Ongemak bij alle dataverzamelaars op internet? Zes tips om je privacy te beschermen

Voor wie Facebook, Google en consorten niet helemaal in de ban wil doen, maar zich ongemakkelijk voelt bij alle data die zij binnenharken: zes tips om de privacy te beschermen.

1. Geef aan wat sociale media en Google wel of niet mogen opslaan

De knop ‘verzamel geen snippertje data van mij’ bestaat niet, maar internetplatformen bieden gebruikers wel enige controle over hun persoonlijke gegevens. Zo vind je bij alle sociale media een privacy-onderdeel onder ‘instellingen’ (soms aangeduid met een tandwielicoontje) waar je bijvoorbeeld aangeeft welke delen van het profiel openbaar zichtbaar zijn en welke alleen voor vrienden, en of het platform locaties mag bijhouden.

Bij Facebook zijn de privacy-instellingen relatief uitgebreid, het loont hier doorheen te gaan. Zo is het onder ‘Advertenties’ mogelijk om aan te vinken welke persoonsgegevens gebruikt mogen worden voor gerichte advertenties en welke niet, variërend van relatiestatus tot opleiding. Bij ‘Apps en websites’ staan de externe partijen die toegang hebben tot Facebook-gegevens, omdat een gebruiker heeft ingelogd met een Facebook-account. Een paar muisklikken en dit is voorbij.

Ook Google biedt privacy-opties: klik onder myaccount.google.com op het kopje ‘privacy en personalisatie’ en geef aan of Google locaties mag volgen, webactiviteit mag bijhouden op aan Google gelieerde websites en opnamen van slimme luidsprekers mag gebruiken om spraakherkenning te verbeteren. Eerder opgeslagen data zijn hier te wissen.

2. Beheer wat telefoonapps wel en niet mogen zien

Waar precies verschilt een beetje per telefoon, maar onder instellingen is het mogelijk om handmatig te beheren tot welke data en telefoononderdelen apps toegang hebben (denk aan de contactenlijst, foto’s of locatie). Hier kan doorgaans met gerust hart een deel van de bevoegdheden van apps worden geschrapt. Let wel: soms heeft een app een bepaalde bevoegdheid nodig om te functioneren. Een zaklamp-app die geen toegang heeft tot het lichtje van de camera werkt domweg niet. Dat merk je vanzelf.

Zoek hiernaast op Android-telefoons de aparte Google-instellingen. Hier kun je personalisatie van advertenties weigeren, waardoor apps geen advertentieprofiel van je gebruiken voor gepersonaliseerde reclames.

3. Gebruik een privacyvriendelijke(re) browser

Internetbrowsers, zoals Google Chrome en Internet Explorer, zijn meer dan een neutraal doorgeefluik van websites. Er zitten flinke verschillen in privacyvriendelijkheid. Bijvoorbeeld op het gebied van cookies; bestandjes die surfgedrag in de gaten houden, waardoor advertenties voor sportschoenen je dágen nadat je een paar sneakers hebt gekeken nog steeds achtervolgen.

Op privacygebied doet Google Chrome het notoir slecht. ‘Van binnen lijkt Chrome sterk op surveillancesoftware’, schreef technologiecolumnist Geoffrey Fowler afgelopen juni in The Washington Post, na een uitgebreide test van de browser van Google.

Zo ontdekte hij dat Chrome – na een week surfen op een desktopcomputer – meer dan 11 duizend cookies had doorgelaten die Firefox automatisch blokkeerde, waaronder cookies die Facebook of Google lieten weten dat Fowler een pagina bekeek voor een leningaanvraag.

Firefox staat ook cookies toe, maar beduidend minder. De Consumentenbond riep deze browser in 2018 uit tot de meest privacyvriendelijke browser op zowel computers als op mobiele apparaten. De andere grote browsers hangen op privacygebied ergens tussen Chrome en Firefox in.

Kleinere browsers nam de Consumentenbond trouwens niet mee in de onderzoeksresultaten. Brave, Iridium Browser, Epic en Waterfox, bijvoorbeeld, beloven privacy nog beter te beschermen dan Firefox. Overigens zijn er uiteraard meer criteria voor browsers dan privacy. Zo is Chrome bijzonder fijn in het gebruik.

4. Maak de browser privacyvriendelijker

Elke internetbrowser is via de instellingen minstens iets privacyvriendelijker te maken. Blokkeer via instellingen of voorkeuren (afhankelijk van de browser) in elk geval cookies van derden. Dit beperkt in hoeverre bijvoorbeeld een advertentiepartij van een website ziet welke sites je verder bezoekt. Ook is het mogelijk om de browser een ‘volg mij niet’-verzoek te laten indienen bij websites. Het is niet gegarandeerd dat websites zich hieraan houden.

Alle cookies blokkeren kan ook, maar hierna zal een deel van de websites niet goed functioneren. Cookies zijn immers niet allemaal bedoeld om gebruikers te volgen of te profileren voor advertenties: een webwinkel kan dankzij dergelijke bestandjes bijvoorbeeld onthouden dat je die sportschoenen van de advertentie toch maar in het winkelmandje hebt gestopt.

5. Installeer een blokkeer-extensie

Aan de browser kun je extensies toevoegen die advertenties, cookies en/of andere volgsystemen blokkeren. Er zijn er meerdere, maar het gratis Ghostery is een bekende: het blokkeert, naast advertenties, automatisch een deel van de volgcookies en geeft de gebruiker veel controle over welke cookies verder wel en niet toe te laten.

Dergelijke programma’s zijn doorgaans eenvoudig via hun eigen websites te installeren. Overigens werkt niet elke blocker in elke browser.

Op telefoons met het iOS-besturingssysteem zijn blokkeerextensies ook toe te voegen aan Apple-browser Safari. Op Android moet je aparte browsers installeren waarin het blokkeren van volgcookies zit ingebouwd, zoals Firefox Focus of Ghostery Privacy Browser.

Houd er wel rekening mee dat als een extensie te enthousiast aan het blokkeren slaat, websites incidenteel minder goed functioneren. Dan kun je de website eventueel handmatig aanmerken als uitzondering voor de blokkade.

6. Zoek met een privacyvriendelijke zoekmachine

Van alle privacyvriendelijke zoekmachines is DuckDuckGo de bekendste. Deze bewaart geen persoonlijke gegevens en volgt zijn gebruikers niet. Daar staat tegenover dat hij simpelweg minder goed is in het doorzoeken van het internet dan pakweg Google, dat veel meer geld en middelen heeft.

Een alternatief is Startpage, van Nederlandse makelij (nee, dit heeft niets te maken met Startpagina.nl). Deze geeft zoekopdrachten indirect door aan Google, maar zorgt ervoor dat de zoekopdrachten niet aan individuen te koppelen zijn, zodat Google gebruikers niet kan volgen. Ook hiervoor zijn wat offers nodig: zo zijn verschillende mogelijkheden van Google, waaronder Google Nieuws, niet beschikbaar via Startpage.

Ⓒ de Volkskrant