'Niveau 4' op Vier
Voor het tweede seizoen van ‘Niveau 4’ duikt Eric Goens opnieuw in de wereld van de misdaad en de politie. Deze keer volgen we de korpsen van Aalst, Sint-Niklaas en Hasselt bij hun dagelijkse interventies.
Het eerste seizoen focuste op de strijd tegen terrorisme ten tijde van niveau 4, het hoogste terroristische dreigingsniveau dat na de aanslagen van 22 maart 2016 lange tijd van kracht was in België. Inmiddels is het dreigingsniveau gedaald tot het slaapverwekkend geruststellende niveau 2, maar om redenen van promotionele herkenbaarheid behoudt het programma zijn welluidende naam voor het tweede seizoen. De focus van de politiekorpsen is verschoven van terrorisme naar een waaier aan criminele activiteiten gaande van inbraken over drugstrafiek tot slagen en verwondingen en dat allemaal niet langer in Brussel maar in drie zogenaamde ‘centrumsteden’.
‘Niveau 4’ volgt op de maandagavond van Vier het onophoudelijk fascinerende ‘De Rechtbank’ op, een loodzware opdracht. Met dat programma heeft het gemeen dat het ons een inkijk wil bieden in een fascinerende wereld waar brave burgers als wij normaliter slechts zelden mee in contact komen. ‘Niveau 4’ is op zijn sterkst als het dat ook simpelweg doet, als het de fraaie, vakkundige beelden zonder franjes of commentaar voor zich laat spreken. De verscheidene escalerende interventies die we gisteren kregen voorgeschoteld vormden pittig voer voor discussie in de Vlaamse huiskamer. Zoals dat nu eenmaal gaat in het leven zoals het is, was het niet eenvoudig om eenduidig van goeden en slechten te spreken en de complexe sociale taferelen boden doorgaans meer dan voldoende stof om de kijker aan het denken en het discussiëren te zetten.
‘Niveau 4’ stelt zichzelf in essentie tot doel de politie aan het werk te tonen bij haar dagelijkse taken en dat levert bij momenten eenvoudige, ontegensprekelijk interessante televisie op. Bovendien zijn wij bij Humo - alle geruchten ten spijt - ook maar mensen en dus willen wij, net als de likkebaardende buren bij de woninginbraak, af en toe gewoon eens wat opwindends zien. Dat de verdachten van tijd tot tijd boven hun theewater knullige scheldwoorden in het plat Limburgs stamelen en dat enkele agenten verdienstelijke flauwe plezanten zijn, is daarbij mooi meegenomen.
Nu volstaan een goed uitgangspunt en interessante stof niet voor een goed programma: het kan in theorie ook best fascinerend zijn om te zien hoe trouwe liefdespartners zich gaan gedragen als ze met een stel bronstige vrijgezellen op een eiland worden geplaatst, maar dat wil nog niet zeggen dat het hoogstaande televisie oplevert. Op sensatie beluste, weinig fijngevoelige tv-makers durven bijvoorbeeld al eens roet in het eten te gooien.
Televisiemaker Erik Goens, bekend van onder andere ‘Kroost’ en ‘Het Huis’, bewandelde in het verleden steeds de fijne lijn tussen oprechte televisie en gekleurde manipulatie en neigt ook hier toch wat te veel naar het tweede. ‘Niveau 4’ verloor gisteravond heel wat van zijn kracht wanneer Goens de situatie via een voice-over van commentaar voorzag of wanneer de agenten (maar nooit de verdachten) aan het woord werden gelaten. Met behulp van tendentieuze vragen wilde Goens ons er wel heel erg van overtuigen dat het druggebruik en de criminaliteit in Vlaanderen ook in de centrumsteden de laatste jaren ‘toch wel fel toegenomen is’, om zo hardnekkig wat heroïek uit het gepresenteerde te puren. Voor bewijs voor die stellingen zijn we aangewezen op een gevoel en een indruk van enkele agenten dat het vroeger toch allemaal beter was en dat er onder de jongeren toch veel deugnieten zitten tegenwoordig. Van statistieken, wetenschappelijk onderzoek of journalistieke research om die eeuwenoude claims te staven, was geenszins sprake. Inzicht in de achtergrond van de arrestanten en journalistieke research naar de problematieken bleef bovendien beperkt tot enkele platitudes over invaliden die belastinggeld aan drugs opdoen, uitspraken die we bezwaarlijk als gedegen sociologische analyses kunnen categoriseren.
‘Niveau 4’ is een onderhoudend en boeiend programma, maar op journalistiek vlak veel te licht en te gratuite om van scherpe, fijne docutelevisie te kunnen spreken. In dat segment van de Vlaamse televisie spant ‘De Rechtbank’ nog steeds eenzaam de kroon.
