Reportagereeks: Klimaatjagers
Bij Canvas jassen ze er in één week tijd alle afleveringen door van ‘Klimaatjagers’, een eerder dit jaar al door de VPRO uitgezonden documentairereeks waarin de in Nederland geboren, maar al meer dan dertig jaar in Canada wonende beroepsavonturier Bernice Notenboom (foto) de halve aardkloot afrotst op zoek naar tastbare bewijzen van de klimaatverandering. Die vindt ze nog ook: blijkbaar hebben Nic Balthazar en zijn nochtans onvergetelijke klimaatliedje (‘We’re on a planet / That has a problem’) dan toch niet voor de verhoopte Grote Ommekeer gezorgd.
Bernice Notenboom «Je kunt veel zeggen over ‘An Inconvenient Truth’, de klimaatfilm van Al Gore, maar in 2006 heeft-ie er wel voor gezorgd dat het concept ‘klimaatverandering’ bij een groot publiek bekend is geworden: ineens werd er over méér gesproken dan enkel zure regen en het gat in de ozonlaag. Maar sinds het falen van de klimaattop in Kopenhagen, in 2009, is het nogal stil geworden rond het thema. Ten onrechte: precies omdat die top mislukt is, wordt het probleem alsmaar nijpender – de recente cycloon op de Filipijnen mag als ultieme waarschuwing gelden. Zelf zie ik het als mijn missie om de interesse opnieuw aan te wakkeren, en wel bij een zo groot mogelijk publiek. Vandaar dat ik ‘Klimaatjagers’ in de eerste plaats als een spannende expeditie heb opgevat: ik ga met eigen ogen zes van de negen tipping points bekijken zoals die zijn beschreven door de Britse wetenschapper Tim Lenton. Ik weet namelijk maar al te goed dat je secce wetenschap niet verkocht krijgt aan tv-zenders. Maar een spannende expeditie werkt dus wél; dat ‘Klimaatjagers’ inmiddels al aan vijftien landen is verkocht bewijst dat.»
HUMO Die tipping points waar u over sprak, wat zijn dat precies?
Notenboom «Ecosystemen kunnen veel verdragen: daar zijn ze veerkrachtig genoeg voor. Maar als ze nét dat tikje te ver worden gedreven – de oceanen die bijvoorbeeld een kwart graad warmer worden – dan kunnen ze plotsklaps volledig in elkaar donderen. Volgens Tim Lenton zijn er dus negen plekken in de wereld waar dat dreigt te gebeuren. Het meest bekende, en voor veel mensen ook meest beangstigende tipping point is het Arctische zee-ijs, dat in hoog tempo aan het wegsmelten is. De warmere lucht die daar het gevolg van is, doet de permafrost ontdooien, en omdat permafrost bevroren organisch materiaal is, komt er daardoor meer CO2 in de atmosfeer, en ook meer methaan. Het gevolg is dat de aarde nog sneller opwarmt dan ze nu al doet: rampzalig, natuurlijk.»
HUMO U ziet de toekomst somber in?
Notenboom «Behoorlijk somber, ja. Om mijn persoonlijke hachje maak ik me weinig zorgen – ik woon in een skigebied – maar ik zit wel in met alle mensen die in een kuststreek leven: als we zo blijven doorgaan, komen er hoe dan ook meer overstromingen.
»De grootste boosdoeners in dezen zijn de olie- en gasmaatschappijen: een recent wetenschappelijk rapport heeft nogmaals aangetoond dat zij ’s werelds belangrijkste CO2-vervuilers zijn. Nu, ik denk dat we niet moeten zitten wachten tot de Shells en de Gazproms van deze wereld ineens heel duurzaam worden, want dat zal echt niet gebeuren: ze gaan door tot de laatste druppel olie uit de aarde gehaald is. Ik stel mijn hoop dus meer op de technologie. Via een proces als sequestering, bijvoorbeeld, kun je stoffen als CO2 en methaan uit de atmosfeer halen – ’t is enigszins gecompliceerd, maar het kan. En verder zullen we maar hopen dat een reeks als ‘Klimaatjagers’ iets ten goede verandert, zeker? Wel allemaal kijken, hè?»
