Premier Yves Leterme neemt ontslag
Het einde heeft geslagen voor Yves Leterme als eerste minister van dit land. Na een woelige periode die vooral gekenmerkt werd door immobilisme en communautaire hoogspanning werd z'n dadendrang in het Fortisdossier hem, en met hem de voltallige regering Leterme I, fataal. De principes van de rechtsstaat en de scheiding der machten bleken minder kneedbaar dan de premier eigenlijk had gewild. Volgens sommigen was dit de kroniek van een aangekondigde dood. Humo dook in haar archieven en vond drie artikels - met bij tijden profetische inzichten en uitspraken - die die these staven. Bij deze laten wij u delen in de oogst.
Mei 2007: Vijftig Vlijmscherpe Vragen aan Yves Leterme (deel 1) »
Juni 2007: Vijftig Vlijmscherpe Vragen aan Yves Leterme (deel 2) »
September 2008: Hugo De Ridder: 'Er circuleren scenario's voor een elegante exit voor Leterme' »
December 2008: het politieke jaaroverzicht door Yves LetermeLees de brief van het Hof van Cassatie over mogelijke beïnvloeding door kabinet Leterme
Vijftig Vlijmscherpe Vragen aan de kandidaat-premier (deel 1)
In de aanloop naar de verkiezingen in 2007 legde Humo het vuur aan de schenen van de drie kandidaat-premiers: Johan Vande Lanotte, Guy Verhofstadt en Yves Leterme. Wij bundelen hieronder de antwoorden van Yves Leterme op Vijftig Vlijmscherpe Vragen die boren naar z'n drijfveren, zelfbeeld, toekomstverwachtingen en de palmares van acht jaar paars.
Dit interview verscheen in Humo 3482 van 29 mei 2007
1 Wat is uw beste eigenschap als politicus?
YVES LETERME « Ik ben niet zo ijdel om zelf mijn grootste kwaliteiten te bespreken. Dát stadium van narcisme heb ik nog niet bereikt. Misschien komt het nog (lacht).»
2 Wat is uw grootste manco?
LETERME « Ik ben te veel een rusteloze controlefreak die alles zelf wil beheersen. Ik zou meer moeten delegeren, meer op mijn medewerkers vertrouwen.»
3 Welk talent of eigenschap benijdt u Vande Lanotte en Leterme?
LETERME « Vande Lanotte kan met tien dingen tegelijk bezig zijn en toch alles blijven doorzien. Verhofstadt benijd ik vooral om zijn gedrevenheid en de manier waarop hij de zaken fraai kan voorstellen - ook kwesties waarover hij zelf twijfels heeft. Op dat vlak is hij een uitstekend advocaat.»
4 Wie is uw belangrijkste voorbeeld in de politiek?
LETERME « Kardinaal Cardijn. Zijn motto blijft me inspireren: zien, oordelen, handelen. Ik vind dat nog altijd zeer actueel en probeer het toe te passen in de politiek.»
5 Wat heeft uw politieke visie het sterkst gevormd?
LETERME « Mijn afkomst als zoon van een schilder-behanger. Hard werken stond thuis hoog aangeschreven. De principes van de meritocratie (je verdiensten bepalen je sociale status, red.) werden er ingepompt, al heeft dat woord vandaag een wat negatieve bijklank. Ik ben ook opgegroeid in een tweetalig gezin, en mijn ouders waren allebei actief in het verenigingsleven: ook dat heeft me ongetwijfeld sterk beïnvloed.»
6 Op welke verwezenlijking in uw politieke carrière bent u het meest trots?
LETERME « Het klinkt misschien raar, maar wat me tot nu toe het diepst heeft geraakt is het gevoel dat ik in 2004 de militanten van mijn partij hun fierheid heb teruggegeven. Dat is uiteraard niet uitsluitend mijn verdienste, maar onze mensen mogen weer laten zien dat ze CD&V'er zijn zonder te worden uitgelachen of uitgespuwd. Vergeet niet dat we het tien, vijftien jaar zeer moeilijk hebben gehad.»
7 Wat vindt u tot nu toe de grootste mislukking in uw politieke carrière?
LETERME « Mijn probleem is dat ik zeer vlug beslissingen neem, soms veel te intuïtief. Ik ben veel te gejaagd bezig. De voorbije paar jaar heb ik, zowel in de regering als in de partij, weinig tijd gemaakt voor een fijngevoelig gesprek om beslissingen toe te lichten die mensen soms diep ontgoochelen. Zo heb ik te weinig uitgelegd wie welke plaats kreeg op de kieslijst.»
8 Hebt u ooit overwogen om uit de politiek te stappen?
LETERME « Ik bén er al een keer uitgestapt. In 1992 was ik partijsecretaris van de grootste partij van het land, maar ik ben toen toch een paar jaar voor de EU gaan werken. Ik probeer mentaal en emotioneel niet volledig afhankelijk te worden van de politiek.»
9 Wat was tot nu toe het mooiste moment uit uw politieke carrière?
LETERME « Ik kan er niet zomaar één moment uitpikken, maar het mooiste is als je iets beslist dat het leven van de mensen beter maakt. Ik denk daarbij trouwens ook aan mijn jaren als schepen in Ieper, want je hoeft geen minister-president te zijn om goede dingen te doen.
Weet u wat ik ook mooi vind? Dat de Vlaamse politiek na de paarse jaren in 2004 tot de kern van de zaak is teruggebracht. Er is weer sérieux in de politiek, en ik denk dat ik daartoe wat heb bijgedragen.»
10 Is uw motivatie om aan politiek te doen in de loop der jaren veranderd?
LETERME « Ik doe nog altijd aan politiek om mensen te helpen hun leven beter te organiseren en dus wat gelukkiger te worden. Het grote verschil met mijn periode als parlementslid of schepen is dat ik alles veel intenser doe. Als parlementslid kon ik weleens een uitspraak doen die puur mijn eigen mening weergaf. Nu denk ik eerst aan die ruim honderdduizend mensen die voor me hebben gestemd. Wat zouden zij ervan vinden? zit constant in m'n achterhoofd.»
11 Wat is de belangrijkste verwezenlijking van paars?
LETERME « Ik ben het er inhoudelijk niet mee eens, maar paars heeft dossiers als abortus en euthanasie in een stroomversnelling gebracht. Onder vorige regeringen zaten die ethische kwesties toch wat geblokkeerd.»
12 Wat is de grootste fout die paars de voorbije acht jaar heeft begaan?
LETERME « Paars heeft te weinig gebruikgemaakt van de goede economische conjunctuur, de lage intrestvoeten en de sterke euro om te investeren en een structureel begrotingsoverschot op te bouwen. En hun klimaatbeleid is ronduit zwak. Er is niet eens een nationaal klimaatplan. Ze praten er wel veel over, maar ze doen er zeer weinig aan. Jammer.»
13 Wanneer heeft de oppositie zich het sterkst getoond?
LETERME « De oppositie is altijd blijven hameren op zaken niet behoorlijk werden aangepakt. Hoe Tony Van Parys de zwakke plekken van het justitiebeleid heeft blootgelegd en hoe Carl Devlies het geknoei op Financiën heeft aangeklaagd, dat vond ik sterk oppositiewerk.»
14 Wat was het zwakste punt van de oppositie?
LETERME « Politicologen en andere schriftgeleerden zeggen áltijd dat de oppositie faalt of te zwak is. Maar wat wil je? Paars heeft gewoon nooit naar de oppositie geluisterd. Ik hoor vaak dat Louis Tobback een schitterend oppositieleider was. Wel, onder Tobback is de socialistische partij verkiezing na verkiezing achteruitgeboerd. Was dat dan goede oppositie?
Maar goed, we zijn er soms onvoldoende in geslaagd om de verdraaiing van de waarheid door paars - en ik druk me beleefd uit - in de media te brengen. Maar dat ligt natuurlijk niet alleen aan die oppositie.»
15 Op welk punt maakt uw partij het grootste verschil met de andere partijen?
LETERME « Wij vinden dat een mens vooral beter wordt door wat hij voor een ander doet. CD&V is de partij van het ontmoeten. Dat mooie begrip staat voor alle mensen die voor elkaar dingen doen die niet opgelegd zijn door wetten, decreten of door de commercie.»
16 Wat is voor u de belangrijkste inzet van deze verkiezingen?
LETERME « Het verdwijnen van paars zou al mooi zijn. Ik zal er niet om rouwen. Er moet een beleid komen dat de mensen, gezinnen en bedrijven meer zekerheid, veiligheid en rechtvaardigheid biedt. Met bijvoorbeeld een betere justitie, en belastingdiensten die iederéén eerlijk behandelen. De overheid moet haar kerntaken gewoon beter uitvoeren.»
17 Hoe groot schat u de kans dat uw partij in de volgende regering komt?
LETERME « Fiftyfifty. Ik heb op dit moment nul stemmen, en het is nog veel te vroeg om daar prognoses over te geven.»
18 Wat wilt u absoluut realiseren in de volgende regering?
LETERME « Ik vind het een grof schandaal dat men het keurkorps van belastingambtenaren heeft laten verloederen. Onze burgerzin is toch gebaseerd op het gevoel dat je op een eerlijke behandeling van de fiscus mag rekenen? Dat gaat in feite over het lidgeld dat je betaalt aan de samenleving. Nu loopt het compleet fout, en dat moet dringend worden rechtgezet.»
19 Wat is voor u na 10 juni de perfecte coalitie?
LETERME « Een coalitie is nooit perfect. Als we de absolute meerderheid halen, zullen we wel alleen besturen.»
20 Wat is uw worstcasescenario?
LETERME « De heruitgave van paars. Of nee! Een heruitgave van paars-groen zou nóg erger zijn.»
21 Ziet u zichzelf als vicepremier of vakminister samenwerken met één van de twee anderen als premier?
LETERME « Een politicus mag niet in dienst van zijn ego leven. Als ik dienstbaar kan zijn, zal ik dat dus doen.»
22 Verwacht u een veertiende opeenvolgende 'zwarte zondag'?
LETERME « De problemen die het VB aankaart zijn niet altijd onterecht. Ik zou daarom veel kiezers van het VB willen overtuigen om eens een nuttige stem uit te brengen. Ik hoop vooral op een derde 'oranje zondag', na onze overwinningen van 2004 en 2006.»
23 Welke Franstalige politicus is het best geschikt om premier te worden?
LETERME « Ik vind dat Elio Di Rupo met zijn belabberde palmares in Wallonië allesbehalve aanspraak kan maken op het premierschap. Didier Reynders heeft Financiën bijzonder slecht bestuurd. Louis Michel ken ik niet goed genoeg, en Laurette Onkelinx vind ik ook niet echt geschikt. Eigenlijk zie ik bij de huidige generatie Franstalige politici niet direct iemand klaarstaan. Bij de volgende generatie zie ik wél geschikte mensen. Melchior Wathelet junior heeft bijvoorbeeld wel wat in zijn mars.»
24 Welke vrouw vindt u het best geschikt om premier te worden?
LETERME « Inge Vervotte zal dat ongetwijfeld aankunnen, maar het is nu nog te vroeg.»
25 Voor wie zou u stemmen als u niet voor uzelf of een partijgenoot kon stemmen?
LETERME « De stemming is geheim, meneer. De Humo-lezers hoeven toch niet álles te weten? Of nee, doe maar Joëlle Milquet: om haar mooie ogen (lacht).»
Jan Lippens en Pascal Verbeken
Vijftig Vlijmscherpe Vragen aan de kandidaat-premier (deel 2)
In de aanloop naar de verkiezingen in 2007 legde Humo het vuur aan de schenen van de drie kandidaat-premiers: Johan Vande Lanotte, Guy Verhofstadt en Yves Leterme. Wij bundelen hieronder de antwoorden van Yves Leterme op Vijftig Vlijmscherpe Vragen die boren naar de strijdpunten en breekpunten. En naar het leven na de tropenjaren in de Wetstraat. Attaque!
Dit interview verscheen in Humo 3483 van 5 juni 2007
26. Wat is het grootste ongeluk dat uw partij na 10 juni kan overkomen?
YVES LETERME « Niet vooruitgaan. Ik zou graag 27% halen, en ik zou ontgoocheld zijn als het minder dan 26% wordt. Wat me eveneens diep ongelukkig zou maken, is dat we wel vooruitgaan maar dat er toch weer een paarse regering komt.»
27. Wat gaat u doen als u geen federaal premier wordt?
LETERME « Bof, eerst bekijken of er geen andere federale opdrachten voor mij zijn, zeker? En anders ga ik weer de Vlaamse regering leiden. Enfin, eerst neem ik een vrije dag om een paar stevige trappisten van Westvleteren te drinken en m'n roes uit te slapen (lacht).»
28. Welk standpunt van uw partij is tijdens regeringsonderhandelingen te nemen of te laten?
LETERME « Iedereen moet meer kunnen delen in de groeiende welvaart. En uiteraard moet er een betere bevoegdheidsverdeling komen tussen de verschillende bestuursniveaus.»
29. Welke bevoegdheden moeten minimaal naar de Gewesten worden overgeheveld en wat moet zeker federaal blijven?
LETERME « De splitsing van het arbeidsbeleid is een absolute prioriteit - zelfs nog meer voor Wallonië en Brussel dan voor Vlaanderen. Defensie mag zeker niet gesplitst worden, maar Flahaut voor mijn part wél. Die man mogen ze helemaal naar Wallonië overhevelen.»
30. Wat is voor u de eindbestemming van België en zijn monarchie?
LETERME « Begrijp me niet verkeerd, maar ik ben niet emotioneel gehecht aan België, Vlaanderen of wat voor instelling ook. Instellingen staan ten dienste van de mensen, en aan mensen ben ik wél gehecht. Ik denk dat België en Vlaanderen nog wel een poos zullen bestaan, met steeds meer belang voor het Vlaamse niveau en wat minder voor het Belgische, samen in een hopelijk democratischer werkend Europa.
En wat de monarchie betreft: zolang de koning louter ceremonieel bezig is, zoals nu, lig ik daar niet wakker van. Ik vind het geen prioriteit om daaraan te sleutelen.»
31. Moet de euthanasiewetgeving uitgebreid worden tot minderjarigen en dementerenden?
LETERME « Nee, maar ik wil wel garanties dat mensen niet nodeloos lijden. Op dat vlak moeten we vooral vertrouwen hebben in artsen.»
32. Hoe groot is uw ecologische voetafdruk? Weet u bijvoorbeeld hoeveel CO2 uw auto uitstoot?
LETERME « Doordat ik zoveel heen en weer rijd tussen Brussel en Ieper zal mijn footprint behoorlijk groot zijn. Ik weet niet hoeveel CO2 mijn dienstauto uitstoot, maar het is zeker niet toevallig dat we voor Volvo hebben gekozen. Dat is dus heus niet alleen om Peter Leyman te plezieren (lacht).»
33. Bent u bereid om sommige vrijheden in te perken als de terrorismedreiging zo beter kan worden afgewend?
LETERME « Ik ben best bereid om me aan strenge controles te onderwerpen als ik bijvoorbeeld op reis ga. En de zogenaamde bijzondere opsporingstechnieken die de regering nu met horten en stoten uitvoert, vind ik oké.»
34. Hoeveel Belgische kerncentrales worden er in 2015 zeker gesloten?
LETERME « De kerncentrales mogen pas dicht als we zeker weten dat daardoor de CO2-uitstoot niet stijgt. Wij gaan de stekker van onze centrales niet uittrekken om vervolgens stroom te moeten kopen van kerncentrales over de grens, in Borssele of in Gravelines. Dat soort hypocriete oplossingen wil ik niet.»
35. Bent u bereid de belastingen te verhogen als dat ten goede komt aan het milieu?
LETERME « De belastingen mogen onder geen beding stijgen, want ze zijn nu al te hoog. Op dat vlak zijn we zowat wereldkampioen.
Een deel van de inkomsten kunnen we wel anders besteden; er mag bijvoorbeeld meer geld naar ontwikkelingssamenwerking gaan. Voor de rest moeten we vervuilende activiteiten meer belasten. Er zijn al een paar voorzichtige stapjes gezet, maar zeker nog niet genoeg.»
36. Moet de pensioenleeftijd worden opgetrokken tot 67 jaar?
LETERME « Nee. We moeten met positieve maatregelen de vijftigplussers wat langer aan het werk houden. Het Generatiepact was te veel gericht op het einde van de carrière, terwijl we vooral een loopbaanbeleid nodig hebben.»
37. Wat moet er de komende vier jaar veranderen op probleemdepartementen als Financiën en Justitie? Zijn er crisismanagers nodig?
LETERME «Op beide departementen moet een bekwaam minister komen. Een minister van Financiën die zich in de eerste plaats bezighoudt met het innen van belastingen en niet met het saboteren ervan. Een minister van Justitie die ervoor zorgt dat straffen ook uitgevoerd worden. Nu worden straffen van minder dan drie jaar gewoon niet meer uitgevoerd, behalve bij seksuele misdrijven. Er moeten ook dringend maatregelen komen voor minder én sneller afgehandelde processen.»
38. Moeten de werkloosheidsuitkeringen en het leefloon omhoog?
LETERME «Die uitkeringen mogen de eerste maanden hoger liggen, maar wat dalen naarmate je langer werkloos blijft. Op die manier stimuleer je mensen om een baan te nemen. Het leefloon moet worden opgetrokken tot de Europese armoedegrens van zo'n 700 euro.»
39. Moet Turkije zo vlug mogelijk volwaardig EU-lid worden?
LETERME «Ik heb grote twijfels of de EU er klaar voor is om zo'n groot land op te nemen. Vergeet niet dat, met Turkije erbij, de EU aan Irak grenst. Dat is niet evident met de onveilige situatie in dat land.»
40. Moeten op termijn alle nachtvluchten worden afgeschaft?
LETERME « Je moet rekening houden met de nachtrust van de buurtbewoners, maar ook met de banen van de werknemers. Op termijn moet het mogelijk zijn om een aantal nachtvluchten te behouden, want door betere technologie worden de toestellen steeds stiller. Ik ben het dus niet eens met mijn partijgenoot Etienne Schouppe. Een absoluut verbod is niet haalbaar, maar een beperking vind ik wel goed. De Vlaamse regering heeft het aantal nachtvluchten al van 25.000 tot 14.000 verminderd. Dat is de goede weg.»
41. Moet de vaste benoeming van ambtenaren worden afgeschaft?
LETERME « We gaan steeds meer naar een systeem van mandaten, maar daarvoor hoef je het principe van de vaste benoeming niet op te doeken. De overheid heeft er alle belang bij om goede ambtenaren te houden. Wie niet presteert moet je kunnen afdanken, maar wie zijn job goed doet, heeft toch niks te vrezen?»
42. Moeten er quota komen om meer allochtonen en jongeren aan een baan te helpen?
LETERME « Ik geloof niet in quota. Ik werk liever met streefcijfers, zoals we in Vlaanderen al doen.»
43. Mag er een tweede algemene regularisatie van illegalen komen?
LETERME « Nee. Ik wil wel duidelijker criteria om individuele gevallen te beoordelen. Die bevoegdheid wordt dus beter weggehaald bij de minister van Binnenlandse Zaken en aan een onafhankelijke instantie toevertrouwd.»
44. Moeten de federale en regionale verkiezingen op termijn samenvallen?
LETERME « Samenvallen hoeft niet. We hebben niet meer verkiezingen dan in andere landen. De Vlaamse instellingen zijn autonoom en mogen niet afhankelijk worden van een nationale meerderheid.»
45. Moet er één grote, nationale kieskring komen, zodat Vlamingen kunnen stemmen op Franstalige politici en omgekeerd?
LETERME « Voor mij hoeft het niet. Ik vind de provinciale kieskringen zelfs al te groot. Toen België nog een unitair land was, hadden we ook geen nationale kieskring. We hebben trouwens geen nationale partijen meer. Ach, ik wil daar allemaal best over discussiëren hoor, maar we hebben nu andere en dringender problemen op te lossen.»
46. Moet de opkomstplicht worden afgeschaft?
LETERME « Nee, al besef ik dat we met dat standpunt een uitzondering zijn. Maar dat deert me niet.»
47. Verkiest u een kiessysteem waar één partij of politieke familie aan de macht is, in plaats van coalitieregeringen die voortdurend naar ingewikkelde compromissen moeten zoeken?
LETERME « Nee, dat leidt maar tot zwart-witdenken. Kijk naar Frankrijk: ik denk dat een coalitieregering nooit de stommiteit had begaan om de 35-urige werkweek in te voeren. President Sarkozy heeft nu trouwens de goede ingeving om de PS'er Bernard Kouchner en ook iemand van de partij van Bayrou in zijn regering op te nemen.»
48. Moeten belastingplichtigen zelf kunnen kiezen waaraan een deel van hun belastinggeld wordt besteed?
LETERME « Ik ben daar niet principieel tegen zolang het om een beperkt bedrag gaat. Maar het algemeen belang is méér dan de optelsom van individuele belangen. Nu verkiezen we om de vier jaar mensen die moeten beslissen hoe de belastingopbrengst het best kan worden ingezet voor dat algemeen belang: dat is geen slecht systeem.»
49. Hoe ziet u de wereld waarin uw kinderen en kleinkinderen zullen opgroeien? Bestaat België dan nog? Zullen ze het beter of slechter hebben dan wij?
LETERME « Een paar jaar geleden was ik nogal somber. Ik dacht dat de generatie van mijn kinderen het niet per definitie beter zou hebben. Vandaag ben ik toch wat optimistischer, behalve op het vlak van het klimaat.»
50. Hoe zou uw leven eruitzien zonder politiek?
LETERME « Veel rustiger (lacht). Ik zou natuurlijk m'n kost moeten verdienen. Misschien in een bedrijf? Ik zou wat meer thuis zijn, en wat meer leven voor andere mensen.»
Jan Lippens en Pascal Verbeken
Hugo De Ridder: 'Er circuleren scenario's voor een elegante exit voor Leterme'
Tijdens ons interview met Hugo De Ridder (75) komt Fons Verplaetse, eregouverneur van de Nationale Bank, rond het aperitiefuur het chique grand café binnengewandeld. De begroeting tussen beide heren is hartelijk: on se connaît. Er volgt een kort gesprek over koetjes en kalfjes, zoals de groeiende Chinese invloed in Congo - Verplaetse is fondsenwerver voor dat land, en adviseur van de Congolese Nationale Bank.
'En de politieke toestand hier?' vraagt De Ridder. Verplaetse grimast en verdwijnt glimlachend maar zonder een woord te zeggen naar zijn tafeltje achterin de zaak. 'Hij weet perfect wat er gaande is,' zegt De Ridder. Nu wij nog.
Dit interview verscheen in Humo 3549 van 9 september 2008.
Lees hier enkele markante quotes
HUGO De Ridder «Tijdens de vergadering van de CD&V-fracties op 14 juli (de dag dat Yves Leterme zijn ontslag aan de koning aanbood, red.) zei een gewezen minister hardop tegen één van zijn opponenten binnen de partij: 'Uw tactiek leidt ons naar de ondergang.' Waar hij onmiddellijk grinnikend aan toevoegde: 'De mijne ook, maar met meer glans!' Veel explicieter en cynischer toegeven dat het slecht afloopt kan toch niet? Alle betrokken politici beseffen dat ze niet aan hun tragische lot zullen ontsnappen. Dát is de fataliteit van het Griekse drama dat zich nu voltrekt.»
De Ridder «Er is zoveel foutgelopen, ook met messcherpe persoonlijke conflicten, dat men op zowat alle domeinen nog steeds lijnrecht tegenover elkaar staat. De openlijke ruzie tussen de ministers Turtelboom en Milquet over het asiel- en migratiebeleid is daar maar een klein symptoom van.»
...
»Bij de CD&V is men nu koortsachtig op zoek naar een soort sleutelzin om drie dingen uit de brand te redden: het kartel, de regering en de portefeuille van N-VA-minister Geert Bourgeois in de Vlaamse regering.»
...
»Bij het kartel overheerst het gevoel dat ze tot elke prijs moeten proberen samen te blijven, zonder Leterme of de regering te slachtofferen. Want als dat gebeurt, kunnen ze nooit de verkiezingen winnen.»
De Ridder «Er speelt ook nog iets anders, denk ik. In 2004 heb ik in mijn boek 'Het geknakte riet' in romanvorm de ontzettende pijn van het oppositievoeren beschreven. Mijn boek was gebaseerd op gesprekken met CVP-kopstukken toen die in 1999 in de oppositie waren beland. Dat trauma was zo enorm dat ze na acht jaar gezegd hebben: 'Dat nooit meer.' Dat verklaart voor een deel waarom de CD&V zich vastklampt aan het kartel, ook al wordt het op termijn misschien hun ondergang.»
HUMO Wat is de positie van Leterme nu eigenlijk? Is hij nog de onbetwiste leider van zijn partij, zoals het men tegenover de buitenwacht voorstelt?
De Ridder «In zijn directe entourage én in het kartel wordt er hard over hem nagedacht. Niemand kan het zich permitteren om hem publiek te laten vallen, en dus beginnen er stilaan scenario's te circuleren voor een elegante exit.»
HUMO Zoals?
De Ridder «Leterme wil hoe dan ook een rol spelen bij de volgende verkiezingen: hij zal niet rustig in de Wetstraat 16 blijven zitten terwijl andere kopstukken op campagne trekken. Als hij zijn regering en zijn kartel tot juni 2009 kan rekken en de schuld voor alles en nog wat in de schoenen van de Franstaligen kan schuiven, dan zou hij het ultieme gevecht met Guy Verhofstadt kunnen aangaan als lijsttrekker voor Europa. Cijferaars in de partij rekenen er dan op dat hij in een soort Tindemans-verkiezing een miljoen stemmen haalt, en dan ligt voor hem de weg open naar een Europese topfunctie.»
HUMO Dus Jean-Luc Dehaene kan nu al fluiten naar het Europese lijsttrekkerschap, en Karel De Gucht naar zijn Europees commissariaat?
De Ridder «Je vergeet Verhofstadt nog, die wellicht ook kandidaat is voor een Europese topjob (lacht). Maar misschien kiest Leterme wel weer voor het minister-presidentschap van Vlaanderen? Ook dat wordt niet langer uitgesloten.»
HUMO Vindt u hem nu al mislukt als federaal premier?
De Ridder «Een recent geadelde industrieel vroeg onlangs in paleiskringen langs zijn neus weg waarom Leterme na drie opeenvolgende mislukkingen nog zoveel krediet genoot aan het hof. Hij kreeg als antwoord: 'Hij is vooralsnog minder gevaarlijk binnen dan buiten de regering.'
»In hetzelfde gesprek vernam die CEO dat het hof overweegt om een nieuwe, strikte etiquetteregel in te voeren voor bezoekers: men tokkelt niet op zijn BlackBerry in aanwezigheid van de koning. Je lacht, maar die opmerking was een allusie op een incident halverwege juli. Leterme zat toen tijdens een audiëntie bij Albert II gedurende een halfuur met zijn rug van de koning afgewend op zijn BlackBerry te tokkelen. Na enkele stomverbaasde en verbolgen grimassen van het staatshoofd zei een erbij geroepen minister van staat tegen Leterme: 'Mijnheer de eerste minister, kunt u alstublieft even naar de koning luisteren?' Soms zegt een anekdote meer dan een doorwrochte analyse.»
Jan Lippens
