Panorama documenteert het leven van de voetbalscheidsrechter

In ‘Scheidsrechter buitenspel?’ gaat Panorama dieper in op de druk die op de schouders van de Belgische scheidsrechters ligt, en op de noodzaak van het gebruik van videobeelden. Aanleiding voor reporter Jeroen Denaeghel, ex-hoofdredacteur van P-magazine, was een blunder van de jonge, beloftevolle scheidsrechter Bart Vertenten vorig seizoen tijdens de wedstrijd Cercle Brugge - KV Mechelen.

'Bart Vertenten betreurt wat er is gebeurd, maar hij voelt zich niet verantwoordelijk voor de degradatie van Cercle.'

Jeroen Denaeghel «Het was de laatste wedstrijd van de reguliere competitie en als Cercle Brugge won, moesten ze niet in Play-off 3 voor het behoud in eerste klasse strijden. Tot de 89ste minuut stonden ze 2-0 voor, maar toen keurde Vertenten een doelpunt uit een vrije trap goed, terwijl Wolski van KV Mechelen buitenspel stond. Uiteindelijk verloor Cercle zelfs met 2-3 en moesten ze naar Play-off 3, en na drie nederlagen tegen Lierse naar tweede klasse. In Brugge is iedereen ervan overtuigd dat ze nog altijd in eerste klasse zouden spelen, als de arbitrage niet had gefaald bij dat eerste tegendoelpunt. Ik heb alles gereconstrueerd en daaruit blijkt hoe de lijnrechter de situatie verkeerd heeft beoordeeld: hij zag de speler in een eerste fase wel buitenspel staan, maar vervolgens werd hem het zicht ontnomen. Daardoor dacht hij dat een andere speler scoorde dan degene die volgens hem buitenspel stond.

»In de documentaire stel ik de vraag hoe we scheids- en lijnrechters kunnen helpen zodat ze dergelijke fouten niet meer maken. Er is maar één antwoord: laat alsjeblieft het gebruik van camerabeelden toe en voer de functie van videoscheidsrechter in. Het menselijke oog is immers niet in staat om bijvoorbeeld de buitenspelval correct in te schatten. Dat komt door het flash lag-effect: een bewegend voorwerp zul je altijd verder waarnemen dan waar het zich in werkelijkheid bevindt. Daarom worden aanvallers op weg naar het doel soms afgevlagd, terwijl ze níét buitenspel staan.»

HUMO Hoe wapenen de lijnrechters zich daartegen?

Denaeghel «Ze corrigeren zelf hun waarneming door later te vlaggen. Ze krijgen ook de richtlijn om bij twijfelgevallen niets te doen, net omwille van die foutenmarge.

»Het gebruik van camerabeelden is overigens allesbehalve eenvoudig. In Nederland zitten ze al een tijdje in een testfase: buiten het stadion zit er een videoref in een busje, maar die staat niet in rechtstreeks contact met de hoofdscheidsrechter – vooralsnog verboden door de FIFA. Ze werken daar aan een protocol en willen alleen maar tussenbeide komen bij volgende spelbepalende fasen: een doelpunt, een strafschop en een overtreding die bestraft zou kunnen worden met een rode kaart – dus telkens aflopende fasen waarbij het spel stilligt.

»De Nederlanders hadden ook interessant cijfermateriaal. Zij hebben 45 matchen geanalyseerd waarin 52 wedstrijdbepalende beslissingen werden genomen, en 12 daarvan bleken verkeerd te zijn. Bij een kwárt van de wedstrijden is het resultaat dus beïnvloed door een onjuiste beslissing van de scheidsrechter, terwijl een videoref dat had kunnen verhinderen. Al zal ook een videoref beslissingen moeten nemen waar hij niet 100 procent zeker van is. Zoals het beoordelen van penaltyfasen, maar daar bestaat sowieso al veel twijfel over – in ‘Extra Time’ en ‘Stadion’ raken er ze al niet uit.»

HUMO Waar wacht de FIFA op om het gebruik van beelden toe te laten?

Denaeghel «Het staat op de agenda en het zal één van de eerste beslissingen van de nieuwe FIFA-voorzitter worden. Ze zullen eerst een testcompetitie kiezen – waarschijnlijk de bekercompetitie in Nederland, omdat zij er al langer mee bezig zijn.»

HUMO Zit Bart Vertenten nog met een schuldgevoel tegenover Cercle Brugge?

Denaeghel «Nee. Hij vindt het erg wat er is gebeurd, maar hij voelt zich niet verantwoordelijk voor de degradatie. Er zijn dertig speeldagen, zegt hij, en dat ze moesten zakken, ligt niet aan die ene fout.»