Niet Citizen Kane of A Space Odyssey, maar Tovenaar van Oz is de invloedrijkste film
Over smaak blijven we twisten. Het échte belang van een film blijkt uit het aantal keren dat andere films ernaar verwijzen, bedachten twee wiskundigen.
De belangrijkste film aller tijden? Dergelijke lijsten worden meestal aangevoerd door klassiekers als ‘Citizen Kane’ of ‘The Godfather’. Maar de film die de meeste invloed heeft gehad op andere werken, staat daar zelden op. Geen enkele film wordt zo vaak aangehaald als ‘The Wizard of Oz’, het sprookjesverhaal met Judy Garland uit 1939.
Subjectief
De bestaande lijsten zijn niet objectief, schrijven data-analisten van de universiteit van Turijn in onlinevakblad Applied Network Science. Ze zijn gebaseerd op hun opbrengsten, dan wel op publieksenquêtes of het oordeel van recensenten. Maar of een film een kaskraker wordt, hangt erg af van de mode van zijn tijd, of de gebruikte marketingtechnieken. En die oordelen zijn natuurlijk helemaal subjectief, en zeggen meer iets over de esthetische waarde dan de invloed op latere films.
De Italianen pakten het wiskundiger aan met een zogeheten netwerkanalyse. Daarvoor maakten ze gebruik van een databank, de IMDb (Internet Movie Database), met daarin 47.000 films. Daar zitten niet alleen gegevens in als jaar en land van uitgave, namen van de regisseur en de belangrijkste acteurs, maar ook alle referenties. Dan gaat het om verwijzingen naar eerdere films alsook om de keren dat de film in latere werken terugkomt. Dat kan een liedje zijn of een bekende uitspraak (‘You talking to me?’), maar ook een nagevolgde stijlvorm, zoals de raamvertelling uit ‘Citizen Kane’.
In de analyse telde de computer niet alleen het aantal referenties, maar ze gaf ook elke verwijzing een weegfactor mee. Als een uitspraak terugkwam in een invloedrijke film, telde die referentie zwaarder mee. Toen al het rekenwerk was voltooid, kwam ‘The Wizard of Oz’ bovendrijven, gevolgd door ‘Star Wars’ en ‘Psycho’.
Vijf regisseurs in de top-8
Vervolgens lieten de Italianen hun rekenmethode los op regisseurs en acteurs. En dan ging het erom wie veel invloedrijke films had geregisseerd of erin had gespeeld. Maar ‘The Wizard’ had door wisselingen op de set vijf regisseurs gehad en die eindigden door deze aanpak allemaal in de top-8. Daar hebben de onderzoekers voor gecorrigeerd, evenals voor het feit dat hedendaagse personen weinig kans maakten; hun invloed moet nog blijken. Na deze correctie kwam Alfred Hitchcock als belangrijkste regisseur uit de bus en Samuel L. Jackson als topacteur.
Actrices kwamen er in deze analyse slecht van‘The Wizard of Oz’, met in de hoofdrol Judy Garland, won in 1940 twee Oscars. Beide onderscheidingen waren voor de filmmuziek. af, een direct gevolg van het feit dat veel topfilms vooral mannelijke hoofdrollen kennen. In die zin is het tekenend dat de lijst van actrices wordt aangevoerd door Lois Maxwell. Zij vertolkte in de eerste veertien James Bondfilms de rol van Miss Moneypenny.
Top-10 invloedrijke films
1.The Wizard of Oz (1939)
2.Star Wars (1977)
3.Psycho (1960)
4.King Kong (1933)
5.2001: A Space Odyssey (1968)
6.Metropolis (1927)
7.Citizen Kane (1941)
8.The Birth of a Nation
9.Frankenstein (1931)
10.Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen (1937)
Top-10 regisseurs
1.Alfred Hitchcock
2.Steven Spielberg
3.Brian De Palma
4.Howard Hawks
5.John Ford
6.Martin Scorsese
7.Ingmar Bergman
8.Stanley Kubrick
9.Gerald Thomas
10.Ishiro Honda
Top-3 acteurs
1.Samuel L. Jackson
2.Clint Eastwood
3.Tom Cruise
Top-3 actrices
1.Lois Maxwell
2.Carrie Fisher
3.Maureen O’Sullivan
Lees ook:
Han Solo, het archetype ruwe bolster, blanke pit
Het is die ontspannen draai waarmee Han Solo het beeld inschuift. De lichaamstaal zegt genoeg. Zijn stoutmoedige grijns maakt het af, tijdens die eerste kennismaking, vanachter dat tafeltje in de verduisterde Cantina in ruimtehaven Mos Eisley op planeet Tatooine. Zo, dus jullie hebben een smokkelaar nodig? Hij hoeft het niet eens uit te spreken. In het Engels is daar een mooi woord voor, swagger.
