Public Image Ltd (ABBox)

John Lydon is nog altijd zwanger van ideeën. En toch is hij al veertig jaar aan de PiL. Logisch dus dat je je afvraagt in welke mate het farmaceutische goedje de voorbije decennia zijn hormonenhuishouding heeft aangetast. Een deel van het antwoord viel te rapen tijdens de ‘Public Image is Rotten Tour’, die voor één avond halt hield in de AB.

‘Met complimenten kan ik niet om, maar met beledigingen weet ik altijd wel raad’. Lydon, het addergebroed dat ooit het vuur aan de lont van de punk stak met de Sex Pistols, is op zijn 62ste nog altijd heerlijk tegendraads. Goed, toen je hem met zijn gouden brilletje en zijn tekstboek als geheugensteun in Brussel op het podium zag staan, had hij meer van een gepensioneerde bibliothecaris dan van een krijger, maar vergis je niet: zijn treiterige karakter en zijn afwisselend snerende en dreinende zangstijl zijn nog geen spat veranderd.

Public Image Ltd, in 1978 ontstaan met als voornaamste doel de luisteraar vierkant op de zenuwen te werken, mag vandaag dan iets minder confronterend overkomen dan vier decennia geleden, de groep is nog altijd een uitlaatklep voor Lydons woede en frustratie. Paranoia, claustrofobie en onbehagen vormen ook vandaag nog de brandstof die zijn creatieve motor aan de praat brengt. ‘Als de muziek comfortabel begint aan te voelen, kun je er beter mee kappen’, luidt het motto van de frontman. En ook al werd in Brussel geput uit de volledige, tien platen tellende discografie van het gezelschap, een nostalgische terugblik zou het zeker niet worden. De songs van PiL, een borrelende mix van dub, krautrock, postpunk en disco, worden voortdurend herkneed en klinken dus iedere avond anders. Lydon, de enige constante in wat ooit werd gelanceerd als een communicatiebedrijf, beschouwt zichzelf, niet toevallig als een abstract expressionist.

De line-up van het spraakmakende debuut, met gitarist Keith Levene, bassist Jah Wobble en drummer Jim Walker, was helaas geen lang leven beschoren. Intussen zijn al meer dan dertig bandleden gekomen en gegaan, maar dezer dagen heerst er voor het eerst sinds lang weer enige stabiliteit in Lydons medicijnkast. Gitarist Lu Edmonds (ex-The Damned), drummer Bruce Smith (vroeger bij The Pop Group) en bassist Scott Firth (een voormalige werknemer bij Little Axe, Elvis Costello en John Martyn) zijn weliswaar onderling sterk verschillende persoonlijkheden, ze geven hun frontman op het podium alle ruimte om te improviseren, zijn gal te spuwen en zijn demonen uit te drijven.

'Met zijn gouden brilletje en zijn tekstboek als geheugensteun, had Lydon meer van een gepensioneerde bibliothecaris dan van een krijger.'

Uiteraard klinkt Public Image Ltd vandaag lang niet meer zo extreem als tijdens de begindagen. De maatschappelijke en muzikale context is sindsdien ingrijpend veranderd en jongere generaties muzikanten hebben de groep bijgebeend of zelfs overklast. Dat maakt haar echter nog niet irrelevant, want zoals blijkt uit haar recentste cd ‘What the World Needs Now’… uit 2015, waarvan in Brussel vier nummers op de setlist prijkten, zijn er nog meer dan genoeg dingen om ‘pissed off’ over te zijn. Dat bleek bijvoorbeeld uit het schuimbekkende haatlied ‘Corporate’ (‘All humans seem to hate humanity’) en de zigzaggende industrial funk van ‘I’m Not Satisfied’. John Lydon tacklede hier een thema dat door The Stones al in 1965 werd aangesneden, maar bij hem was de onvrede net iets existentiëler.

Het geheime wapen van het kwartet is dezer dagen ongetwijfeld Lu Simmons, die met zijn lange baard als een talibanstrijder oogde. Hij speelde regelmatig slide op een elektrische saz (zie het nog steeds populaire ‘This Is Not A Love Song’) en bewerkte een banjo met een strijkstok in ‘Flowers of Romance’, dat versierd was met Arabische tonaliteiten en zijn meeslepende beat leende bij ‘Lust For Life’ van Iggy Pop. Simmons goochelde keer op keer met roestige prikkeldraadriffs waar je lelijk je vingers aan kon snijden en trok in ‘Memories’, met zijn atonale gitaar, diepe remsporen op de podiumvloer. Hiermee graaide PiL in de AB voor het eerst in de legendarische ‘Metal Box’, waaruit even later ook het wurgend intense ‘Death Disco’ werd opgediept.

Tijdens dit laatste, geschreven voor zijn moeder toen ze verteerd werd door kanker, en in ‘Cruel’, merkte je aan zijn gekwelde voordracht dat Lydon zijn nummers niet acteerde: hij herbelééfde ze. In het als spoken word-stuk vermomde ‘The Room I Am In’ verkeerde Rotten Johnny dan weer in een zeldzaam filosofische, zelfs poëtische bui. Ook de strakke en ongedurige ritmesectie deed zich gelden. Smith en Firth maakten ‘The Body’ tot een ware belevenis. ‘Rise’ (sleutelzin: ‘Anger is an energy’) bewees zelfs dat PiL een in wezen Keltische folksong tot een subversieve hymne kan doen uitgroeien.

Het metalige ‘Public Image’ –de titel werd ooit gejat van een roman van Muriel Spark– sloeg in als een granaat. ‘Open Up’, het resultaat van een kortstondige alliantie tussen Lydon en Leftfield uit 1995, lonkte volop naar de dansvloer en met het aan de world cup van volgende week opgedragen ‘Shoom’ deelde de zanger een laatste boodschap met zijn fans: ‘What the world needs now is another fuck off’.

Zo kwam een einde aan een avondje kermis in de hel, waarbij muzikale frictie, theatraliteit en humor elkaar nooit voor de voeten liepen, maar de PiL geen moment werd verguld. ‘Bedankt om te komen’, rochelde John Lydon tot afscheid. ‘Same time next year?’ De vraag stellen is ze beantwoorden.