'Radiohead pleegt bij elke nieuwe plaat commerciële zelfmoord, en elke keer komen ze ermee weg. Hoe kun je dan geen fan zijn?'

Deze zomer is het niet onverdienstelijke ‘OK Computer’ van Radiohead – de beste plaat van de jaren 90, aldus onze redactie – twintig jaar oud. Dat wordt niert alleen gevierd met een luxueuze heruitgave én een optreden op Rock Werchter, maar vooral met deze terugblik door superfans Vuurwerk en Wannes Cappelle (Het Zesde Metaal), die dit weekend op dezelfde wei komen spelen. Feest!

'De interactie tussen de groepsleden vind ik misschien nog wel het interessantst aan Radiohead: je voelt dat ze heel hecht zijn.'

'Als je een zanglijn bedenkt die buiten de platgetreden paden gaat, beland je al snel bij Thom Yorke.'

Wannes Cappelle:

Het Zesde Metaal brengt Vlaamse luisterliedjes – dialectmuziek, volgens Wikipedia – maar wat deert het? Iederéén is fan van ‘OK Computer’, toch?

Wannes Cappelle «Mja: ik ben ze nochtans pas ná ‘Hail to the Thief’ beginnen appreciëren. Ik heb lang gezworen bij ‘The Bends’, en toen ‘OK Computer’ uitkwam, wist ik eerlijk gezegd niet goed wat ik ermee moest aanvangen. ‘Karma Police’ vond ik bijvoorbeeld nogal zagerig. Maar nu weet ik: ik snápte ‘OK Computer’ gewoon niet zo goed. Het was, na de simpele gitaarmuziek van ‘The Bends’, plotseling zo moeilijk.»

HUMO Precies wat de mensen van hun platenmaatschappij dachten: ‘Waar komen die nu weer mee aanzetten?’ Ze hadden vast liever iets gehad dat in de lijn lag van ‘The Bends’.

Cappelle «Ik had net hetzelfde. Toen ze jaren later met ‘Kid A’ en ‘Amnesiac’ nog méér de elektronische en experimentele toer opgingen, betrapte ik me trouwens op een gelijkaardige gedachte: ‘Ze waren beter bij de sound van ‘OK Computer’ gebleven!’ (lacht) Soit, op een bepaald moment heeft ‘OK Computer’ zich aan me geopenbaard, en sindsdien raak ik er niet meer op uitgekeken.»

HUMO Je bent vast niet de enige die wat tijd nodig had, want ‘OK Computer’ is geen evidente plaat. Toch zijn er 4,5 miljoen exemplaren van verkocht.

Cappelle «Precies daarom zal ik voor de rest van mijn leven fan van Radiohead blijven: omdat ze elke keer opnieuw commerciële zelfmoord plegen, maar er tóch mee wegkomen. Ze bewijzen dat je je niks moet aantrekken van conventies of commercie: zolang je je eigen artistieke intuïtie maar vertrouwt, zal het publiek vroeg of laat wel volgen.»

HUMO Heb je ook een lievelingsnummer op de plaat?

Cappelle «‘Exit Music (for a Film)’, dat met die geweldige mantra ‘we hope that you choke’ – ‘t is misschien wel het beste nummer aller tijden.

»In 2008 heb ik voor Het Zesde Metaal het nummer ‘Ier bie oes’ geschreven, en dat is een beetje gepikt van ‘Exit Music’. Ik vroeg mij af of ik dat wel kon maken, maar iedereen aan wie ik het liet horen, verzekerde me dat het er heus niet op leek. En toen verscheen de eerste recensie: ‘’Ier bie oes’ doet wel héél hard denken aan ‘Exit Music’.’ Tja (lacht).»

HUMO Zowat de helft van alle artiesten die vandaag muziek maken, zegt geïnspireerd te zijn door ‘OK Computer’: van Baroness en Fuck Buttons over Danny Brown en Snow Patrol tot Grizzly Bear en Muse.

Cappelle «Begrijpelijk. Er bestaat trouwens zoiets als de ‘Radiohead-invloed’; bij Het Zesde Metaal komen we ‘m ook vaak tegen. Als je een zanglijn bedenkt die buiten de platgetreden paden gaat, beland je al snel bij Thom Yorke. Soms weet ik: ‘Dit is nu het beste idee dat ik ooit zal kunnen bedenken, maar ja: ’t is te veel Radiohead.’ Héél frustrerend. (lacht) Onze producer Jo Francken heeft tijdens de opnames van onze laatste plaat meermaals moeten zeggen: ‘Blijf maar gewoon Het Zesde Metaal, jongens, Radiohead bestaat al.’»

HUMO Heb jij eigenlijk een idee waarover ‘OK Computer’ zoal gaat? Anders gezegd: luister je weleens naar de teksten van Thom Yorke?

Cappelle «Totaal niet. ‘t Is niet de meest inspirerende tekstschrijver, hè? Oké: af en toe bedenkt hij een goeie oneliner, maar verder vind ik ‘m nogal hermetisch. Al weet hij je altijd mee te sleuren, en da’s wel straf. Wilco heeft dat ook: ik heb geen idéé waarover het gaat, maar gevoelsmatig kan ik wel volgen. Ben ik stikjaloers op: zulke cryptische teksten moeten toch iets minder arbeidsintensief zijn dan wanneer je een verhaal vertelt dat van begin tot einde ergens over moet gaan.»

HUMO Heb je Radiohead ooit live mogen meemaken?

Cappelle «In mijn top-3 van de beste concerten aller tijden staat Radiohead twee keer, waaronder één keer op Werchter, in 2003. Ik ben toen hélemaal omvergeblazen.»

HUMO Ga je dit jaar kijken?

Cappelle «Helaas: omdat we binnenkort verhuizen, gaan we de laatste schooldag van de kinderen uitgebreid vieren op hun oude school.»

Vuurwerk:

‘Radiohead heeft ons geleerd dat elektronica óók warm en breekbaar kan klinken’

Omdat Radiohead tijdloos is, blijven nieuwe generaties muzikanten de groep ontdekken. Neem nu Jergan Callebaut en Thieu Seynaeve, het duo achter de knetterende elektronica van Vuurwerk: ze waren pas zeven toen ‘OK Computer’ op de wereld werd losgelaten, maar toch zijn ze fan.

Jergan Callebaut «’Kid A’ heb ik vrij bewust meegemaakt – ik was 10 – maar voor ‘OK Computer’ was het nog een tikje te vroeg: ik geloof dat ik nog volop in mijn Britney Spears-periode zat (lacht). Na ‘Kid A’ ben ik hun vroege werk gaan checken, en dat sprak me zelfs nog méér aan. Gek hè, voor iemand die tegenwoordig met elektronische muziek bezig is?»

HUMO Zelfs ‘Pablo Honey’ vond je beter?

Callebaut «Ja! Als jonge snaak was ik een grote fan van Nirvana, en die oude Radiohead-platen klonken ook nogal grungy. Intussen vind ik ‘Pablo Honey’ en ‘The Bends’ totaal niet interessant meer, maar ‘OK Computer’ nog wél: het is een coole mix tussen rock, klassieke muziek en elektronica. Het was hun eerste radicale koerswijziging, en het eclecticisme dat ze daar begonnen, houden ze nog altijd vol. Het zotste vind ik hun experimenten met songstructuren: ze schieten alle kanten op, maar tóch voelt het nog aan als pop. Op ‘OK Computer’ stopten ze pop, rock en elektronica in een blender, en wat eruit kwam, was compleet vernieuwend.»

HUMO ‘OK Computer’ heeft veel invloed gehad op de rock. Ook op de elektronische muziek?

Callebaut «Wat denk jij, Thieu?»

Thieu Seynaeve (twijfelt) «’Kid A’ sowieso, maar ‘OK Computer’? Ik denk dat die plaat er eerder voor gezorgd heeft dat elektronische invloeden binnen de rockmuziek aanvaardbaar werden.»

Callebaut «Zou best kunnen. Radiohead heeft mij alleszins in de elektronica geïntroduceerd: ze hebben mij geleerd dat elektronica ook breekbaar en humaan kan klinken. Maar ze zijn zélf heel erg beïnvloed door elektronische muziek, hè. Zo waren ze bijvoorbeeld enorme fans van DJ Shadow, en Thom Yorke had dan ook nog eens een verleden als deejay. Ik luister graag naar zijn deejaysets, en probeer dan te ontrafelen waar hij graag naar luistert en door welke zijn invloeden zijn.»

Seynaeve «Er is ook een zekere wisselwerking: Yorke heeft nog getourd met Caribou, en gasten als Four Tet en Floating Points zijn geen onbekenden. Op die generatie heeft hij vast en zeker indruk gemaakt.»

HUMO Heb je ooit de documentaire ‘Meeting People Is Easy’ gezien, over de tournee na het monstersucces van ‘OK Computer’?

Callebaut «Pas jaren na datum, maar ze blijft straf – heel traag en weird. Je krijgt een inkijk in de weinig rooskleurige geestestoestand van de bandleden, die plots wereldsterren waren geworden. Geweldige titel ook: het is makkelijk om mensen te ontmoeten, want als je succes hebt, is iedereen lief en vriendelijk. De keerzijde: niemand is oprecht.»

Seynaeve «Nog een goeie tip: ‘Ed’s Diary Archive’. Tijdens de opnames van ‘Kid A’ hield gitarist Ed O’Brien een onlinedagboek bij dat nog altijd op hun website te vinden is. Hij beschrijft hoe Yorke opeens een crisis krijgt, hoe hard ze op elkaars kap zitten, hoe lang de discussies over de tracklist duren… Heel dat proces komt tot leven.»

Callebaut «De interactie tussen de groepsleden vind ik misschien nog wel het interessantst aan Radiohead: je voelt dat ze heel hecht zijn, en dat ze – ook al hebben ze veel shit meegemaakt – als individuen op een unieke manier in elkaar klikken. Niet evident als je zulke ego’s bij elkaar zet, denk ik dan. Jonny Greenwood is niet minder getalenteerd dan Thom Yorke, trouwens: ik zag onlangs in Londen een vertoning met live-orkest van ‘There Will Be Blood’, de film waarvoor hij de muziek schreef, en hijzelf dirigeerde de muzikanten. Die kerel is absoluut geniaal.»

Seynaeve «Ook interessant: Nigel Godrich, hun vaste producer sinds ‘OK Computer’ en zowat het zesde onzichtbare groepslid. Ik weet nog altijd niet precies wát hij doet, maar ik gok dat hij vooral een coach is, en dat hij perfect weet hoe hij de beste resultaten moet halen uit een Radiohead-sessie.»

HUMO Hebben jullie Radiohead al live gezien?

Callebaut «Twee keer, in de periode van ‘In Rainbows’. Ik moet eerlijk zeggen dat ooit betere livebands heb gezien.»

HUMO Dus jullie gaan jullie tentje niet opstellen op Werchter?

Callebaut «Dat weet ik dan weer niet, want we spelen wél op dezelfde dag. Als we daar dan toch zijn, dan ben ik niet te beroerd om even te gaan piepen. Tot dan, zeker?»

HUMO Tot dan!