Pascale Naessens: 'Ik wil ezelsoren kunnen maken'

Pascale Naessens is nog steeds de onbetwiste leading lady van de Vlaamse boekenverkoop: ook na negen kookboeken blijft het publiek trouw aanschuiven. Een fenomeen, heet dat. ‘Het e-boek marcheert echt niet, en gelukkig maar!’

'Bij mijn eerste boek stonden ze rijen dik voor mijn signeertafel aan te schuiven. Ze moesten mij passeren om bij Piet Huysentruyt te raken'

HUMO Heeft een boekenbeurs in deze tijd nog zin?

Pascale Naessens «Dat is een pejoratieve vraag, niet? Ze impliceert dat de Boekenbeurs in haar huidige vorm niet goed is, maar dat hangt er maar van af vanuit welk perspectief je kijkt. Ik vind alles wat mensen in contact brengt met boeken zinvol. Ik was een trouwe Boekenbeursganger lang voor ik mijn eerste boek schreef, omdat ik het een prachtige gelegenheid vond om rustig urenlang in het hele aanbod te struinen. Het enige wat me al een tijdje stoort, is dat het aanbod aan gezond eten er zo klein is. Dat is niet alleen beroepsmisvorming: ze missen daar echt een trend.»

HUMO Onbekommerd rond-lopen lukt je niet meer, vermoed ik.

Naessens «Ik wil nog wel, maar je zit zo lang te signeren dat je daarna echt even naar buiten wilt voor wat beweging en frisse lucht. Maar het blijft fijn, want ik heb heel graag contact met mijn lezers: na lezingen blijf ik ook altijd wat hangen. Ik heb er ook nog nooit negatieve ervaringen mee gehad. Wat ik wel jammer vind, is die opgefokte concurrentie: wie heeft de langste rij wachtenden, wie verkoopt de meeste boeken? Journalisten moeten eens leren dat het gaat om kwaliteit, niet om populariteit of omzet. Ik heb bij belangenvereniging boek.be al gepleit om geen aantallen meer te vermelden. Dat leidt alleen maar tot frustraties: laat toch iedereen zijn ding doen.»

HUMO Toch: literaire schrijvers constateren met verbazing – en soms met afgunst – hoe er bij jullie dranghekken moeten worden gezet.

Naessens «Terwijl ook zij hun ziel en zaligheid in hun boek hebben gestoken. Ik begrijp dat: bij mijn eerste boek stonden ze rijen dik voor mijn tafel aan te schuiven, maar alleen omdat ze daar voorbij moesten om bij Piet Huysentruyt te raken. Dat steekt eventjes, ja.

»Ik weet hoe onrechtvaardig de return soms kan zijn voor al dat geleverde werk. Maar dat is nu eenmaal het lot van een schrijver: er zijn altijd maar een paar bestsellers geweest, en vele anderen.»

HUMO En misschien komen de selfiemakers en handtekeningenjagers zo weleens bij een roman uit.

Naessens «Absoluut. Waarom zou het ene het andere in de weg lopen? Die kruisbestuiving is toch meegenomen? Voor mij mogen ze ook ieder genre in een aparte zaal zetten, hoor, maar zou dat beter zijn? Er zijn ook literaire bestsellers, toch? Griet Op de Beeck en Jeroen Olyslaegers verkopen niet alleen veel, ze hebben ook iets te vertellen.»

HUMO Welk boek zou je aanbevelen op dit ogenblik?

Naessens «Ik ben nu bezig in ‘Carpe Diem’ van de filosoof met de onuitspreekbare naam Roman Krznaric, die beschrijft hoe dat mooie oude Latijnse motto gekaapt is door het consumentisme en misbruikt wordt door de aanhangers van leven in het nu.»

HUMO De boekenverkoop neemt af. Ook bij jou?

Naessens «Voorlopig heb ik nog geluk, maar het zal ooit wel komen, zeker? Waar ik heel blij mee ben, is dat de aangekondigde revolutie van het e-book achterwege is gebleven: dat marcheert echt niet, en gelukkig maar. Misschien is het generatiegebonden, maar ik wil een boek kunnen vasthouden, ezelsoren maken, dingen onderstrepen, zelfs al moet ik het uit Amerika laten overkomen. Ik wil kunnen kijken naar mijn boeken, ze nu en dan uit de kast nemen en erin bladeren: dat lukt niet met e-books.»

HUMO Omdat romans minder verkopen, hebben schrijvers ook minder invloed, zegt men.

Naessens «Ook dat geloof ik niet. Er komen nieuwe namen, andere deemsteren weg, dat is nu eenmaal de loop van de geschiedenis. Sociale media veranderen ook de manier waarop meningen verspreid worden. De tijd die je daaraan besteedt, kun je niet meer gebruiken om boeken te lezen. Maar de kracht van figuren blijft. Wat Griet Op de Beeck en Jeroen Olyslaegers teweegbrengen, met hun boeken maar ook op de sociale media: die hebben toch een behoorlijke invloed op de samenleving? Door wat ze hebben meegemaakt, hun vermogen dat onder woorden te brengen, hun buikgevoel, hun passie: dat is toch niet minder dan bij hun voorgangers?»

HUMO Het afgelopen jaar heb jij ook je steentje bijgedragen: je ging in discussie met een kinderpsychiater die beweerde dat je kookboeken tot eetstoornissen leiden, en onlangs nog met Jeroen Meus, die zich stoorde aan ‘de trend van quinoa, bessen en superzaden’.

Naessens «Ik was erg verrast door de reacties: het was nooit mijn bedoeling om er een groot debat van te maken. Maar ik voelde een soort onrecht: ‘Dit klopt niet.’ Op een bepaald ogenblik moet je opkomen voor je rechten, opkomen voor gezonde voeding en durven zeggen dat niet alleen de conventionele visie op eten zaligmakend is. Waarom zouden we allemaal op dezelfde manier moeten eten, terwijl we net zo verschillend zijn? Variatie is gewoon nódig, op je bord, in de kookboeken, op alle vlakken. Een beetje respect voor anders-zijn is toch boeiend? Maar veel mensen ervaren dat als bedreigend en reageren angstig.

»Het enige wat ik hoop, is dat ik mensen met een meer open blik naar voeding kan doen kijken. Daar ben ik zelfs trots op.»

HUMO Ook al kreeg je heel wat bagger over je heen?

Naessens «Het is opvallend hoe moeilijk sommigen het ermee hebben beschaafd van mening te verschillen. Dat komt óók doordat de media soms kort door de bocht gaan en het conflict laten escaleren. Er zijn veel goede journalisten, maar er zijn er ook die nauwelijks weten waarover ze schrijven en vooral talent hebben om een kop te bedenken die een rel veroorzaakt en clicks oplevert. Kritisch zijn wordt verward met negatief zijn. Maar daar kan ik niks aan veranderen, dus zal ik ermee moeten leren omgaan: go with the flow.»