Review: Elephant
Ijzig kalm, alsof ze werden gestuurd door de joystick van een videogame, maaiden de in lange zwarte jassen gehulde Dylan Klebold en Eric Harris in april 1999 twaalf medeleerlingen en één leerkracht neer in hun high school in Columbine. Hoe ...
Ijzig kalm, alsof ze werden gestuurd door de joystick van een videogame, maaiden de in lange zwarte jassen gehulde Dylan Klebold en Eric Harris in april 1999 twaalf medeleerlingen en één leerkracht neer in hun high school in Columbine. Hoe is het zover kunnen komen? Hoe moet je zoiets bevatten? Enkele Amerikaanse regisseurs hebben het gewaagd antwoorden te zoeken - eerst Michael Moore ('Bowling for Columbine'), en nu Gus Van Sant, die een poëtische reconstructie heeft gedraaid van de schietpartij. Het resultaat is één van de meest merkwaardige en krachtigste Amerikaanse films die we dit jaar al te zien kregen. 'Elephant', winnaar van de Gouden Palm dit jaar, bevat geen noemenswaardige plot, geen bekende acteurs, geen verhaal, geen verklaringen, geen psychologisch gezwans, geen statistieken, geen boude uitspraken, geen archiefbeelden. Het enige wat Van Sant ons geeft, zijn een reeks lange, betoverend mooie, hypnotiserende trackingshots door de hemels verlichte gangen van een onmetelijk groot schoolgebouw. Rustig en afwachtend glijden we mee met enkele leerlingen die door de eetzaal, de bibliotheek, en de klaslokalen stappen; alsof we door de tunnels van een reusachtig, onwerkelijk ruimtestation dwalen. De vreemde, ietwat droomachtige atmosfeer wordt nog verhevigd door de al even onwerkelijke soundtrack. Van Sant trekt verre, iele soundscapes op, vol onpeilbare klanken - soms lijkt het wel alsof je in de verte dolfijnen hoort huilen - met tussenin af en toe een ijl streepje Beethoven. Met toegeschroefde keel zit je het allemaal te inhaleren, niet alleen omdat de beelden zo mooi zijn, maar vooral omdat je onderhuids weet waar die even mooie als onheilspellende travellings naartoe zullen leiden: naar een wrede en misselijk makende uitbarsting van zinloos geweld. Gus Van Sant, die na enkele jaren slabakken ('Good Will Hunting', de 'Psycho'-replica) weer in dezelfde licht-poëtische modus staat te filmen als in de tijd van 'My Own Private Idaho', geeft geen rationele verklaringen of substantiële analyses, maar dat was ook niet de bedoeling. Zijn aanpak duwt je, als het goed is, heel zachtjes naar een ander, dieper gelegen bewustzijnsniveau, naar een zone waar je de geblutste en verwrongen leefwereld van de geportretteerde tieners een beetje begint aan te voelen en de aanzetten tot de schietpartij - videogames, televisie, eenzaamheid vooral - zachtjes voelt pulseren. Het is geen verklaring, maar het is een begin. 'Elephant' is een hypernoodzakelijke, onmisbare film.
