Review: '4 x 7' op Canvas

Documentaires: er valt veel goeds over het concept te zeggen, maar - geef toe - je wordt na afloop ook af en toe wakker met een straal kwijl uit je mond. Daar heeft Canvas iets op gevonden: in '4 x 7' schotelt de meerwaardezender u namelijk vier korte documentaires voor van telkens zeven minuten. Als u erin slaagt om zelfs tijdens die zeven minuten in te dommelen, ligt de schuld volledig bij u. Jammer, want '4 x 7' blijkt een uitstekend idee.

Canvas deed voor deze snedige docureeks beroep op regisseurs die hun documentairestrepen al veelvuldig verdienden, maar ook op mensen die vooral in het professionele circuit bekend zijn én op jong talent. Voor de eerste aflevering resulteert die aanpak in een gevarieerd allegaartje met Lidewij Nuitten, Stijn Meuris, Dylan Pelgrims en Annabel Verbeke. Allemaal gieten ze een onderwerp dat hen na aan het hart ligt in een format waarbij zeven minuten duurtijd de enige voorwaarde is.

undefined

Lidewij Nuitten: De pianostemmer

Lidewij Nuitten is 24 en reportagemaker bij 'Iedereen beroemd'. Ze vergezelt haar vader, pianostemmer van beroep en vaak zo'n 80 uur per week, tijdens zijn werk en giet hem zo in een stil portret. Het resultaat zijn zeven pure minuten vaderliefde, inclusief bewondering en frustratie. Want terwijl dochter Lidewij denkt haar vader te portretteren, doet ze veel meer dan dat. Een geconcentreerde opname van hun vader-dochterband, bijvoorbeeld.

We zien gezwoeg met een piano, en horen gekreun terwijl vader Nuitten de allesbehalve vederlichte vleugel binnen duwt. Geen achtergrondmuziek. De enige muziek is die wanneer Nuitten stemt en speelt. Verder in die zeven minuten: geen woord te veel. Elke zin die wordt uitgesproken, bouwt mee aan dat portret. En pa Nuitten is geen man van veel woorden. 'Je hebt nooit echt veel gepraat hé pa?', aldus Lidewij. Waarop pa: 'De kern van alle dingen is stil en eindeloos, hé'.

Zeven minuten, en ik wil met die twee een avond in een bruine kroeg doorbrengen. Al was het maar om, zonder woorden, afwisselend naar mijn koffie en naar het Nuitten-duo te kijken.

undefined

undefined

Stijn Meuris: New Jersey, de steen des aanstoots

Tussen al zijn muzikale projecten dreigt u het mogelijks even uit het oog te zijn verloren: Stijn Meuris draaide jarenlang stukjes voor het schielijk ter ziele gegane 'Man bijt hond'. Gisteravond deed hij zijn trucje nog eens over, deze keer dus in zeven minuten.

De docu over de betonnen gedrochten die het landschap onherroepelijk hebben ingenomen, was uiteraard te lang om een 'Man bijt hond'-reportage te kunnen zijn, te kritisch voor de samenleving ook, - en god, wat missen we de stem van Geert Segers - maar het probeerde wél mooi de Belgische kneuterigheid in de verf te zetten. Wat maar deels lukte.

Het zijn vooral de grote aannemers die de blokken op vraag van (lokale) besturen neerpoten om nooit weer weg te halen. Ik zie maar weinig mensen hun persoonlijk New Jersey in huis halen. En toch krijgt Jan met de pet een flinke veeg uit de pan: 'Wij Belgen hebben nooit veel gehad met uiterlijke schoonheid. Openbare ruimte vinden we sowieso een overbodig gegeven, dus bouwen we alles vol, een echte echte Belg zal pas rusten tot hij zijn piepkleine territorium heeft volgebouwd tot iets wat benauwend verkrampt, eng en overvol aanvoelt.'

Nou. Wij Belgen, toch die hier achter hun toetsenbord, houden er niet van om over één kam geschoren te worden. Voorts wel een solide uitgangspunt voor een zevenminutendocu, dat willen wij Belgen toch nog even meegeven.

undefined

undefined

Dylan Pelgrims: Kopstoot

Dylan Pelgrims studeerde in 2015 af aan de LUCA filmschool van Sint-Lucas Brussel. En na het zien van 'Kopstoot', een korte montage van zijn bachelorproef, kunnen we enkel opgelucht zijn dat zijn ADD, het allesondermijnende hoofdrol in 'Kopstoot', dat niet verhinderd heeft.

Sinds zijn 15de filmt Dylan zijn doen en laten. En dat van zijn moeder. Die was autistisch - het andere eind van het spectrum - en kon Dylans gedrag niet aan. Weinig mensen konden dat, om van Dylan zelf nog maar te zwijgen. Zijn psychische stoornis maakte het leven moeilijk, aartsmoeilijk. Even belandde hij op straat. Ik moest aan Jordy denken, de jongen van negentien die vorige week het leven liet omdat hij nergens heen kon, Zijn problemen en geen gepaste hulp maakten een leven onmogelijk.

Ik zag nooit eerder een persoonlijkere docu. Je kan onmogelijk nóg dichter op iemands vel zitten. Dylans beste vriend en begeleider spreken hem (en mij) recht in de camera toe. Dat en de tapes van de vijftienjarige Dylan doen me me tegelijk een voyeur voelen én bevoorrecht dat ik mag meekijken. Een kopstoot duurt doorgaans geen zeven minuten, maar deze wel. En zindert veel later nog altijd na.

undefined

undefined

Annabel Verbeke: Terminus

Annabel Verbeke is een jonge documentairemaakster en maakte eerder 'Les enfants de la mer/mère', waarmee ze verschillende (inter)nationale prijzen in de wacht sleepte. In dezelfde rustige stijl maakte ze nu de korte film 'Terminus'. Ik zeg film, niet docu. Want 'Terminus' is een poëtisch tableau, waarin Joseph zijn droom najaagt.

De grijze zee, de grijze appartementsblokken, de grijze lokken van Joseph. En toch zo ontzaglijk veel kleur als die laatste begint te praten. Over een schoon meiske dat hij vroeger kende, bijvoorbeeld. 'Ze vroeg 'Wat is uw grootste liefde?'. Ik heb dat niet, een grootste liefde. Een vrouw mag zo geen stomme dingen vragen aan een man.' Jaren later had Joseph een antwoord op de vraag die hij maar niet kon vergeten. 'Een boot, dat is mijn grootste liefde, daar ben ik het gelukkigst in geweest. En dat ga mijn einde zijn. Als ik dat bereik, ga ik gelukkg zijn. En als ik nog lang leef, ga ik mijn grootouders inhalen.'

Het contrast met de voorgaande zeven minuten kon niet groter zijn. De rust van Joseph vs. de ADD van Dylan. Het gemak waarmee die eerste zijn leven omarmt vs. de ongrijpbare problemen die een leven belemmeren.

De diversiteit van de 4 x 7 minuten benadrukt nog eens de kwaliteit van elke film, elke docu, elke streep poëzie. Drie keer van de vier geraakt worden lijkt me geen slechte score in het schietkraam van het leven.

undefined

Quote

'Hitler zou nooit gedaan hebben wat gij doet'- Dylans moeder. En ik wilde dat de zettel van waaruit ik zat mee te kijken me opslokte om me nooit meer uit te spuwen.