Paul Bremer - Na Saddam
'Als je op het eerste gezicht goed nieuws krijgt, betekent dat meestal dat je niet goed bent geïnformeerd,' zo vat Paul Bremer III het leven in Irak samen. Laten we u over het boek dat de man geschreven heeft maar meteen terdege informeren: over 'Na Saddam. Mijn leven als bewindvoerder van Irak' (Balans) valt bitter weinig goed nieuws te melden.
Je zou nochtans verwachten dat er over de periode tussen mei 2003 en juni 2004 genoeg te vertellen valt, zeker als het wordt opgetekend uit de mond van de Presidential Envoy in Bagdad, en daarmee de hoogste gezagsdrager in Irak. Nog voor zijn vertrek krijgt Bremer al een rapport van de RAND Corporation te zien waaruit blijkt dat de VS in Irak zowat vijfhonderdduizend soldaten nodig zal hebben om de orde te bewaren, drie keer zoveel als voorradig. Als Bremer het rapport doorspeelt aan minister van Defensie Donald Rumsfeld, antwoordt die niet eens.
Bij aankomst in Irak treft Bremer een land aan dat volop wordt geplunderd, waar de economie op apegapen ligt en waar de Amerikaanse troepen als bezetters worden beschouwd. De regeringsraad die hij installeert, houdt zich vooral bezig met palaveren over postjes. Er landen om de haverklap mortiergranaten in de tuin van het paleis waar Bremer zijn intrek heeft genomen. Tussendoor barst een wereldwijd schandaal los als blijkt dat in de gevangenis van Abu Ghraib Iraakse gevangenen door Amerikaanse GI's worden vernederd en gemarteld.
Allemaal razend spannend, maar Bremer slaagt er nergens in een verhaal te vertellen: we moeten het doen met momentopnamen, bij elkaar gehusselde dagboeknotities en patriottische mails aan zijn vrouw Francie waarin hij jammert hoe moeilijk het allemaal wel is, en dat hij zo hard moet werken. Eén enkele keer laat hij weten dat de situatie erg 'complex' is. President Bush blijkt overigens geen al te grote hulp voor ondergeschikten in complexe situaties: hij drukt zich voornamelijk uit in kretologie à la 'falen is geen optie'. Dan komen de Irakezen spitser voor de dag: 'Als we u ooit verraden, laten we het minstens een maand op voorhand weten,' zegt er eentje tegen Bremer - het is bedoeld als blijk van waardering. Het is wellicht de enige quote die een eventuele verfilming van dit werkje zou halen. Samen met 'ladies and gentlemen, we got him' uiteraard, het zinnetje waarmee Bremer de gevangenneming van Saddam Hoessein aankondigde. De bitse ondervraging van Saddam door een afvaardiging van het voorlopige bewind van Irak is overigens één van de weinige 'hoogtepunten' van het boek, maar op dat moment heb je je al door 269 pagina's bureaucratisch gedrein geworsteld. Nog eens honderd vijftig bladzijden later laat Bremer zijn vrouw weten dat hij naar huis komt; wij waren minstens even opgelucht als Francie.
