Recensie: Zelden kun je met één scène illustreren wat misgelopen is met een serie, maar ‘Twee zomers’ is een uitzondering

Op het einde van aflevering twee van ‘Twee zomers’ zat de volwassen Sofie in bad in de villa waar ze samen met haar man Didier en vrienden een weekend doorbracht. Ondertussen bekeek ze op haar gsm het filmpje waarop te zien is hoe ze jaren geleden door diezelfde man en vrienden aangerand en verkracht werd. Zelden kun je met één scène veel illustreren van wat misgelopen is met een serie, maar ‘Twee zomers’ is een uitzondering.

Dat moment was immers een uitgelezen kans om de focus te verleggen, van de mannen die gechanteerd werden naar het slachtoffer dat haar verleden moest verwerken. Als Sofie had verteld wat zij wist, kon het gaan over de gevolgen van die verkrachting voor haar en de mensen om haar heen, inclusief Didier en de anderen. Maar Sofie zweeg, niet zozeer uit angst voor de gevolgen maar om de wraakonderneming van de vrouwen niet in het gedrang te brengen. En nadat de waarheid drie afleveringen verder naar boven was gekomen bleef ze ook grotendeels zwijgen, tot op het einde, wanneer ze samen met Didier in de woonkamer zat alsof er nauwelijks iets gebeurd was.

Er was, u hebt het wellicht gemerkt, veel te doen over ‘Twee zomers’, de eerste reeks sinds lang die een plek op de opiniepagina’s kreeg. Je had fervente tegenstanders en vurige verdedigers, en er waren zelfs mensen die vonden dat een verkrachting überhaupt nooit in fictie mag passeren. Dat laatste is een brug te ver, ook omdat je dan een flink deel van de kunstgeschiedenis moet schrappen. Maar het minste wat je mag verwachten van een serie waarin zo’n gevoelig thema aan bod komt, is de ambitie om er iets zinnigs over te vertellen. En die ontbrak hier te vaak. ‘Twee zomers’ was geen serie óver een verkrachting maar een serie mét een verkrachting, waarin die gebeurtenis vooral de plot in gang moest duwen en draaiende houden.

Omdat het drama in dienst van de spanning stond, bleef er te weinig ruimte over om een blik in het hoofd van het slachtoffer te werpen, of in dat van de daders, die het grootste deel van de tijd vooral bang waren dat hun misdaad uit zou komen - meer niet. Daardoor bleef alles oppervlakkig en kon het mogelijk kwetsend zijn, zeker voor mensen die iets vergelijkbaars hebben meegemaakt. Kijk maar naar de manier waarop het filmpje week na week terugkwam - op toilet bij Peter, tussen de mannen onderling, op de tv in de woonkamer, zelfs eigenlijk in bad bij Sofie - en daarbij telkens een soort teaser leek voor de alles verklarende ontknoping, maar zelden of nooit werd voorgesteld als wat het eigenlijk was: de registratie van een paar jongens die het leven van een vriendin achteloos verwoesten.

Was ‘Twee zomers’ dan op zijn minst een goede thriller? Ook niet echt. De onthulling van wie achter de chantage zat, met die vrouwen op het balkon, was knap, maar de weg ernaartoe bevatte te veel omwegen. De brand in het landhuis had nauwelijks een functie, behalve om ervoor te zorgen dat Mark niet in Zuid-Frankrijk aanwezig kon zijn, en de scènes bij de onderzoeksrechter dienden vooral om alles helder uit te leggen. Ook de link tussen Didier en Lia was weinig logisch: niet alleen omdat je zou verwachten dat Sofie op zijn minst alles op tafel zou gooien als ze ontdekte dat haar man naar een prostituee was geweest, maar ook omdat het moeilijk te geloven is dat Lia het filmpje niet had doorgespeeld als Didier wat vriendelijker tegen haar was geweest.

Eigenlijk stond de reeks het sterkst in het verhaal over dertig jaar geleden, in die schets van een vriendengroep waar tijdens de zonovergoten en zorgeloze dagen al frictie aanwezig was en het gif onderhuids sluimerde. Het draagt alleen maar bij tot het vermoeden dat ‘Twee zomers’ beter en misschien ook minder controversieel was geweest als dat spannende keurslijf was afgelegd.