Review: Douglas Coupland - Hé Nostradamus!

De schrijverscarrière van Douglas Coupland lijkt wel een processie van Echternach: na het heerlijke duo 'Generatie X' en 'De shampoo planeet' deed Coupland een stap achteruit met 'Leven na God', en ook 'Microslaven' en 'Polaroids' verdienden een bet...

De schrijverscarrière van Douglas Coupland lijkt wel een processie van Echternach: na het heerlijke duo 'Generatie X' en 'De shampoo planeet' deed Coupland een stap achteruit met 'Leven na God', en ook 'Microslaven' en 'Polaroids' verdienden een betere opvolger dan 'Vriendin in coma'. Wie stiekem gehoopt had dat op het heerlijke 'Miss Wyoming' en de uitstekende satire 'Alle families zijn psychotisch' uit 2001 - allebei voltreffers - géén misser zou volgen, moeten we helaas teleurstellen: Couplands nieuwe roman 'Hé Nostradamus!' loopt over van de grote sentimenten en neigt meermaals naar kleffe new age.

Coupland liet zich voor 'Hé Nostradamus!' naar eigen zeggen inspireren door de collectieve rouw na 9/11, al koos hij uiteindelijk - net als DBC Pierre met 'Vernon God Little' en Gus Van Sant met zijn film 'Elephant' - voor een setting die herinnert aan de slachting aan de Columbine High School in '99. Anders dan Pierre en Van Sant focust Coupland niet op de gebeurtenissen zelf, maar op de emotionele nasleep. Aan de hand van vier getuigenissen, die samen vijfentwintig jaar bestrijken, registreert hij hoe drie schutters in camouflagepakken de kantine van Dell Brook High School op een doordeweekse middag in 1988 in een abattoir veranderen, en vooral hoe de gapende emotionele wonde langzaam dichtgroeit. Zo vertelt de tiener Cheryl Anway vanuit het hiernamaals (overigens een favoriete truc van Coupland) hoe haar naïeve optimisme na één welgemikt schot aan flarden ligt: 'Al streef je nog zo oprecht naar het goede, je blijft net zover van Gods genade verwijderd als Jack the Ripper of iedere heks die ooit een dorpsput vergiftigde. Dat wordt wel bewezen door de gebeurtenissen van die ochtend.'

Elf jaar later maakt Cheryls toenmalige highschool lover Jason - met wie ze stiekem getrouwd was - in een brief aan zijn piepjonge tweelingneefjes de balans op van zijn verwoeste leven: broer verongelukt, moeder aan de drank, een diepgelovige vader die voortdurend zout in oude wonden strooit en een schoonzus die een kind van 'm wil - 't had niet misstaan in 'Alle families zijn psychotisch'. Wanneer Jason er niet in slaagt met het wrakhout van zijn leven een vlot te bouwen, legt Coupland 'm een tranentrekkerig ecce homo in de mond: 'Kijk ons toch eens. We komen allemaal verloren ter wereld. We worden van God los geboren, letterlijk, en het leven laat geen kans voorbijgaan om ons daarop te wijzen.'

De lezer denkt dat hij het daarmee wel gehad heeft, maar Coupland schiet in overdrive: nog eens drie jaar later - we zitten intussen in 2002 - vertelt ene Heather hoe ze Jason uit de goot pikt. Kort daarna verdwijnt hij spoorloos; Heather laat zich tegen beter weten in oplichten door de helderziende Allison, die haar zogezegde boodschappen van Jason uit het hiernamaals doorspeelt. Heathers pasgevormde littekenweefsel wordt onzacht opengehaald, Coupland souffleert haar bij wijze van troost de betere damesbladenwijsheid: 'Het is verbijsterend hoe makkelijk we ons in de maling laten nemen, omdat we nu eenmaal dolgraag horen wat we willen horen.' Voor ons had het niet meer gehoefd, maar Coupland laat tot slot ook Jasons vader Reg aan het woord: vijfentwintig jaar na het schooldrama blijft van zijn oudtestamentische geloof alleen een lachwekkende light-versie over: 'Ik geloof dat God de wereld geschapen heeft. Er is geen enkele scheppingstheorie die me kan bevredigen, maar ik draag de zekerheid in mijn hart.' Amen!

Coupland neemt in 'Hé Nostradamus!' de etterende wonden en de emotionele littekens van enkele personages onder de loep, maar vergat helaas een passend tegenwicht voor zijn sérieux: nu werkt de overkill aan new age-achtige gedachten over God, Leven en Dood de lezer hoe langer hoe meer op de zenuwen.

Toch maken we ons geen zorgen: als Coupland zich hondstrouw aan het ritme van Echternach houdt, wordt zijn volgende roman opnieuw een knaller.