Onze Vrouw op bezoek in de School of Life van Alain de Botton

In Londen is er een School of Life, een school van het leven. En daar loopt het storm. Heel begrijpelijk, want weet ú hoe het precies moet, Het Leven? Natuurlijk niet. We zijn vrijer, rijker, gezonder en geëmancipeerder dan in ‘Mad Men’-tijden, we vliegen de wereld rond, ruilen gewoon van lief als het niet meer gaat en hebben meer lol dan ooit, maar ondertussen daalde ons geluksniveau gestaag. Dus organiseren we nu gelukscongressen, schrijven we boeken over geluk, en zoeken we er ons een ongeluk naar.

undefined

'Ons gevoel van eigenwaarde is nog nooit zo laag geweest'

Lees ook:

De School of Life van Alain de Botton, deel 2: het nieuwe pessimisme

En dus richtte schrijver/denker Alain de Botton een School of Life op. Onbegrijpelijk eigenlijk dat niemand daar eerder is opgekomen, want als er iets is dat je nodig hebt maar nergens vindt, dan is het wel een handleiding voor Het Leven. Het loopt er zoals gezegd dan ook storm. Voor de zondagse ‘preken’ – TED-achtige lezingen – vechten mensen om de vierhonderd beschikbare plaatsen. En ook hun lessen (vooral ‘How to find a job you love’, ‘How to worry less about money’ en ‘Do we still need relationships’) zitten vol. Dus trokken ook wij erheen, volgden lessen, luisterden naar sprekers – en vroegen de grondlegger hoe het komt dat zoveel mensen er kennelijk vinden wat ze zoeken.

HUMO Jullie lessen over relaties en werk zijn het meest gewild.

Alain de Botton «Dat is waar mensen de meeste problemen mee hebben, en ook de meeste hoop en vaak hemelshoge verwachtingen over koesteren: een goeie relatie en een fantastische carrière. Dat is niet altijd zo geweest. Pas de laatste vijftig jaar vinden mensen dat ze moeten trouwen uit liefde en dat werk niet per definitie afzien is, maar een plezierige bezigheid waar je voldoening uit haalt en waar je jezelf in kunt ontplooien. Ik weet wel niet of dat op zich winst is. Vroeger was plezier iets voor ná het werk, en zocht je liefde en opwinding ook in de periferie. We zijn dus twee belangrijke uitlaatkleppen verloren, de maîtresse en de hobby. Maar goed.

»Omdat gelukkig zijn in je werk nu het grote goed is, hebben mensen snel het gevoel dat ze volkomen gefaald hebben wanneer ze zich daar niet zo gelukkig in voelen.»

HUMO In de cursus ‘How to find a job you love’ zaten een paar mannen in pak die zeiden dat ze flink geld verdienden maar dat ze zich leeg voelden in hun job.

de Botton «Ja. De meest voorkomende dromen van mensen die van job willen veranderen zijn: alles achterlaten om te gaan lesgeven, of een bed and breakfast beginnen, of een café, of iets in de ontwikkelinghulp gaan doen. Mensen worden gelukkiger als ze weten dat wat ze doen ergens voor díént, dat ze echt iets betékenen voor anderen. Dat is uiteindelijk wat voldoening geeft.

»Nu, gelukkig zijn in je werk is een heel mooi idee, maar wel erg ambitieus. En als je die ambitie serieus neemt, als je écht voldoening wilt vinden in je job, dan zal je ervoor moeten vechten. Je moet jezelf onderwerpen aan een grondig onderzoek, er zo goed mogelijk achter proberen te komen wie je bent en wat je wilt, zoveel mogelijk verschillende dingen proberen en geen overhaaste beslissingen nemen. Maar wij mensen zijn daar niet zo goed in. We beseffen niet goed wat onze talenten zijn, of we weten niet hoe we ze moeten vertalen naar een job, of we missen de moed om stappen te zetten – er kan zoveel misgaan.

»Het probleem is ook dat onze ideeën over wat een succesvol leven hoort te zijn ons grotendeels zijn opgedrongen. Door onze ouders bijvoorbeeld – ondanks de golf van gepsychologiseer van de laatste decennia is dat nog steeds niet goed doorgedrongen. En ook de media en de reclame definiëren nog steeds wat we willen en hoe we onszelf zien. We zijn niet zo sterk als we denken, we zijn heel gevoelig voor suggestie.

»Ik pleit er niet voor dat we stoppen met het jagen naar succes en geluk in onze job. Ik pleit er vooral voor dat we zeker weten dat ons idee over wat dat succes en dat geluk inhouden ook echt óns idee is. Want het is erg om niet te krijgen wat je wilt, maar het is misschien nog veel erger om te denken dat je na lang vechten eindelijk je doel hebt bereikt, en er dan achter te komen dat het eigenlijk niet was wat je wou.»

Greatest hits

De cursus ‘How to find a job you love’ zit overvol. De mannen in pak zijn een beetje op hun hoede: ‘Ik was éven bang dat ik hier op een goeroe en een paar oude hippies zou stuiten,’ zegt er een. Niets is minder waar. Er is van alles wat, blank, zwart, Indisch, van 25 tot 50. Wel allemaal het soort mensen natuurlijk dat dertig pond voor een cursus of een voordracht overheeft. We krijgen wijn en hapjes, en ook al zijn we in gereserveerd Engeland, in no time raakt iedereen met elkaar aan de praat over waar ze mee in de knoop zitten. In de klas – in een kelder, een warm hol met rood tapijt, muurschilderingen, bank met tijgerbekleding – is het eerste wat we horen opnieuw: ‘Je denkt dat je je werk hebt gekozen uit vrije wil, maar je doet dat onder zware invloed van je familie, je opleiding, de geschiedenis, de tijd waarin je leeft en natuurlijk ook Het Lot.’ We krijgen het voorbeeld van Bill Murray: die studeerde vroeger voor chirurg, maar werd gepakt met marihuana en zat opeens geroyeerd thuis. Zijn broer zei: ‘Je bent grappig: ga in de pub hier verderop wat stand-up doen.’ Daar werd hij gespot, en zo is hij beginnen te acteren. De boodschap is duidelijk: als je ervoor openstaat, kunnen zelfs de ergste dingen een verrassend goeie wending aan je leven geven. ’t Is eigenlijk wat ze in alle cursussen in de School of Life consequent roepen: verlaat de gebaande paden, zoek andere kringen op, ruk je los uit je vaste denkstramien. ‘Wat is de raarste job die je al hebt gedaan? Wat zou je doen als je echt alleen maar je zin zou doen en ermee weg zou kunnen komen?’

Je moet mindmaps maken, de gang van zaken in je hoofd of je leven op papier zetten in een schema en op die manier concreet maken. Vandaag maken we een plan van hoe onze carrière is verlopen: studies, bijbaantjes, hobby’s, jobs, met overal een kleine uitleg over het hoe en waarom van onze keuzes. Dan vragen ze je te kijken naar the roads not taken: welke mogelijkheden je om één of andere reden niet benut hebt, welke dromen je hebt opgegeven en welke je nog nieuw leven in zou kunnen blazen. En dan is het een kwestie van je angsten beheersen en niet meteen weer terugrennen naar wat je kent, maar kijken: hoe kan ik naast mijn werk iets nieuws proberen? Wie kan me helpen? Of je kan ook eerlijk tot het inzicht komen dat de job die je doet zo gek nog niet is.

HUMO Werkt dat, meneer De Botton? Heeft u dat ook al gedaan?

de Botton «Absoluut. Zo is het idee voor The School of Life ontstaan. Op mijn mindmap zag ik dat ik vroeger altijd graag bedrijven had willen opzetten en runnen: ik wilde mensen veel directer en praktischer beïnvloeden dan via boeken. Dat heb ik ontdekt toen ik dertig was. Toen heeft ’t me nog tien jaar gekost om dat plan in de praktijk om te zetten, omdat ik er heel veel mensen voor om hulp moest vragen.»

De Botton verzamelde een meute toonaangevende mensen, denkers, psychologen en professoren zoals Oliver James (bekend van zijn bestseller ‘Britain on the Couch’), professor neuropsychologie Mark Williams, ‘geluksprofessor’ Richard Layard en televisiefenomeen Ruby Wax. Hij bestudeerde ook de manier van werken van de kerk (zie ook zijn laatste boek: ‘Religie voor atheïsten’), en pikte alles wat hij kon gebruiken.

HUMO Tijdens de ‘preek’ van afgelopen zondag zat de zaal weer afgeladen vol. Mensen vertelden me dat ze weken van tevoren hadden moeten boeken. Sommigen kwamen elke week.

de Botton «Ja. Er waren in Londen wel al heel veel vergelijkbare happenings en events in musea of universiteiten, mensen gingen al naar lezingen in de Tate en zo, maar daar heb je nooit het gevoel dat je sámen met iets bezig bent. Je krijgt er met niemand contact. De lezingen zijn ook te intellectueel, of vooral uitsluitend intellectueel, en dus oersaai. Onder academici en denkers heerst nu eenmaal het bekrompen idee dat intellectueel zijn betekent dat je serieus moet blijven, en bijvoorbeeld niet even jezelf relativeert tussen de interessante ideeën door, of een grapje maakt. Laat staan eens een lied inzet.»

HUMO Ja, dat was wel even wennen: dat ik voor de voordracht van professor Mark Williams over mindfulness rechtstaand ‘The 59th Street Bridge Song’ van Simon & Garfunkel (‘Slow down you move too fast...’) moest zingen. Maar iedereen deed mee, en op den duur had ik er lol in.

de Botton «Voor elke voordracht zoeken we zo’n greatest hit die op één of andere manier verband houdt met het onderwerp. We delen de tekst uit, we zorgen voor begeleiding en we zingen. Samen zingen heeft iets raars, hè. Het schept meteen een band, je fleurt ervan op, én je bent meteen gefocust. Maar het wordt bijna nooit meer gedaan.»

HUMO Jullie vragen iedereen voor de voordracht begint zich ook even aan zijn buurman voor te stellen. En toen ik ’s avonds naar de nieuwe theatershow van Ruby Wax ging, vroeg zij dat ook.

de Botton «Dan heeft ze dat van ons gestolen (lacht).

»De bedoeling ligt natuurlijk voor de hand: muren afbreken tussen mensen in het onpersoonlijke Londen, van de stad een plek maken waar je wél mensen ontmoet. Dat is wat zoveel mensen zeggen dat ze missen: een gemeenschap, een plek om mensen te ontmoeten buiten je vriendenkring, familie of werk. Dat is waarom onze meals with (een ontbijt of diner met een goed gesprek over de ideeën van een belangrijk denker, bijvoorbeeld Freud of Thoreau, red.) zo’n succes zijn. Het is geen nieuws hè, dat onze samenleving al bijna een eeuw aan het afbrokkelen is. Iedereen wordt steeds meer op zichzelf teruggeworpen, en ontmoetingen zijn heel vaak instrumenteel – een middel tot een doel. De vraag die het meest gesteld wordt als mensen elkaar ontmoeten op een feestje of een receptie is: ‘En wat doet u?’ En naargelang het antwoord zijn mensen dan geïnteresseerd of kijken ze op hun horloge en stappen ze op. Waar zijn er nog plekken waar je, zoals vroeger in de kerk, gedwongen wordt om iemand een hand te geven die je niet per se oké vindt, of een gesprek te voeren waar je eigenlijk geen zin in hebt? Want uiteindelijk maak je zo misschien toch iets mee dat je eens van dat gebaande pad afduwt.»

Preken en hymnes

HUMO Een voordracht in de School of Life heet ‘preek’, de hit die we zingen heet ‘hymne’, en er springt ook een twee meter grote, in een rood lycrapak gehulde duivel door de zaal.

de Botton «Ja, dat is allemaal een grap natuurlijk, om het religieuze kerkgevoel op te wekken. Terwijl we er tegelijk ook de draak mee steken.»

HUMO Maar jullie bieden niet voor niks ook een les ‘How to fill the godshaped hole’ aan. Jullie vermoeden toch dat we op zoek zijn naar iets dat God kan vervangen.

de Botton «Veel van wat mensen vroeger zochten in religie, zoeken ze nu in cultuur – in kunst, in theater, films of muziek. Want één van de dingen die religies proberen te doen, is uitleggen waarom je leven is zoals het is, waarom je lijdt, waarom je het moeilijk hebt. En religie en kunst geven je allebei het gevoel dat je niet alléén bent in wat je meemaakt. Dat is ook waarom mensen graag boeken lezen of naar songs luisteren: om te lezen of te horen over iemand die hetzelfde meemaakt als zij.

»De opzet van de School of Life is: cultuur, menswetenschappen, filosofie en psychologie gebruiken en toepassen op problemen in het dagelijks leven – in relaties, op je werk, in je familie, met jezelf. Ons onderwijssysteem gaat ervan uit dat alleen kinderen begeleiding nodig hebben, maar volwassenen die niet geregeld herinnerd worden aan een paar basiswijsheden en deugden, raken volgens mij snel de weg kwijt, zeker in deze tijd. Een halve eeuw geleden verveelden we ons misschien te véél, maar tegenwoordig komen we bijna om in de opwinding. Met onze iPhones, onze Facebook, onze films, onze televisie, onze citytrips en niet te vergeten onze carrièrestress zijn er nauwelijks nog momenten dat we níét geprikkeld worden. Daardoor komen we er niet toe de vele goede lessen die er te leren zijn tot ons te laten doordringen. Er is heus geen tekort aan ideeën: door de eeuwen heen hebben filosofen nagedacht over alle facetten van het leven. Er is alleen een tekort aan manieren om die ideeën te laten aanslaan – to make them stick.»

Leeg vanbinnen

Vroeger hield de kerk ons bij de les – als de chaos compleet was, had je dáár tenminste nog iemand die zei dat hij wist hoe het zat – maar nu moeten we het al een tijdje doen met elkaar. Dat was even zoeken: er verloor zich al eens iemand in een goeroe hier of daar, in de drank, de liefde of de zelfhulpboeken. De laatste tijd denken we steeds vaker dat roem, rijkdom of macht uitkomst bieden. Maar dat helpt je vooral de vernieling in, zegt Ruby Wax. De uitvindster van het ongetemde interview – beroemdheden als Pamela Anderson en Sarah Ferguson leverden zich in de jaren tachtig gewillig over aan haar waanzin – weet er alles van. Toen zij door de BBC aan de kant werd geschoven, ging het fout. Ze stortte in, en geen klein beetje. Zware depressie. Psychiatrie. Maar samen met een vriendin die ze in de inrichting leerde kennen, maakte ze er een wel weer hilarische show over: ‘Ruby Wax Losing It’. Daar tourt ze nu mee langs inrichtingen en kleine theaters en tackelt ze onstuitbaar het taboe rond mentale problemen. Want, zegt ze recht het Londense zaaltje in waar ik haar show zie: ‘Eén op de vier heeft ervan. Dus dat bent – één, twee, drie: u!’

Voor Ruby Wax jaren geleden besloot te gaan acteren en beroemd te worden, studeerde ze psychologie. Nadat ze haar ineenstorting te boven was gekomen, maakte ze een mindmap en pakte ze de draad van vroeger weer op. Ze ging terug naar de universiteit en behaalde er een graad in psychotherapie en neurowetenschappen. Ook omdat ze wou weten hoe Het Moederschip (en dan wijst ze op haar hersenpan) haar zo in de steek heeft kunnen laten. Wat ze ontdekte, bevestigt wat we allemaal al lang vermoeden: dat iedereen die een televisieshow krijgt, een topbaan of een andere vorm van openbaar succes, eigenlijk meer baat zou hebben bij een tijdje in de psychiatrie.

Haar zondagse ‘preek’ voor de School of Life gaat over ‘loving your ego’, en wordt gepast ingezet met het liedje ‘You’re So Vain’ van Carly Simon. Ze gaat het hebben over hoe roem – én succes, én geld – vroeger een neveneffect was van talent, maar de laatste vijftig jaar steeds meer een doel op zich is geworden, en hoe dat ons verlangen naar een betekenisvolle job in de weg zit.

Ruby Wax «‘Ego’ betekende oorspronkelijk gewoon ‘ik’: de ik die opstaat en tandenpoetst en zorgt dat je een dak boven je hoofd hebt. Maar nu denkt iedereen bij het woord ego meteen aan egomanen, aan narcisten. En dat komt doordat nogal wat mensen de weg kwijtraken en een ego ontwikkelen dat zeer slecht is voor de gezondheid. Een ego dat geen genoegen neemt met een dak boven het hoofd, maar het liefst ook een Porsche wil, en een privéjet, en dat dan nog altijd honger heeft naar méér. Het waanzinnige is dat je in de hedendaagse westerse samenleving zo’n ego nódig hebt voor bepaalde banen – ik denk aan banen die te maken hebben met roem en macht. Dat is zo verwarrend aan deze tijd: dat je beloond wordt met macht en roem als je in zekere zin mentaal doodziek bent.

»Ik weet waar ik het over heb, want ik héb zo’n ego. Ik had alles: roem, geld, het huis dat ik wou. Terwijl, wat deed ik eigenlijk? Ik blafte tegen iedereen: nul woedebeheersing, en volledig loos gaan op wie er voor me zat. Maar het leverde me de bewondering van de mensen op die ik wou. Het probleem is dat je er wel ook hun jaloezie en haat bij krijgt, en wel in een dodelijke dosis. Ik bedoel, wees eerlijk: we zijn wel aangedaan als we zien dat Victoria Beckham langzaam in een skelet verandert, of dat Madonna haar armen beginnen te lubberen, maar eigenlijk springt ons hart op: ‘Eindelijk! De bitch!’ Ergens kunnen we niet wachten totdat mensen die in onze ogen net iets te veel geluk hebben en naar feestjes kunnen waar wij nooit binnen zullen raken, eens een paar flinke klappen krijgen. Vandaar ook het succes van de riooljournalistiek.

»Maar ik had het over mijn ego, en dat van veel van de mensen die ik heb geïnterviewd. De reden waarom ik zeg dat die mensen – zoals ik – eigenlijk mentaal ziek zijn, is dat ze vanbinnen allemaal een groot, zwart, leeg gat hebben dat ze maar niet gevuld krijgen. Want de kick die je krijgt in het begin, als je eindelijk vip bent en bij de zogenaamde Groten der Aarde hoort, die valt nooit meer te overtreffen. Vanaf dat moment jaag je als een junk alleen nog maar op dat gevoel van die eerste kick. Want roem en macht zijn verslavend. Je kan mensen uren op je laten wachten, en als je dan eindelijk opdaagt lachen ze nog vriendelijk naar je ook. Dat voelt geweldig, tot je doorkrijgt dat ze niet naar jou lachen, maar naar de celebrity die jij gecreëerd hebt. Daardoor groeit je angst om ontmaskerd te worden, en dát zet dan weer de deur open voor een gigantische depressie. Bij mij kon je dat op mijn gezicht lezen. Ik begon minder overtuigend te blaffen, en opeens vond Engeland mijn geblaf niet meer leuk, en ik werd door de BBC bedankt voor mijn diensten. En toen stortte ik in: zware depressie.»

Haar onstuimige ego heeft ze inmiddels onder controle: na de voorstelling van ‘Ruby Wax Losing It’ stapt ze gewoon tussen het publiek naar buiten de regen in. Iedereen in het zaaltje had haar na de pauze ook alle vragen mogen stellen die ze wilden. Wij vroegen haar:

HUMO U bent sinds uw ontslag bij de BBC hier en daar toch nog wel in televisieshows en realityreeksen opgedoken.

Wax «Ja. Verslaafd als je bent, smeek je om toch nog in beeld te komen. Je kent ze wel, al die excelebrity’s die kakkerlakken eten in realityprogramma’s. Zo was ik ook. Mijn tv-carrière verliezen voelde als doodgaan, zo jaloers was ik. Op een gegeven moment zat ik thuis alleen nog maar de ene bladzijde na de andere uit Hello Magazine te scheuren: waarom zij wel en ik niet?! En dan heeft mijn man me laten opnemen.

»Het probleem is natuurlijk dat mensen steeds vaker bekend willen worden zonder dat ze echt een groot talent hebben. De band tussen roem en talent is doorgeknipt.»

HUMO Waarom verwachten mensen daar toch zoveel heil van?

Wax «Ik zal je zeggen hoe het bij mij zat. Ik had eigenlijk geen speciaal, groot talent, maar ik had wel de drive van een pitbull. Op de speelplaats werd ik door alle meisjes met golvend blond haar en al dan niet bijgewerkte schattige wipneusjes vanaf het eerste moment gecast in de rol van loser.

»Nu ja: de mate waarin je die rol krijgt, is volgens mij recht evenredig met de mate waarin je ouders gestoord zijn. En wat dat betreft haalden mijn ouders een topscore. Mijn moeder trok me met opzet kleren aan waardoor ik er ouder en lelijker uitzag dan zij – van haar moest ik dirndls dragen. Dus werd ik dik, om haar te kloten. Ik igloode mezelf in met mijn eigen vet, om mijn moeder op afstand te houden. Mijn vader – ook een hele steun – zei alleen nog: ‘Hoe zie jij eruit! Nu zal er helemaal nooit meer iemand met je willen trouwen.’ Je kent dat onderzoek bij apen: babyaapjes zonder ouders, die geen liefdevolle aandacht krijgen, ontwikkelen zich niet goed en sterven vaak.

»Ik voelde me onzichtbaar en machteloos – dé reden, weet ik nu, dat ik werd aangetrokken door de roem en in het middelpunt van de belangstelling wilde staan. Mijn ouders kraakten me af, sloegen me als ik ze ook maar durfde tegen te spreken, kortom: they screwed me up. En diep in mij vestigde zich voor altijd iemand die tegen me zei: jij bent een loser. Maar dat was dus niet de rol die ik van plan was te spelen: ik zou wel op een andere manier aan mijn aandacht komen. En toen ik mijn eerste grap bedacht en merkte dat die aansloeg, dacht ik: ‘Aha! Ik ben grappig. Wacht maar! Dit lelijke eendje is going to fuck them all.’

»Ik stopte met studeren en ging naar de toneelschool, schreef met Dawn (French) en Jennifer (Saunders) ‘Girls on Top’. Opeens was ik op tv en zag iedereen mij staan. Mijn populariteit (naar haar ontmoeting met Pamela Anderson keken twintig miljoen mensen, red.) heeft mijn stap naar de geestelijke gezondheidszorg tien jaar uitgesteld, want ik had het idee: het publiek vindt mij oké, dus ik bén oké. Maar dat is natuurlijk zoiets als een tumor verzorgen met een pleister. De kloof tussen wie je bent op tv en wie je bent als je thuis op de wc zit, wordt op den duur onoverbrugbaar, tot je zelf niet meer weet wie de ware jij is. Maar die iemand diep vanbinnen gaat nooit weg. En zodra er barsten komen in je roem, is hij daar opeens weer en roept hij: je bent nog steeds een loser.

»En dan gaat het mis: je krijgt een hartaanval, of je gaat leven op slaappillen zoals Michael Jackson, of je krijgt een gigantische depressie zoals ik. En voor een ‘gewoon’ mens is falen al erg, maar als je een publiek figuur bent, voelt het als een openbare terechtstelling. Ik kon nog maar één ding denken: ‘Zie je nu wel: je bént een loser. Je hebt alles verpest.’»

HUMO En ondertussen was je ook nog de moeder van drie kinderen.

Wax «Ja, maar ik heb een ongelofelijke man. Dat hij niet is weggerend is een wonder, want ik was onuitstaanbaar. Ik denk dat hij een heilige is.

»Hij heeft op een gegeven moment gezegd: ‘Zo gaat het niet meer,’ en heeft me naar de instelling gestuurd. Toen ik daar buitenkwam, ben ik weer psychologie en neurowetenschappen gaan studeren. Omdat ik wou weten wat er in mijn hoofd aan de hand was, maar ook: omdat die studie was wat ik écht wilde doen voor ik het misleidende idee kreeg dat roem de op-lossing voor alles was.

»Eén van de dingen die ik geleerd heb, is dat ik gewoner ben dan ik dacht. Eén op de vier mensen heeft namelijk een geestelijk probleem. Daar wil ik graag even op wijzen, dat de uitzondering bijna de regel is. En ook dat het de moeite loont hulp te vragen en jezelf te leren kennen.»

Zelfhaat

Ook Alain de Botton had het al vaak over hoe hij zijn vader vreesde. de Botton «In families loopt nogal eens wat mis – vandaar onze cursus ‘How to enjoy your family’ (waarover volgende week meer, sdj). En steeds vaker is het zo dat ouders uit werken gaan, en scheiden, en nieuwe relaties proberen. Dat kan bij kinderen leiden tot verwarring en tot een onzekere hechting, zoals dat heet. Dat is allemaal niet handig voor je gevoel van eigenwaarde. In de School of Life kunnen mensen heel makkelijk een afspraak maken met één van de psychotherapeuten die aan ons programma meewerken. Dat mag ook eenmalig zijn: gewoon eens een paar dingen op een rijtje zetten met iemand die goed luistert en veel begrijpt.»

HUMO De school gaat ook een serie zelfhulpboeken uitbrengen. Er komt ook eentje over ‘How to improve your self-esteem’. Dat is volgens u dus een prangend probleem, ons tekortschietende gevoel van eigenwaarde?

de Botton «Ik denk het wel. Mensen worden steeds ambitieuzer, willen meer status en succes. Dat wijst er volgens mij op dat ons gevoel van eigenwaarde nog nooit zo laag is geweest.»

HUMO Vandaar uw tweet: ‘De hoeveelheid succes die je nodig hebt, wordt bepaald door de intensiteit van je zelfhaat.’

de Botton «Precies, ja (lacht).»

HUMO Volgens Ruby Wax is een groot deel van de succesvolle managers en televisiesterren geestelijk gestoord.

de Botton (Schatert) «Absoluut. Er zijn heel wat mensen voor wie het beter zou zijn dat ze eens werden opgenomen dan dat ze een televisieshow of een topbaan krijgen.»

HUMO Maar kennelijk kijken we graag naar gestoorde mensen.

de Botton «Televisie is entertainment, en entertainment is nooit een edele of hoogstaande aangelegenheid. De oude Romeinen gingen al naar het Colosseum om te zien hoe mensen verslonden werden door leeuwen, en nu vinden we het nog steeds onderhoudend om te kijken naar mensen die lijden en out of control zijn.»

HUMO In een andere tweet zegt u: ‘Het verlangen om gekend en geliefd te worden door volkomen vreemden, zou beschouwd moeten worden als een ziekte als een andere.’

de Botton «Ja, dat is ook waar. Al is het wel menselijk. De mens heeft altijd wel een zekere behoefte gehad aan status, want die verschaft je de zorg en de aandacht van de wereld om je heen, het gevoel dat je er mag zijn. Een lage status betekent dat het niemand wat uitmaakt wie je bent of wat je denkt en wie is er nu zo onthecht dat hij dat niet onaangenaam vindt?

»Maar die hunker naar status begint zijn doel voorbij te schieten. Steeds meer mensen verlangen naar meer dan haalbaar voor ze is, en daar worden ze ongelukkiger van. Ik wil zelf ook heel graag succesvol zijn, maar ik heb mijn idee van wat succes eigenlijk betekent wel bijgesteld. Iedereen associeert succes met een goeie maatschappelijke positie, met geld of bekendheid, en denkt dat succes automatisch leidt tot een goed en swingend leven. Maar we moeten beseffen dat we niet in álles succesvol kunnen zijn. We worden de laatste tijd bestookt met theorieën over de balans tussen werk en leven. Daar biedt de School of Life ook een cursus over aan, maar eigenlijk is er maar één ding dat je daarover moet onthouden: je kan niet alles hebben. Winst op het ene vlak betekent sowieso verlies op het andere. Dat zouden al die succesvolle mensen die hun verhaal mogen doen in de media eens moeten toegeven: dat ze, bijvoorbeeld, thuis bijna allemaal een vrouw of een gezin hebben zitten die aandacht tekortkomen.»

HUMO Nog een laatste tweet van u: Success is a reduction in the number of people capable of torturing you with envy. Succes vermindert het aantal mensen dat je gek kan maken van jaloezie.

de Botton «Ja. Als er in de hedendaagse westerse samenleving één emotie is die voor veel menselijke ellende zorgt, dan is het wel jaloezie.»

undefined

undefined

undefined

undefined

undefined

undefined

undefined