Patrick Dewael - Eelt op mijn ziel
Er bestaan nog zekerheden. Als de zomer in aantocht is, verschijnen de spannende boeken en als er verkiezingen in de lucht hangen, kruipen politici in hun pen. Op schaarse uitzonderingen na overstijgen die pennenvruchten (vaak van ghostwriters) zelden het niveau van de veredelde partij- of egopropaganda.
The joy of being printed
Zo produceert ook vice-premier en minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael (Open VLD) altijd een boek bij het afsluiten van elke regeerperiode waarin hij minister was. Dat levert doorgaans geen beklijvende literatuur op - ook nu niet - maar het is toch nuttig. Hoe evalueert een politicus zijn eigen beleid? Wat heeft hij voorgesteld en erdoor gehaald en wat (nog) niet? Het boek vangt aan na het losbarsten van de zaak-Dutroux. Dewael beschrijft onder andere zijn bezoek aan het gruwelhuis in Marcinelle en dat levert een paar schrijnende alinea's op. Daarna gaat het over het Octopusakkoord, de verkiezingen van 1999 en zijn periode als minister-president van de Vlaamse regering. Af en toe (over de politiehervorming bijvoorbeeld) heeft het boek een wat gelijkhebberig 'I told you so'-gehalte. De liberalen wisten (soms al van in 1979!) hoe het allemaal anders en beter moest. En zie, nu gebeurt het eindelijk allemaal dankzij de VLD! Dewael besteedt zowat twee derde van zijn boek aan zijn evaluatieoefening. Wie de voorbije jaren grondig zijn krant heeft gelezen, zal daar weinig nieuws in vinden.
Interessant is vooral het laatste deel, waarin Dewael het heeft over zijn vier jaar op Binnenlandse Zaken. Die hebben hem getekend, zegt hij. Dat pleit voor hem, want wie volkomen onbewogen dat departement van veiligheidsproblemen, rampen, asielzoekers, gedwongen uitwijzingen en integratiekwesties beheert, is niet geschikt voor de politiek. Dewael noemt het terecht een 'crisisdepartement'. Hij pleit voor gecontroleerde economische immigratie en herhaalt zijn rechten-en-plichtendiscours voor wie zich hier wil integreren. Integratie moet de voorwaarde worden om de Belgische nationaliteit te krijgen. Hij is en blijft tegen een algemene regularisatie van illegalen. Zijn pleidooi voor een strikte scheiding tussen godsdienst en staat en 'een universele seculiere moraal' is zo terug te lezen in opiniestukken en essays van Dirk Verhofstadt, die ook meeschreef aan het boek. Dewael schrijft behartenswaardige zaken over (de banalisering van) het zinloos geweld van de voorbije jaren en verzet zich tegen de onverschilligheid daarover. Iedereen is mee verantwoordelijk om er iets aan te doen en de politiek mag niet de indruk wekken dat ze met enkele wetten het fenomeen kan doen verdwijnen.
De scherpste passages bewaart hij voor de maar niet op kruissnelheid komende hervorming van Justitie. Hij gebruikt harde woorden om de krampachtig aan de onafhankelijkheid vasthoudende magistratuur te bekritiseren: disfuncties, wereldvreemd, kankergezwel, achterhaalde methodes. De titel van het hoofdstukje? 'De magistratuur: een keurkorps'. Dewael omschrijft Binnenlandse Zaken dan wel als 'mijn departement' maar zo te lezen zou hij ook weleens aan de kelk van Justitie willen nippen. Je weet maar nooit waar die verkiezingen op uitdraaien.
