Op reis deze zomer? Vanaf 1 juni zou dat met Europese vaccinatiepassen moeten kunnen

De Europese Commissie heeft gisteren een ‘vaccinatiecertificaat’ voorgesteld. Die pas moet ervoor zorgen dat Europeanen deze zomer opnieuw veilig kunnen reizen binnen de Europese Unie.

1. Hoe werkt het?

Om geen discriminatie te veroorzaken tussen wie wel en wie nog niet gevaccineerd is tegen het coronavirus, zal het certificaat drie soorten gegevens bevatten: het bewijs dat iemand een vaccin heeft ontvangen, het resultaat van een negatieve PCR- of sneltest, of het bewijs dat iemand de ziekte heeft doorgemaakt en dus een natuurlijke bescherming heeft opgebouwd via antilichamen. Voor elk van die drie gegevens wordt een apart type certificaat ontwikkeld.

Reizigers zullen het document zowel digitaal als op papier kunnen gebruiken. Beide versies zullen met een QR-code werken die slechts de noodzakelijke informatie bevat, net als een digitale handtekening die de authenticiteit van het certificaat moet garanderen. De gegevens van de houder blijven in handen van de lidstaat die het certificaat in kwestie heeft uitgevaardigd. Wie van het nieuwe vaccinatiecertificaat gebruik wil maken, zal er niet voor hoeven te betalen.

2. Waarom kiest Europa voor deze oplossing?

Het vaccinatiecertificaat werd woensdagmiddag voorgesteld door Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en commissarissen Thierry Breton (Interne Markt) en Didier Reynders (Justitie). Woensdagochtend zei Commissie-vicevoorzitter Margarítis Schinás al in een interview met de Duitse krant Frankfurter Allgemeine Zeitung erop te hopen dat het certificaat tegen juni klaar is. ‘Het certificaat moet vanaf het begin van de zomer kunnen worden gebruikt. En de zomer begint op 1 juni.’ Reynders bevestigt deze timing. ‘Voor de zomer willen we klaar zijn.’

De Europese regeringsleiders zullen het Commissievoorstel volgende week bespreken tijdens hun voorjaarstop. Daarna moeten de lidstaten en het Europees Parlement hun fiat geven. ‘We kiezen voor een Europese aanpak om te garanderen dat EU-burgers komende zomer veilig en met een minimum aan beperkingen kunnen reizen,’ benadrukt Reynders. ‘Het digitaal groen certificaat (de officiële benaming, red.) zal geen voorwaarde voor vrij verkeer vormen en zal op geen enkele manier discrimineren.’ Volgens de Belgische Eurocommissaris biedt het certificaat ook een mogelijkheid om te wegen op het ontwerp van een mondiale standaard.

Alle lidstaten moeten zich houden aan de gegevens in het vaccinatiecertificaat. De uitzondering op de regels zijn de vaccins die (nog) niet zijn goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA), zoals het Russische en het Chinese vaccin. In Hongarije worden die bijvoorbeeld al gebruikt. In dit geval is het aan de lidstaten zelf om te beslissen of reizigers het land binnen mogen.

3. Wat zegt ons land?

Het voorstel voor een vaccinatiecertificaat werd begin dit jaar ingediend door Griekenland en vooral gesteund door landen waarvan de economie afhankelijk is van het toerisme zoals Spanje, Malta, Italië en Cyprus. Oostenrijk en Estland sloten al snel aan. Duitsland en Frankrijk reageerden aanvankelijk terughoudend, in de eerste plaats omdat niet de hele bevolking toegang heeft tot vaccins. Ook in ons land bestond de vrees voor discriminatie. Begin deze maand nog uitte minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès (MR) haar ongerustheid.

Binnen de federale regering is te horen dat het Commissievoorstel een stevige stap in de goede richting is. Er wordt onder meer verwezen naar de aandacht voor gegevensbescherming van reizigers. Waar binnen de regering nog vraagtekens bij worden geplaatst, is het voornemen van Europa om ook mensen die antilichamen bezitten te laten reizen. ‘We willen dat alles evidence based gebeurt. Rond immuniteit zijn vandaag nog te veel wetenschappelijke onzekerheden. Hoe sterk ben je beschermd? Hoelang duurt die bescherming? Wat met de nieuwe varianten?’

De federale regering gaat er sowieso van uit dat de EU-staatshoofden en -regeringsleiders volgende week nog stevig zullen discussiëren over de concrete uitwerking van de vaccinatiepas.

(DM)