Op de sofa bij Xavier, vluchtelingenpsycholoog. 'Die jongen van 23 had de Sahara en de Middellandse Zee overleefd, om hier zelfmoord te plegen in het kanaal. Hoe triest is dat?'

Humo sprak in de Humanitaire Hub in het Noordstation van Brussel met een psycholoog van Artsen Zonder Grenzen, die pleisters probeert te plakken op de transmigranten hun trauma’s. ‘In het Arabisch heb je niet eens een woord voor psycholoog, dus noemt mijn tolk me een gids voor de ziel.’

'In het Arabisch heb je niet eens een woord voor psycholoog, dus noemt mijn tolk me een gids voor de ziel.'

Als de transmigranten de Humanitaire Hub op de eerste verdieping van het Noordstation binnenkomen, vinden ze aan het onthaal uitleg over welke hulp ze kunnen krijgen. Aan analfabetisme en taalkundige wirwar wordt een mouw gepast met symbolen: is de dokter er die dag, dan staat er een kruis. De dagen waarop kleding wordt uitgedeeld, zijn aangeduid met getekende broekjes en truitjes. De momenten waarop Xavier, de psycholoog van Artsen Zonder Grenzen, consultaties doet, staan gemarkeerd met een hoofdje met een donderwolk erin. Vandaag hangt er onweer in de lucht: de wachtkamer zit vol met donderwolken.

Suleyman (Soedan, 38 jaar, vijf maanden in België) «Ik ben met dokter Xavier komen praten, omdat ik Artsen Zonder Grenzen nog kende van in Egypte. Daar hebben hun dokters me geopereerd. Ik ben dus niet met dokter Xavier komen praten omdat ik ziek of gek ben. Ik voel me goed. Ik wilde het gewoon eens hebben over de situatie waarin wij, migranten, hier leven. De waarheid vertellen, is als de sleutel die de deur doet opengaan.»

HUMO Waar wilde je het over hebben met hem?

Suleyman «Ik heb dokter Xavier op de kaart getoond welke weg ik heb afgelegd van Soedan tot hier. Ik heb hem verteld over mijn leven. Dat ik mijn ouders al jaren niet meer heb gezien. Ik heb nu de leeftijd waarop ik voor hen zou moeten zorgen, maar dat kan niet, door de oorlog in mijn land.

»Mijn kinderen zitten in Egypte: ik heb ze al negen maanden niet meer gezien. De jongste heb ik zelfs nog nooit gezien. Dat weegt zwaar. Ik moet dat aan iemand kunnen vertellen. Waarom ze daar zijn? Ik ben via de zee gekomen. Ik wilde liever alleen het risico lopen te sterven, dan mijn kinderen mee de dood in te jagen.»

HUMO In Egypte blijven was geen optie?

Suleyman «Egypte en Soedan, dat is hetzelfde. Ik ben gefolterd door de Soedanese regering. Ze hebben mijn been verbrijzeld (trekt een broekspijp omhoog en toont een dikke enkel vol littekens). De Egyptische regering legt hun geen strobreed in de weg als ze naar daar zouden komen om me mee te nemen.»

HUMO Ben je hier goed ontvangen?

Suleyman «Ja. Ik heb eerst drie dagen bij een familie gelogeerd. Daarna zat ik in een centrum, maar dat hebben ze een tijdje geleden gesloten. Sindsdien zit ik in het Noordstation, maar daar jaagt de politie ons altijd weg. Dan probeer ik elders te slapen, maar dat lukt amper: ik slaap met één oog open, uit schrik dat me iets zou overkomen op straat.

»De Belgische politie is zoals de vier windstreken: je hebt er van allerlei slag. Elke dag proberen we naar Engeland te gaan. Soms belanden we in een vrachtwagen die ons naar een dorpje of de andere kant van Brussel brengt. Staan we daar op die foute bestemming, dan heb je agenten die ons vriendelijk verzoeken op te hoepelen en elders ons geluk te beproeven. Maar je hebt ook agenten die hun honden nog beter behandelen dan ons: ze zeggen dat we ons moeten uitkleden en wanneer ze klaar zijn met ons – ik wil zelfs niet zeggen wat ze doen – dan mogen we onze kleren weer aantrekken en sturen ze ons weg. Maar ik kan zeker niet zeggen dat alle agenten slecht zijn.»

HUMO En de Belgen?

Suleyman «Ik heb geen probleem met de Belgen. Ik zie het in de blikken hier in het station: sommigen denken dat we geen goeie mensen zijn. Ze zien ons de hele tijd met onze zak op onze rug en met een stuk karton onder onze arm, omdat we op elk moment weggejaagd kunnen worden. Ik weet dat ze vooroordelen hebben en achterdochtig zijn. Maar bij de families die ons opvangen, gaat het beter: ze leren ons kennen en zien dat we ook maar gewone mensen zijn.

»Ik voel me goed in België, ook al is dit niet mijn eindbestemming. Mijn neef woont al in Engeland. Hij heeft me geholpen om van Egypte naar hier te komen. Dat is één van de redenen waarom ik naar Engeland wil: om bij hem te zijn en te kunnen werken. Ik heb mezelf voorgenomen in Engeland een nieuw leven te beginnen, en niets of niemand kan me tegenhouden. Ik ben sterk. Ik heb mensen zien sterven, ik heb lijken gezien. Ik kan alles aan.»

Knettergek

Xavier «Het relaas van Suleyman is een klassiek verhaal, zoals ik er elke dag tien hoor. Gevlucht voor het geweld in eigen land, met veel moeite geld gespaard om de overtocht naar Europa te betalen, en nu hier op straat, in de hoop naar Engeland te kunnen. Op dit moment komt de overgrote meerderheid van de transmigranten uit Soedan, Ethiopië en Eritrea, aangevuld met Syrische, Libische en Egyptische vluchtelingen. 60 à 70 procent van de patiënten die ik zie, is hier minder dan een maand. Deze Humanitaire Hub is speciaal voor hen gecreëerd: hier kunnen ze medische en juridische hulp krijgen, kunnen ze hun telefoon opladen en hun familie bellen, of hulp krijgen om familie terug te vinden met wie ze alle contact hebben verloren.»

HUMO Ik kan me moeilijk voorstellen dat een gesprek met een psycholoog hoog op hun prioriteitenlijst staat.

Xavier «Het klopt dat ze in de eerste plaats nood hebben aan eten en kledij, maar toch vragen sommigen ook een gesprek met mij. Hun klachten zijn altijd dezelfde: ‘Ik voel me niet oké. Ik herken mezelf niet meer. Er is iets veranderd in mij: ik ben bang, voel geen behoefte meer om nog met anderen om te gaan. Ik verbeeld me dingen, hoor stemmen in mijn hoofd, krijg de beelden niet uit mijn hoofd van wat ik heb meegemaakt.’

»Je zou denken dat ze het vooral willen hebben over de trauma’s die ze hebben opgelopen, want soms zijn ze gevangengenomen en gefolterd in hun thuisland of onderweg mishandeld en zelfs verkocht door Libische mensenhandelaars – mensenhandel is op dit moment de voornaamste bron van inkomsten in Libië. Of je zou verwachten dat ze het willen hebben over de mensen die ze hebben zien sterven onderweg: op zee, of zelfs al in het zand van de Sahara. Dat zijn trauma’s die alle migranten hebben meegemaakt, maar toch is dat niet de reden waarom ze bij mij aankloppen. De eerste klacht die ik telkens opnieuw hoor, is: ‘Hoe is het mogelijk dat ze mij hier zo behandelen? Het is alsof ik geen mens meer ben.’ Dat is wat hen het meest dwarszit: ze zijn thuis vertrokken met het idee dat West-Europa top is en dat de mensenrechten hier worden gerespecteerd. Zodra ze hier zijn, valt die droom in duigen. Ze merken al snel: die rechten zijn er wel, maar niet voor mij.»

HUMO Hoe worden hun mensenrechten geschonden?

Xavier «Neem nu dat incident van januari dit jaar. Een Soedanese patiënt kwam me, verbouwereerd, vertellen hoe hij met een groep migranten in de laadbak van een vrachtwagen was geklommen, in de hoop naar Engeland te kunnen. Die dag waren er verscherpte politiecontroles op de snelwegen. De vrachtwagen moest aan de kant. Toen de laadruimte openging, scheen de politie met felle spots naar binnen, om de migranten te verblinden. Ze zijn in paniek alle kanten uit gevlucht. Volgens mijn patiënt heeft de politie vervolgens de honden achter hen aangestuurd. Zijn vriend is de snelweg op gevlucht en aangereden door een auto. Daar kon mijn patiënt niet bij: ‘Ik ben uit Soedan vertrokken, omdat het daar onleefbaar is. Nu kom ik hier en sturen ze de honden achter me aan. Dat hebben ze zelfs in Soedan nooit gedaan. Er gebeuren ongetwijfeld wredere dingen in Soedan, maar dit niet.’

»Ze hebben duizenden kilometers afgelegd met een duidelijk doel voor ogen, maar bij hun aankomst wordt hun zelfbeeld verbrijzeld. Ze worden depressief. Ze hebben geen energie meer, voelen zich eenzaam en triest. Ze huilen makkelijk en voelen zich schuldig: ‘Heeft mijn familie hiervoor gespaard? Heb ik hiervoor al die risico’s genomen?’»

HUMO Is de ontgoocheling zo groot dat ze een terugkeer naar huis overwegen?

Xavier (schudt het hoofd) «Nee. Ze kunnen ook niet terug naar een land in oorlog, zeker niet als ze er bekendstaan als tegenstander van het regime. Maar een terugkeer zou vooral een totale nederlaag betekenen: hoe moeten ze dat uitleggen aan hun familie? Wanneer ze naar huis bellen, zwijgen ze over het feit dat ze op straat slapen en eten moeten vragen aan vrijwilligersorganisaties. Daar schamen ze zich voor.

»Ze worden hier ook voortdurend opgejaagd. In het station worden ze om de haverklap weggejaagd door de politie, dus trekken ze naar het Maximiliaanpark, maar ook daar worden ze verjaagd. De hele tijd lopen ze heen en weer. En dan hebben ze ook nog eens de hele dag niks omhanden en alle tijd om te piekeren: ‘Ga ik naar Engeland of waag ik mijn kans hier?’ Van dat gemaal in je hoofd word je knettergek.»

undefined

'Over sommige transmigranten maak ik me ernstige zorgen. Er is niet veel nodig om hen over de rand te duwen, om de stoppen te laten doorslaan'

Familie vermoord

Sinds vijf maanden komt Mohamad dagelijks naar de Humanitaire Hub.

HUMO Waar praat je over met de psycholoog?

Mohamad (Afghanistan, 35 jaar, drie jaar in België) «Over mijn slaapprobleem. Ik heb veel last van nachtmerries. Dan komen de beelden terug van wat er is gebeurd in Afghanistan, van hoe mijn schoonvader mijn familie doodschoot. Hij wilde ons huwelijk niet aanvaarden. Hij heeft mijn zus en mijn ouders vermoord. Hij heeft ook geprobeerd mij te doden (toont het litteken tussen zijn schouderbladen). Kalasjnikov. Ik heb het overleefd. Toen ik na 45 dagen genoeg hersteld was, ben ik naar Europa gekomen. Een dokter heeft me onderzocht en een medisch attest gegeven voor het Commissariaat, maar ze hielden er geen rekening mee. Ik heb al twee keer een negatief antwoord gekregen op mijn asielaanvraag. Daarom ben ik naar Frankrijk gegaan, maar omdat mijn vingerafdrukken in België genomen zijn, maak ik daar geen kans om te mogen blijven.»

HUMO Gaat het goed met je?

Mohamad «Nee. Ik heb geen geld om te eten en geen plek om te slapen. Ik slaap nu al acht maanden in het park. Soms huil ik. Ik zie er misschien kalm uit, maar vanbinnen voel ik me niet zo. Mijn twee kinderen zijn nog in Afghanistan. Ze zijn 6 of 7 jaar, en 10 jaar oud. Ze wonen bij mijn oudere zus en ik bel ze geregeld. Ik hoop ze ooit terug te zien, maar ik weet niet of me dat in dit leven nog zal lukken. Het is hard om hier alleen te zijn, maar het is nu eenmaal zo.»

HUMO Hoe kan de psycholoog je helpen?

Mohamad «Door te luisteren. Anders zou het de hele tijd in mijn hoofd blijven broeden. Maar erover praten is ook niet altijd makkelijk: ik herbeleef het de hele tijd.»

HUMO Zijn er in Afghanistan psychologen?

Mohamad «Niet echt. Ik ben er in elk geval nooit naartoe gegaan. Maar hier in België was ik een beetje gek aan het worden, dus ik was blij dat ik naar Xavier kon.»

Opgejaagd wild

Xavier «Wat ik hier doe met de migranten, kun je geen psychotherapie noemen. Omdat ze zich voortdurend verplaatsen – Brussel, Parijs, Brugge, de kust – heeft het geen zin een volgende afspraak te maken. Ze weten nooit waar ze morgen of volgende week zullen zijn.

»Het enige wat ik kan doen, is luisteren. Vaak ben ik de eerste die dat doet. Ik geef ze een beetje van hun menselijkheid terug door te luisteren, niet te oordelen, en door ze erkenning te geven voor wat ze hebben meegemaakt: ‘Nee, het is niet normaal dat je in de 21ste eeuw wordt verkocht als een beest.’ Is het normaal dat een mens de trein wordt uitgejaagd, ook al heeft hij een geldig ticket? Natuurlijk niet. En toch overkomt het hen naar eigen zeggen elke dag: ze hebben wel een ticket maar geen identiteitskaart, dus staat de politie hen bij het volgende station op te wachten. Daarom nemen migranten haast nooit het openbaar vervoer.

»Ik zeg niet dat de politie haar job niet goed doet. Het is haar taak om mensen te controleren, maar dat kan op verschillende manieren: je kan dat waardig doen, of je kan die mensen het gevoel geven dat ze opgejaagd wild zijn. Sommige migranten vertellen me dat ze geweerschoten hoorden bij zo’n politiecontrole. Natuurlijk wordt er nooit geschoten, maar het zijn flashbacks: in hun hoofd triggert het tumult al hun vroegere trauma’s. Dat komt door PTTS, een posttraumatische stressstoornis.»

HUMO Weten ze eigenlijk wat een psycholoog is en doet?

Xavier «In hun thuisland is het geen courant beroep. In het Arabisch heb je niet eens een woord voor psycholoog, dus heeft mijn tolk zelf een beschrijving bedacht: ‘Xavier is een gids voor de ziel.’ Mooi, toch? (lacht)»

HUMO In Syrië noemen ze een psycholoog een gekkendokter.

Xavier «Het kost me moeite om de stereotypen rond mentale gezondheidszorg te doorbreken. Ik moet vaak zeggen: ‘Dat je hier bent, betekent niet dat je gek bent.’ Hebben ze het er dan nog steeds moeilijk mee, dan los ik het op met wat humor. Dat werkt altijd.

»Het vergt soms tijd om hen te overtuigen van het nut van een gesprek. Dan zeggen ze: ‘Ik heb al drie weken hoofdpijn. Ik wil paracetamol.’ Misschien helpt die paracetamol voor even, maar het neemt de oorzaak niet weg. Als ik dan met ze praat, blijkt dat ze amper hebben gegeten, hooguit twee uur per nacht slapen en de hele tijd piekeren. Hun lichaam is op. Als hun slaapproblemen te lang aanslepen, kan de psychiater in het kantoor hiernaast slaapmedicatie voorschrijven.»

HUMO Schrijft hij ook antidepressiva voor?

Xavier «Dat ligt moeilijker, omdat je hen daarvoor moet kunnen opvolgen. Sommigen zouden zeker gebaat zijn bij die medicatie, maar hun focus ligt volledig op het bereiken van hun doel. ‘Al die problemen los ik wel op als ik Engeland heb bereikt,’ denken ze. Nu gunnen ze zich de luxe niet om zorg te dragen voor zichzelf.

»We hadden hier een man bij de dokter die klaagde over pijn. Omdat de dokter niets kon vinden, vroeg hij mij erbij voor een gesprek. Bleek dat die man al een maand lang elke dag opnieuw probeerde de oversteek naar Engeland te maken. Bij een controle was hij gevlucht voor de politie: hij had zeven uur aan één stuk gelopen. Hij was fysiek en mentaal op. Ik heb hem gezegd: ‘Ken je de streepjes van de batterij op je gsm? Bij jou staan er geen streepjes meer, je moet je batterij opladen.’ Ik ben naar het Burgerplatform gestapt: ‘Zoek me een plek waar deze man vijf dagen kan uitrusten.’ Twee minuten later kon hij terecht bij twee families. Daar ben ik blij om, al zou het niet de taak van gewone burgers mogen zijn om dat voor hun rekening te nemen.»

HUMO Begint het liedje vijf dagen later niet van voren af aan? Die man wil dan nog steeds naar Engeland.

Xavier «Zonder twijfel. Maar het is niet aan mij om te oordelen over het doel dat hij voor ogen heeft. Dat is zijn keuze. Ze hebben hier al zo weinig vrijheid. Dat beetje vrijheid dat nog rest – zelf kunnen kiezen waar ze heen gaan – ga ik ze niet ontnemen.»

'Een patiënt vertelde me: 'Ik ben uit Soedan vertrokken, omdat het er onleefbaar is. Nu ben ik in België en sturen ze de honden achter me aan''

Schaar en scheermes

HUMO Hoe weet je of je patiënten de waarheid vertellen?

Xavier «Dat weet geen enkele psycholoog. Soms voel ik het wel als iemand iets verbergt, maar mijn doel is niet om leugens te doorprikken, wel om een vertrouwensband te creëren.»

HUMO Zouden al die jongemannen zich ook laten behandelen door een vrouwelijke psycholoog?

Xavier «Een vrouwelijke collega heeft me drie weken vervangen en dat vormde geen enkel probleem.

»Bijna alle transmigranten zijn inderdaad jonge mannen. Ze zijn zich ervan bewust dat de maatschappij hier anders is. In hun land is er geen gelijkheid tussen man en vrouw, maar ze zijn net naar hier gekomen omdat ze het moeilijk hebben met die ongelijkheden – niet alleen tussen man en vrouw, maar ook tussen etnische groepen. Ze zijn gevlucht voor onrecht, dus gaan ze geen kritiek uiten op ons samenlevingsmodel. De enige kritiek die ze hebben, is dat wij willen samenleven zónder hen. Ze hadden nooit gedacht dat ze uitgesloten zouden worden. Dat draagt bij tot hun mentale ongenoegen.»

HUMO Bij wie mentaal aan de grond zit, loert soms een psychose om de hoek. Vormen patiënten nooit een gevaar?

Xavier «Ik zou geruster zijn als we hun een betere, meer menselijke ontvangst zouden bieden. Zonder menselijkheid is het makkelijk om kwaad te worden op de samenleving: ‘Ze moeten me hier toch niet.’

»Over sommigen maak ik me ernstige zorgen. Er is niet veel nodig om hen over de rand te duwen. En toch ken ik amper gevallen van agressie. Als er al agressie is, dan is die tegen zichzelf gericht. Een paar weken geleden zijn de stoppen doorgeslagen bij een Soedanese man hier in de wachtkamer. Hij had asiel gevraagd en had een tijdje in een asielcentrum verbleven, maar was daar vertrokken. Na veertien dagen ben je je opvangplaats kwijt, dus leefde hij op straat. Hij was mentaal erg kwetsbaar en had dringend hulp nodig. Ik had hem doorgestuurd naar een centrum voor mentale gezondheidszorg, maar daar stuurden ze hem weg: ‘Jij moet naar het asielcentrum.’ Maar daar was hij dus niet meer welkom. Moegetergd kwam hij naar hier: ‘Zijn ze met mijn voeten aan het spelen of zo?’ Hij stond hier in de wachtkamer met een schaar in de ene hand en een scheermesje in de andere, klaar om zich in zijn buik te snijden. Samen met twee tolken heb ik hem kunnen kalmeren. We hebben al onze diensten op zijn dossier gezet om toch maar een oplossing te vinden. Toen pas had hij het gevoel: ‘Oef, er bekommert zich iemand om mij.’

»Drie dagen later zag ik hem terug: zijn asielaanvraag was voor de tweede keer afgewezen, maar hij bleef er kalm onder. ‘Ik vertrek,’ zei hij. Even was ik bezorgd: ‘Bedoel je naar een ander land? Of naar een andere wereld?’ ‘Neenee,’ antwoordde hij, ‘maak je geen zorgen.’ Ik heb hem mijn kaartje gegeven: ‘Als je straks ergens internet vindt, stuur me dan een teken van leven.’ Ik heb niks meer van hem gehoord.»

HUMO Gebeurt het dat migranten zich van het leven beroven?

Xavier «Ja. Mijn eerste zelfmoord heeft me erg aangegrepen. Het was een jonge Soedanees van 23, die symptomen van depressie vertoonde. Ik heb nog geprobeerd een plek voor hem te vinden waar hij hulp kon krijgen, maar het was te laat: ze hebben hem teruggevonden in het water. Hij had de Sahara en de Middellandse Zee overleefd, om hier te eindigen in het kanaal. Hoe triest is dat?»

HUMO Hoe reageren de anderen daarop?

Xavier «Ze hebben de luxe niet om er lang bij stil te staan, ze moeten verder. Voor hen is het het zoveelste drama in hun leven.»

HUMO Weten de migranten wie Theo Francken is?

Xavier (lacht) «Ze weten wie de grote Belgische figuren zijn op vlak van migratie, ja. Toen die Soedanese delegatie naar België kwam, konden ze niet begrijpen dat onze regering samenwerkte met een dictatoriaal regime. Dat soort nieuws verspreidt zich als een lopend vuurtje onder de migranten, net als misverstanden en foute informatie. Ik had hier een jongen met nierproblemen in mijn bureau. Hij weigerde zijn nier te laten verzorgen, ook al liep hij zonder verzorging het risico die te verliezen. Na een lang gesprek bleek waarom: hij was ervan overtuigd dat de blanke dokters zijn nier zouden stelen. Zo zijn er nog wel meer misverstanden: toen ik in ebolagebied werkte, dacht de lokale bevolking dat blanken die ziekte hadden ingevoerd om de zwarten uit te roeien. Dan zou er landbouwgrond vrijkomen om de Europese blanken van voedsel te voorzien.

»De desinformatie aan beide kanten helpt niemand vooruit. Als je de kranten leest, dan lijkt het alsof er duizenden transmigranten in het Noordstation zitten. Het gaat om niet meer dan 800 mensen. Onlangs zijn er 150.000 Venezolanen de grens met Brazilië overgestoken. Van de Rohingya zijn er 800.000 tot een miljoen op de vlucht. In vergelijking daarmee is dit peanuts. Ons land kan het best aan om die mensen waardig op te vangen. Alleen ontbreekt de wil.

»Ik heb al verschillende missies voor Artsen Zonder Grenzen achter de rug. Mijn eerste missie was in Guinee, nadat er ebola was uitgebroken. Ik heb ook in Burundi, Congo, de Centraal-Afrikaanse Republiek en Mosoel gewerkt. Nu zit ik hier in het Noordstation en ik moet zeggen: het is één van de moeilijkste. Natuurlijk was het nergens makkelijk – je weet niet wat ebola is, tot je er iemand aan hebt zien sterven – maar hier voel ik me machtelozer. Ik ben eens een psychiatrische instelling gaan bezoeken in de Centraal-Afrikaanse Republiek. Geloof me: daar stuur je liever geen patiënten naartoe. Hier hebben we de meest fantastische ziekenhuizen met de allernieuwste technologie en de hoogst opgeleide artsen, maar ze houden de deuren gesloten voor de meest kwetsbaren. Niemand wil de transmigranten, omdat het niet duidelijk is wie hun zorg moet betalen. Dat maakt mijn job hier een pak frustrerender dan in een oorlogsgebied. Voor het eerst moet ik me niet alleen bezighouden met het beter maken van mijn patiënten, maar moet ik ook tijd stoppen in het openwrikken van deuren. Dat is absurd.»

Ziek en verslaafd

Het gaat niet goed met Ari. Het lijkt alsof hij elk moment in tranen kan uitbarsten. Bij elke moeilijke vraag wrijft hij vertwijfeld door zijn korte haar en zijn antwoorden – soms Engels, dan weer Nederlands – klinken verward.

HUMO Je Nederlands is best goed.

Ari (Irak, 28 of 29 jaar, drie jaar in België) «Begrijpen lukt wel, maar ik spreek het niet zo vlot. Ik ben op mijn 17de van Irak naar Nederland gereisd. Ik ben daar lang gebleven, maar niemand heeft me ooit gezegd: ‘Dit zijn drugs, dit is niet gezond voor je.’»

HUMO Bedoel je dat je er wiet bent beginnen te roken?

Ari «Ja. Ik was bij Irakezen in Nederland. Zij rookten de hele nacht. Ik niet, ik dronk alleen maar. Op een nacht begon ik te huilen, en ze gaven me iets om te roken. Ze beloofden dat ik me beter zou voelen. Ik vond het geweldig. Opeens voelde ik me vrolijk.

»Ik heb een tijdlang gewerkt en belastingen betaald, maar dat stopte toen ik naar een Nederlandse gevangenis moest. Ik ben er negen maanden gebleven en rookte er bijna elke dag. Toen ik buitenkwam, hebben ze me naar Irak gedeporteerd. Eerst maken ze je ziek en verslaafd, daarna sturen ze je terug. Maar mijn familie in Irak weet niet dat ik drugs rook. Mijn oom zou me vermoorden als hij wist van mijn verslaving. Echt waar!

»Ik was twee jaar in Irak, maar ik kon er niet blijven. Ik had er elke dag ruzie. Dat ligt niet aan mijn moeder: zij kookte elke dag voor me. Het komt door mijn hoofd: ik ben ziek. Soms ben ik oké, maar soms huil ik en weet ik niet wat ik doe. Als de mensen me hier niet helpen, dan word ik misschien gek.»

HUMO Waarom kwam je die tweede keer terug?

Ari «Omdat ik medicatie nodig heb, maar die hebben ze niet in mijn land. Als ik in Irak zou blijven, dan stoppen ze me misschien in de gevangenis.

»Ze hebben mijn asielaanvraag al drie keer afgewezen. Ik zei: ‘Please, what are you doing to me?’ Bij het Commissariaat voor de Vluchtelingen hebben ze nu gezegd dat ze een adres voor me zullen regelen als ik mijn doktersrapport meebreng. We zullen zien.»

HUMO Wat voor hulp zou je willen krijgen?

Ari «Ik wil graag naar een ziekenhuis. Twee, drie weken rust. Misschien gaat het dan beter.

»Ik woon nu in het Maximiliaanpark. Hoe het daar is? Goed. Beter daar dan leven in het lawaai. Ik hou niet van lawaai of ruzie. Dan word ik bang. Ik weet niet waarom. Ik kan er gewoon niet tegen. Als kind ook al niet. Toen sloeg mijn oom me. Ik mocht niks van hem: niet voetballen, niet drinken, niet dit, niet dat.»

HUMO Je enkel zit in het verband. Hoe heb je die bezeerd?

Ari «Op het werk. Ik werk soms in het zwart – ik ga daar niet over liegen. Mijn enkel is niet gebroken, gewoon een beetje kapot. Ik heb er per ongeluk met de schop in gestoken. Ik was hopscheuten aan het plukken. Die worden dan verkocht aan dure restaurants.»

HUMO Met dat geld koop je drugs?

Ari «Alleen marihuana. Ik gebruik geen andere drugs. In het park voetbal ik een beetje, en dan rook ik. Dan voel ik me goed: dan kan ik praten met de mensen en komt mijn humor terug. Als het is uitgewerkt, word ik moe en krijg ik weer stress. Dan beklaag ik me dat ik weer heb gerookt.

»Ik wil graag genezen, echt waar. Ik wil afkicken. Ik ben helemaal zot aan het worden. Ik vergeet alles. Ik maak ruzie met mensen. En waarom? Voor niks! Ik weet niet wat ik moet doen (steunt met zijn hoofd in zijn handen).

»Sorry dat ik je niet meer kan vertellen, maar ik voel me niet zo goed. Ik wil nu graag de dokter zien. Is die er vandaag? Misschien kan hij me een pijnstiller geven.»