'Pano' legt fraude met casino's en vastgoed bloot

In meerdere Belgische kustgemeenten bestaat er een systeem van belangenvermenging bij het vergunnen van vastgoedprojecten. Dat is de conclusie van een ‘Pano’-reportage van de bekroonde VRT-onderzoeksjournalist Wim Van den Eynde. In de hoofdrol: het stinkende potje van het Grand Casino in Middelkerke. ‘Aan de kust gaan mensen in de politiek om geld te verdienen aan bouwprojecten.’

'Ik heb al veel gezien, maar dit soort amateurisme en manipulatie heb ik nog nooit meegemaakt'

‘Welkom in het Las Vegas van Vlaanderen!’ Met die woorden opende een glunderende Tom De Clercq, CEO van gokbedrijf Napoleon Games, eind september een nagelnieuwe speelzaal in het sporthotel van Middelkerke. Het is een bescheiden voorproefje voor het Grand Casino dat eind 2019 de deuren zal openzwaaien. Het wordt een hypermodern glazen gebouw op de zeedijk, inclusief hotel en skybar, met een prijskaartje van 30 miljoen euro. Toch hangen er donkere wolken boven dit prestigeproject. Het gerecht heeft een onderzoek geopend naar fraude en belangenvermenging. Vorige zomer vonden er huiszoekingen plaats op het gemeentehuis van Middelkerke en in de privéwoningen van de burgemeester en enkele schepenen. Journalist Wim Van den Eynde, bekend van het boek ‘De keizer van Oostende’, toont in ‘Pano’ dat het parfum van gesjoemel zeer indringend is.

wim VAN DEN EYNDE «Als je alle elementen naast elkaar legt, is er maar één conclusie mogelijk: dit dossier is gemanipuleerd en gestuurd in de richting van één winnaar: Napoleon Games.»

HUMO Hoe weet je dat zo zeker?

VAN DEN EYNDE «Er was een jury aangesteld om alle ontwerpen te beoordelen. Daarin zaten twee schepenen die er haast persoonlijk belang bij hadden dat Napoleon Games het project zou binnenhalen. De schepen van Openbare Werken, Liliane Dewulf (CD&V), heeft een neef die deel uitmaakt van het consortium rond Napoleon Games. Hij staat mee aan het hoofd van C-Hotels, de hotelketen die het casinohotel zou uitbaten.»

HUMO Een neef?

VAN DEN EYNDE «Het is niet zomaar een verre neef van de schepen: hij is de zoon van haar tweelingzus, die tevens haar buurvrouw is. Dewulf zegt dat ze niet wist dat haar neef actief was binnen die groep. Dat lijkt me moeilijk te geloven. Ze had het in elk geval móéten weten en moeten concluderen dat ze niet geschikt was om in die jury te zetelen.

»De tweede schepen, Michel Landuyt (Open Vld), runt al jaren een advocatenkantoor met zijn vennoot Philippe Boutens. Ook Boutens heeft belangen in C-Hotels.»

HUMO Naast die twee schepenen zat onder meer ook burgemeester Janna Rommel-Opstaele in de jury. Is het gebruikelijk dat politici zonder architecturale expertise over zulke prestigeprojecten beslissen?

VAN DEN EYNDE «Absoluut niet. De Vlaamse Bouwmeester is in het leven geroepen om dit soort projecten te begeleiden. Met hun toezicht is fraude bijna uitgesloten. Middelkerke heeft gekozen om de Vlaamse Bouwmeester niet te betrekken.

»In de jury zitten normaal ook onafhankelijke experts. Dat was hier niet het geval. Men had één architect gevraagd, professor Jan Bruggemans, maar die is niet komen opdagen, net wegens het gebrek aan onafhankelijke expertise. Wellicht vreesde hij dat hij in een politieke vaudeville zou terechtkomen. Helaas is het hem contractueel verboden om interviews te geven.»

HUMO Is het mogelijk dat Napoleon Games gewoon het beste project had?

VAN DEN EYNDE «Alles is mogelijk, maar kijk naar de feiten. In de eerste procedure was er naast Napoleon Games nog één andere kandidaat: Versluys, een bouwgroep die aan de kust al meerdere grote projecten heeft gerealiseerd. Zij gingen voor dit project in zee met gokbedrijf Golden Palace, een grote concurrent van Napoleon Games. Aanvankelijk lag Versluys-Golden Palace duidelijk in polepositie, omdat het project van Napoleon Games te mager was uitgewerkt. Maar in de laatste fase van die procedure stak het plots een tandje bij en kwam het met een nieuw ontwerp dat flink afweek van hun eerste plan. Je kunt op zijn minst vermoeden dat ze daar door iemand van de jury toe zijn aangezet, omdat ze anders zouden verliezen. Tevergeefs: ze kwamen als winnaar uit de bus, maar de Raad van State schorste de procedure, omdat je in de laatste fase niet meer met een totaal nieuw project mag komen.

»In de tweede procedure kwam er een derde speler op de proppen: Infiniti Gaming, een Knokse producent van gokautomaten. Dat bedrijf bood het hoogste bedrag om het casino uit te baten: 650.000 euro per jaar. Versluys bood 500.000 euro per jaar, terwijl ze in de eerste procedure 375.000 euro hadden geboden. Die bedragen zijn marktconform. Maar wat Napoleon Games deed, is bizar. Zij boden in de eerste procedure 485.000 euro per jaar en verláágden hun bod in de tweede procedure naar 185.000 euro. Extreem weinig, en toch kwamen ze opnieuw als winnaar uit de bus.»

undefined

undefined

'Het ontwerp van het Grand Casino in Middelkerke, met een prijskaartje van 30 miljoen euro.'

HUMO Hoeveel opbrengsten loopt Middelkerke daardoor mis?

VAN DEN EYNDE «De concessie is geldig voor 50 jaar. Als Infiniti had gewonnen, zou dat de gemeente 46,2 miljoen euro meer hebben opgebracht. Daarbij komt dat de gemeente ook nog voor 6,7 miljoen euro bijdraagt aan het project.»

HUMO Waarom kent de gemeente zo’n megaproject toe aan de laagste bieder?

VAN DEN EYNDE «Het is nooit tot een echte race gekomen. De jury sloot Versluys en Infiniti uit, omdat hun referenties niet voldeden. Ze moesten kunnen aantonen dat ze de slagkracht en de technische capaciteit hadden om het project te realiseren. Bij Versluys bestaat daar geen twijfel over. In de eerste procedure voldeden hun referenties wel. In de tweede procedure, anderhalf jaar later, voegden ze daar nog enkele referenties aan toe van gebouwen die ze recent hadden geplaatst, of nog aan het afwerken waren. Middelkerke baseerde zich enkel op die bijkomende referenties en sloot Versluys uit. Daaraan zie je de kwade wil. Idem bij de beoordeling van Infiniti.

»Als je dat allemaal bij elkaar legt, is het duidelijk: Napoleon Games had al gewonnen nog vóór de start van de race. Bart Versluys van de Versluys Bouwgroep gaf ons – zeer uitzonderlijk – een interview. Hij zei: ‘Ik heb al veel gezien, maar dit soort manipulatie en amateurisme heb ik nog nooit meegemaakt’.»

HUMO Op de achtergrond van dit dossier speelt een veldslag tussen de grote spelers op de gokmarkt.

VAN DEN EYNDE «Eind volgend jaar wordt de concessie van het casino in Knokke vernieuwd. Twee keer raden welke drie kandidaat-kopers daar tegenover elkaar staan: Napoleon Games, Golden Palace en Infiniti.

»Die casino’s brengen tegenwoordig niet veel geld meer op, maar ze zijn de toegangspoorten tot het online gokken, waar wel nog fortuinen mee te verdienen zijn. Wie op internet alle gokspelen wil aanbieden, moet van de Belgische wetgever een fysiek casino in België hebben. Er zijn maar negen casino’s in België. Twee daarvan worden uitgebaat door Napoleon Games. Zij doen er alles aan om hun concurrenten de pas af te snijden. Dat is de inzet.»

HUMO In de ‘Pano’-uitzending komen nog twee andere kustgemeenten aan bod waar er een ongezonde politieke cultuur bestaat bij het toekennen van bouwprojecten.

VAN DEN EYNDE «In Knokke beschouwt de familie Lippens de politiek als een verlengstuk van haar Compagnie Het Zoute. Burgemeester Leopold Lippens stroomlijnt een berg belastinggeld op maat van de belangen van het familiebedrijf. Maar hij begrijpt niet waarom dat een probleem zou zijn. Hij zegt dat zijn familie iets heel moois heeft gecreëerd in Knokke en dat de gemeenschap daar nu van profiteert. Om belangenvermenging te vermijden, verlaat hij de vergadering, wanneer zijn schepenen zich buigen over vergunningen voor vastgoedprojecten waarbij Compagnie Het Zoute betrokken is.

»Ook in Koksijde gebruikt men datzelfde argument om aan te tonen dat alles netjes verloopt. Marc Vanden Bussche (Open Vld) was er lange tijd burgemeester en notaris tegelijk, en sinds 2009 ook bouwpromoter. Hij laat die activiteiten door elkaar lopen. Hij moet bouwvergunningen vragen aan het schepencollege waarvan hij de baas is. Ook hij zegt dat hij naar buiten gaat als het over projecten gaat waarin hij betrokken is. Maar volstaat dat om belangenconflicten te vermijden?»

HUMO Zeg jij het maar.

VAN DEN EYNDE «Cathy Coudyser, N-VA-gemeenteraadslid in Knokke, zegt: ‘Eén van de belangrijkste motivaties voor vele mensen aan de kust om in de politiek te gaan, is schnabbelen in vastgoed.’ Er is daar enorm veel geld mee te verdienen. Als je actief bent in die sector, is het handig om een familielid of goede kennis te hebben in het gemeentebestuur. Zo ontstaat er een zieke cultuur. Iedereen zwijgt, want iedereen pikt een graantje mee. De burgemeester gaat met gerust gemoed buiten als er over zijn project wordt gestemd, want een week later stemt hij mee over een project waarin één van zijn schepenen belangen heeft. Het ene plezier is het andere waard. Ik vrees dat die mechanismen ook in pakweg Neerpelt en Herentals bestaan. Alleen gaat het aan de kust over veel meer geld.»