Review: Der Untergang
En ú, waar zou ú graag eens een webcam installeren? In de bunker van Hitler, anno 1945? U wordt op uw wenken bediend met 'Der Untergang', een film die de laatste ondergrondse dagen van Hitler zo prangend op het scherm brengt dat het wel lijkt alsof...
En ú, waar zou ú graag eens een webcam installeren? In de bunker van Hitler, anno 1945? U wordt op uw wenken bediend met 'Der Untergang', een film die de laatste ondergrondse dagen van Hitler zo prangend op het scherm brengt dat het wel lijkt alsof er indertijd niet alleen een webcam tegen de muren van de bunker hing, maar ook een heuse, geen enkele ademtocht, stafvergadering of scheldpartij missende cameraploeg meeliep. 'Der Untergang' is níet de eerste Duitse film over de molsdagen van Hitler - dat was 'Der Letzte Akt' van G.W. Pabst uit 1955 - maar het is wel de eerste keer dat Hitlers ultieme ten days off, toen de doem over de nazi's neerdaalde, zó accuraat en met zó uitgebreide filmische middelen in beeld werd gezet. Alsof je er zelf bij bent: beter kunnen we de impact van 'Der Untergang' niet omschrijven. Je rúikt het angstzweet, je trilt mee met de secretaresjes, je bent ooggetuige van de ontluisterende neergang van de zich in drank en seks verliezende nazi-officieren, je zit er met je neus op als de Führer de kluts kwijtraakt en stilaan verwordt tot een raaskallend mannetje dat alle contact met de werkelijkheid heeft verloren en op zijn stafkaarten onbestaande legers heen en weer schuift (een soldaat: 'Wat verwacht je ook van een vegetarische geheelonthouder?'), je grúwt wanneer Magda Goebbels haar kinderen de cyaankalipillen toedient, en je slaakt een zucht van opluchting als het stalen deurtje van de bunker even op een kiertje mag en je wat frisse lucht kunt opsnuiven (de Russische granaten en mortieren die je buiten rond de oren fluiten zijn bijna een bevrijding vergeleken met de claustrofobische sfeer binnenin). En ja, hoofdacteur Bruno Ganz speelt Hitler inderdaad als een relatief hoffelijke en menselijke kerel die af en toe de hond streelt, maar echt humaan kun je deze Hitler toch niet noemen - 't is een overtuigende vertolking, al had Ganz in sommige scènes best wat minder theatraal met dat handje mogen fladderen. 'Der Untergang' is een grandioze historische reconstructie, maar het blíjft wel een reconstructie: de film brengt geen nieuwe inzichten bij en doet ook bitter weinig moeite om door te dringen tot Adolfs intiemste zieleroerselen. Op de definitieve Hitler-film blijft het allicht wachten tot Mel Brooks eindelijk besluit zijn musical 'Hitler On Ice' op het scherm te brengen.
