, heeft iemand me stiekem drugs toegediend, waardoor ik op mijn fiets begon door te draaien – in volle avondspits in Antwerpen! Dat was heel heftig en gevaarlijk. Maar wat ik vooral erg vond, was het niet aflatende getreiter omdat ik gewoon anders was. Dat heeft tot mijn 19de geduurd.»

HUMO Riep niemand die pesters dan een halt toe?

VAN GRONINGEN «Daar werd helaas weinig aan gedaan. Ik had zelfs een leraar die meedeed. Nadat een jongen uit mijn klas me in mijn kruis had gegrepen, sprak mijn moeder die leerkracht aan. ‘Ze moet maar wat eelt op haar ziel kweken,’ zei hij. In de klas liet hij me voor de lol alleen liedjes zingen, zodat de rest van de klas me kon uitlachen. Terwijl ik het haatte om op het voorplan te treden. Eigenlijk was het gewoon overleven, die hele schooltijd. Ik heb heel jong leren incasseren.»

HUMO Hoe groot was de impact van dat pesten op je verdere leven?

VAN GRONINGEN «Op mijn 16de kreeg ik een identiteitscrisis. Dat kwam door een dramatische ervaring uit mijn kindertijd en omdat ik in een sekte ben opgegroeid, maar ook door het pesten. Die depressie heeft zeven jaar geduurd, en ging van kwaad naar erger. Ik had suïcidale neigingen. Ik ben ook veel ziek geweest, vaak chronische aandoeningen, zoals hoofdpijn en darmklachten. Vroeger raakten die niet opgelost, maar nu ik mentaal sterker sta, zijn ze verdwenen.

»Ik was en ben nog altijd bang van mensen. Vriendschappen ging ik aan uit dankbaarheid: als mensen me accepteerden, was ik zó dankbaar dat ik meteen met hen bevriend wilde worden, ook al hadden we amper iets gemeen. Net daardoor sneuvelden die vriendschappen altijd, en was ik triest omdat ik eenzaam werd.»

HUMO Slachtoffers van pesters starten met een achterstand in de liefde, zegt Rutger Verhoeff.

VAN GRONINGEN «Ik had veel nood aan liefde en geborgenheid, waardoor ik me heel snel blootgaf aan andere mensen. In de hoop dat zij wél lief voor mij zouden zijn. Dat gebeurde vaak niet, en dan werd ik nog harder gekwetst. De eerste mannen in mijn leven hebben me respectloos behandeld. Alleen had ik dat niet door omdat ik het gewend was om zonder respect te worden behandeld. Dat is natuurlijk geen gezonde situatie.»

HUMO Vergaf je die mannen uit schrik dat ze je zouden verlaten?

VAN GRONINGEN «Neen, want ik heb zelf bindingsangst. Ik verlaat mensen vóór ze mij kunnen verlaten. Als er iets niet goed zat in mijn relatie, was ik weg en verbrak ik alle banden. Door zo vaak gekwetst te worden, bouw je een muur om je heen. Gelukkig heb ik aan mezelf gewerkt en is die ‘vermijdende hechtingsstijl’ – zoals ze dat in de psychologie noemen – achter de rug. Nu sta ik op het punt om te trouwen.»

HUMO Dokter Verhoeff blijkt in zijn boek geen fan van therapeuten, maar jou hebben ze wél geholpen?

VAN GRONINGEN «EMDR-therapie heeft bij mij wonderen verricht. Ze herprogrammeert je hersenen door je je trauma te laten herbeleven. Als je die pijnlijke situatie en het verdriet opnieuw meemaakt, kun je dat negatieve gevoel in een andere richting sturen. Dat heb ik een jaar lang heel intensief gedaan, en het heeft mijn leven gered.»

HUMO Verhoeff vindt dat veel therapeuten positiviteitsgoeroes zijn, die je enkel zeggen wat je wil horen. Ze wapenen je niet tegen de buitenwereld.

VAN GRONINGEN «Wat een ander tegen je zegt, is altijd minder sterk dan je eigen overtuiging. Ik heb nooit een therapeut gehad die me complimentjes gaf. Ik moest zélf geloven dat ik niet lelijk, zielig en achterlijk was. Als mensen me nu ophemelen of verguizen, zal me dat veel minder raken. Mijn eigen overtuiging is nu sterker dan de meningen van anderen. Die zijn immers altijd gekleurd, nooit de waarheid.»

HUMO Geloof jij dat pesten een positieve invloed kan hebben op je carrière?

VAN GRONINGEN «Ja. Hoe langer men je kopje onder duwt, hoe groter je vechtlust om boven water te komen. Dat pesten gaf me een enorme drive. Ik heb me heel lang geschaamd omdat ik anders ben, maar op een bepaald moment besefte ik dat ik het moest omarmen. Ik heb me op dat tekenen gestort om mezelf te bewijzen. Ook al was ik heel onzeker en angstig, toch had ik de energie om hoofdredacteurs op te bellen en mijn cartoons te gaan tonen.»

HUMO De Nederlandse schrijver Abdelkader Benali had moeite met zijn succes omdat hij vroeger gepest werd. Hij was het alleen maar gewend om kritiek te krijgen, dus kon hij er niet bij dat hij plots bewierookt werd.

VAN GRONINGEN «Dat herken ik. Vroeger zeiden mensen dat ik niks waard was, maar omdat ik nu een bestseller heb geschreven, ben ik plots fantastisch. Maar als je daar naar luistert, ben je opnieuw de speelbal van de mening van anderen. Dat wil ik niet. Toen ‘Leven zonder filter’ pas uit was, kreeg ik tot zestig brieven per dag. Aan mijn tafeltje op de Boekenbeurs stonden honderden mensen aan te schuiven. Die bewondering wil ik echt niet. Mijn mensenangst is in die periode een stuk groter geworden, ik durfde amper nog buiten te komen. Dat hoeft niet te verbazen, als een onbekende je in de Delhaize plots omhelst en in tranen uitbarst.»

HUMO Heb jij je pesters later nog ontmoet?

VAN GRONINGEN «Neen, maar iemand heeft zich wel geëxcuseerd via Facebook. De coolste chick, naar wie iedereen vroeger opkeek, is nu een zielig figuur die in een marginaal café werkt. Niet dat het me vrolijk stemt, ik vind het alleen verbijsterend hoe bepaalde zaken in het leven een andere wending kunnen nemen.»