Raymond van het Groenewoud in De Roma: heen en weer dartelen tussen het verre en nabije verleden

Hoppah! Raymond van het Groenewoud, de man die de Vlaming in diens eigen taal leerde te rocken, is op Valentijnsdag 70 geworden. Maar een muzikant moet spélen, ook wanneer hij jarig is. Dus fêteerde onze volksheld zichzelf met een tweeënhalf uur durende ‘best of’-show in een uitverkochte Roma.

Op het podium in Antwerpen zag Raymond –zijn achternaam is al lang overbodig– er schandalig content uit. Want nu hij op het punt staat zijn achtste decennium op deze aardkloot aan te vatten, vallen hem uiteraard heel wat egards te beurt. Er is een driedelige tv-documentaire, het luxueuze fotoboek ‘Een leven lang dromen’ en ook de gloednieuwe langspeler ‘Speel’, waarvoor de zanger een beroep deed op de productionele talenten van Jean-Marie Aerts. De gitarist was in 1973 al te horen op zijn debuutplaat ‘Je moest eens weten hoe gelukkig ik was’ en maakte een tijdlang deel uit van zijn begeleidingsgroep Bien Servi, maar toen de zanger scheep ging met Jean Blaute verzuurde de relatie. Er is echter niets dat de tijd niet oplost: de hernieuwde samenwerking bewijst dat beide heren weer helemaal op dezelfde golflengte zitten.

Hoewel ‘Speel’ in de Roma officieel boven de doopvont werd gehouden, kreeg het publiek er slechts drie nummers uit te horen. Zelfs de gretig door de radio opgepikte single ‘Bitter en bot’ bleef onaangeroerd. Raymond hield dit keer vooral de achteruitkijkspiegel in het vizier en wie zou het hem kwalijk nemen? Wie zeventig is heeft ruim voldoende om op terug te blikken. Bijgevolg werden de twee sets, gescheiden door een pauze, een soort bloemlezing uit ’s mans rijke discografie.

Raymond & Co zetten er fors de beuk in met ‘Maria, Maria (ik hou van jou)’, destijds de eerste single van Louisette. En ook ‘Zij houdt van vrijen’, de andere classic van die groep, rukte als een hitsige pitbull aan zijn ketting. Het funky ‘Zjoske schone meid’, over de eerste vrouw met wie de zanger ooit in de echt was verbonden, en de gedreven rhythm & blues van ‘Ik doe niet mee’ (met een volvet Booker T-orgeltje van Bram Weijters) verwezen evenzeer naar zijn beginperiode. Op het beeldscherm zag je de jonge artiest zelfs simultaan dezelfde nummers spelen.

En zo dartelde het feestvarken, dat afwisselend zijn gitaar en klavier mismeesterde, voortdurend heen en weer tussen zijn verre en nabije verleden en toonde hij aan dat hij zowel luchtige clownerieën als mijmerende liedjes-met-diepgang in de vingers had. Het is bekend dat Raymond van veel muziekjes houdt. In Antwerpen serveerde hij dus een gevarieerd menu met potige bluesrock (‘Geen ontkomen aan’), meerstemmig gezongen chanson (‘Omdat ik van je hou’), frivole reggae (‘Ze heeft geen stijl’), sensuele bossanova (‘Keinijg’) en warmbloedige latin (het met Cubaanse pimentos op smaak gebrachte ‘Chachacha’).

Dat de zanger in muzikaal opzicht schatplichtig blijft aan zijn gekleurde medemens, bleek onder meer uit zijn twee hommages aan Ray Charles: het swingende ‘Hallelujah, ze is van mij’ en het springerige ‘Liefde voor muziek’, waarbij hij in de huid kroop van een heuse gospelpredikant. Maar er was zeker ook ruimte voor introspectie, zoals in de afgekloven pianoballad ‘Gelukkig zijn’ en de in weemoed en nostalgie gedrenkte jeugdherinnering ‘Gewoon in Amsterdam’.

Raymonds veelzijdige band (met voorts Rick Aerts op gitaar, Wouter Berlaen op bas en Cesar Janssens op drums) toonde zich niet alleen uitermate geschikt voor de fun (‘Intimiteit’) en de hits (een mooi uitgebalanceerd ‘Twee meisjes’ en, met dank aan Robert Charlebois, het onvermijdelijke ‘Je veux de l’amour’), maar wist ook van wanten wanneer de baas grasduinde in zijn deep catalogue. In ‘Machu Picchu’ stond de meester zélf in voor de snijdende gitaarsolo’s en na de pauze werd de klankkleur wat vaker verrijkt met een dwarsfluiter en een naar Chet Baker lonkende trompettist. Beide heren kregen een sterrenrol in de lange, jazzy introductie tot ‘Brussels By Night’.

De hele avond lang leverde Raymond via geestige terzijdes commentaar op zijn eigen songs. ‘Een leuk verjaardagslied, eigenlijk’, liet hij zich ontvallen toen hij zijn eigen sterfelijkheid confronteerde in ‘Aan de meet’. En toen op een ander moment de tot participatie aangezette toeschouwers iets te vroeg invielen, wees hij hen streng terecht: ‘Zoals een goede arbiter dien je te fluiten naar de geest en niet naar de letter’.

Op zijn rijpe leeftijd mocht Raymond al eens met levenswijsheden strooien, type ‘het weten is futiel’, en onderstreepte hij ‘de stelligheid van de onzekerheid’. Met ‘Moedertaal’ bracht hij dan weer hulde aan Johan Verminnen, zijn oude compagnon de route die hem uitdaagde in het Nederlands te zingen (‘Ik zou mezelf een schijterd hebben gevonden, had ik het niet geprobeerd’) en met ‘L’étranger c’est mon ami’ wierp hij een dam op tegen onwetendheid en raciale vooroordelen.

Zeker, er huist ook een somberman in Van het Groenewoud. Druilerige nummers als ‘Wat een fijne dag’ en ‘Bierfeesten’ groeiden in De Roma zelfs uit tot hoogtepunten. Maar zoals de artiest zelf aangaf: ‘Zodra ik zing wordt alles minder zwaar’. Niet toevallig kreeg hij op het podium tijdens ‘Ik ben de man’ zelfs gezelschap van acht appetijtelijk ogende danseressen. Want hey, hij was tenslotte jarig. Op de valreep liet hij nog even zijn innerlijke Lou Reed los, middels de monsterriff van ‘Meisjes’, de song waar hij een carrière op bouwde die vandaag duurzamer blijkt te zijn dan de appartementen van de firma Amelinckx.

Neen, God is Raymond van het Groenewoud nog steeds niet. Maar de jongen uit Schaarbeek die ooit de grootste wilde zijn (en hebben), heeft zijn ambitie toch maar netjes waargemaakt. Op naar de honderd!