Oumou Sangaré (De Roma)

Het stoomschip, La Sangaré, meerde gister aan in De Roma en liet haar anker voorzichtig zakken in de krochten van onze ziel: commanderend en zalvend, met teksten die TED-talks bevatten die we niet konden verstaan. De overtocht verliep echter niet geheel vlekkeloos.

‘Swingende retro-futuristische Wassoulou-muziek’, dat is het spul dat Oumou Sangaré tegenwoordig produceert. Op haar zesde langspeler 'Mogoya' - vrij vertaald: ‘over de menselijke relaties van nu’ - werd het gebied tussen Ali Farka Touré en Santigold ontdekt. Traditionele Wassoulou-zang afgetopt met een Frans synthpop-laagje. De plaat deed weliswaar een appel aan een breder, jonger publiek, maar was geenszins het teleurstellende product van een midlifecrisis.

Oumou is altijd naar de toekomst blijven turen. Op haar lauweren rusten is niet in lijn met haar karakter. Ze ruilde het prestigieuze World Circuit label, waar ze al sinds de jaren negentig platen voor uitbracht, in voor Nø Førmat!, een klein hip indie label uit Parijs dat zich specialiseert in retro-futurisme van het soort waar wij van houden. Raadpleeg uw favoriete stream-venter voor de laatste parels van Mamani Keïta, Blick Bassy of Lucas Santtana.

Maar soit, mevrouw Sangaré dus. Uitgedost in zondagse kledij, donker gestifte lippen en met het hese stemgeluid dat West-Afrikanen dikwijls eigen is, zong de zangvogel van Wassoulou in snerpende golven. Commanderend en zalvend tegelijk, met geëngageerde teksten die we niet hoefden te verstaan om te weten waar ze over gingen. Alles in deze wereld draait om seks, behalve seks zelf. Dat gaat over macht. Oumou weet hoe de wereld in elkaar steekt. De vleeshaken van het patriarchaat - vrouwenbesnijdenis, sekse-ongelijkheid, gedwongen huwelijken en andere bekrompen culturele tradities - had ze vanaf de bühne van De Roma in het vizier.

undefined

'Oumou liep niet, maar zweefde met majesteitelijke allure, heupwiegend over de bühne.'

Helaas klonk ‘Kounkoun’ zo hol als een lege koektrommel, tweedimensionaal haast. De basgitaar die op de plaat als een heipaal inslaat, moesten we er zelf bij fantaseren. ‘Kamelemba’ - een waarschuwing voor ijdele mannen met een ‘na mij de zondvloed’ kijk op het leven - bevatte meer peper, maar miste toch de kwaliteit en finesse die verwacht wordt van iemand die wordt beschouwd als de officieuze koningin van West-Afrika. Althans, aan de stem van de zangvogel van Wassoulou lag het niet. Die scheerde over bergtoppen, sneed aangenaam door trommelvliezen en vulde menig hartkamer. Zoals tijdens ‘Bena Bena’, een song die uitmondde in psychedelica van het kaliber 'Electric Ladyland'. Meer specifiek: ‘1983 (A Merman I Should Turn To Be)’. Uit Guimba Kouyate’s gitaar stroomde tranen en de messcherpe uithalen van La Sangaré reikten tot aan het plafond.

‘Mogoya’ - de titeltrack en uitsmijter van haar jongste worp - was een majestueuze, magische bergtop in een heuvelachtige set. De begeleiding van Kouyate en het harmonieuze geneurie van de twee achtergrondzangeressen, de ravissante Kandy Guira en Emma Lamadji, bracht De Roma in sferen, die tot dan toe buiten bereik lagen. Oumou liep niet, maar zweefde met majesteitelijke allure, heupwiegend over de bühne. De bindteksten bestonden uit gedachtestromen in Bombara, Frans en stuntelig Engels, waarmee steeds een andere demografie werd aangesproken. De pointe: ‘Afrika is niet arm.’

De verse stroom jonge westerse ‘gelukszoekers’, die wellicht door successen van Fatoumata Diawara, Amadou et Mariam en Les Amazones d’Afrique, vanavond De Roma binnen waren gestapt, waren zich maar al te bewust van dat feit. De andere helft van het publiek - een enthousiast kleurrijk genootschap, dat enkele uren daarvoor nog de longen uit het lijf hadden gezongen bij de Afrikaanse kerkdienst om de hoek - wist het altijd al.

In de jaren 80 werden Afrikaanse artiesten door grote Europese wereldmuziek labels geadviseerd de synthesizers en drummachines, waar in die tijd volop mee werd geëxperimenteerd, achterwege te laten. ‘Authentiek blijven’, was het credo. Europa zat immers niet te wachten op de Afrikaanse New Order of Peter Gabriel. Oumou Sangaré zal waarschijnlijk nooit als New Order klinken, maar met haar retro-futurisme zit ze na drie decennia opnieuw in de voorhoede van een nieuwe feministische Afrikaanse golf. Een golf waar de harde synthesizers, elektronische geluidsmuren en de dansbare beats van de activistische supergroep Les Amazones d’Afrique ook deel van uitmaken.