Review: Frédéric Beigbeder - € 6,99

Het is wat; alles wordt tegenwoordig gecommercialiseerd. Sinds de Finnen Humo hebben gekocht, is het lot van 'Boekenbal' gekoppeld aan de jaarbalans van de toeristische sector in het hoge Noorden. Dus:
'Bezoekt allen Helsinki, zijn overrompelende mu...

Het is wat; alles wordt tegenwoordig gecommercialiseerd. Sinds de Finnen Humo hebben gekocht, is het lot van 'Boekenbal' gekoppeld aan de jaarbalans van de toeristische sector in het hoge Noorden. Dus:

'Bezoekt allen Helsinki, zijn overrompelende musea, zijn sfeervolle parken, zijn gezellige hotels!'

Over tot de orde van de dag: '€ 6,99' (De Geus), de zopas verschenen vertaling van '99 francs' van Frédéric Beigbeder, trok vorig jaar een spoor van vernieling door de Franse reclamewereld. Copywriter Octaaf Parango kan de leegheid van de reclamesector niet langer aan en schrijft zijn onvrede en frustratie van zich af in een 'biecht van een millenniumkind'. '€ 6,99' opent sterk: met brille mokeren Parango en Beigbeder hun schrijnende waarheid over de gang der dingen en hoe die door de reclame gedirigeerd wordt, het hoofd van de lezer in: 'De merken hebben de Derde Wereldoorlog tegen de mensheid gewonnen.'

Beigbeder plaatst zijn ontmaskering van de schone schijn in een ambitieuze traditie: de roman draagt een motto van Fassbinder ('Wat je niet kunt veranderen, moet je ten minste beschrijven.'), en Parango citeert een ijskoud kwatrijn van Houellebecq. Met die illustere voorbeelden deelt Beigbeder een zwak voor apocalyptiek ('De beschaving berust op de valse verlangens die zij koestert. Zij gaat creperen.) en een gevoel voor seismografie ('Jullie zijn de producten van een tijdperk. Nee. Het is al te gemakkelijk het tijdperk de schuld te geven. Jullie zijn gewoon producten, punt uit.') - we gaan zo meteen verder na een korte onderbreking:

'Woestijnvis. Vinnig & koel.'

Beigbeder citeert uit het voorwoord van Huxley bij 'Brave New World' en ziet herhaaldelijk overtuigende parallellen tussen het reclamewezen en het fascisme: 'Voor het eerst in de geschiedenis van de planeet aarde hadden de mensen uit alle landen hetzelfde doel: voldoende geld verdienen om op een reclame te kunnen lijken.' Uit de bulderende tirades en slimme analyses valt een vlijmscherp essay van een bladzijde of vijftig samen te rapen, dat cirkelt rond de vraag 'hoe, op het hoogtepunt van een cynische tijd, reclame tot keizerin werd gekroond.'

Helaas is '€ 6,99' een roman en heeft Beigbeder een vehikel voor zijn weetjes verzonnen. Dat verhaal leest als een barslechte parodie op Bret Easton Ellis: cocaïne, prostitutie en moord figureren in een voorspelbaar triootje. Beigbeder slooft zich niet alleen uit om modieus te schrijven, ook de uitgave van de roman springt in het oog: er worden, ook in de Nederlandse vertaling, tegelijk drie versies van het boek – gebonden, paperback en pocket - op de markt gegooid. Als kers op de taart werd ook enig autobiografisch gezoem gelanceerd: het gerucht gaat dat Beigbeder nog voor het verschijnen van '99 francs' ontslagen werd als copywriter, terwijl op de eerste bladzijde van de roman staat: 'Ik schrijf dit boek om mij de zak te laten geven.'

Halverwege de roman heeft Parango in een lucide moment: 'Al die mensen die de maatschappij van het spektakel bekritiseren hebben thuis televisie. Alle mensen die neerzien op de consumptiemaatschappij hebben een Visakaart. De kluwen wordt onontwarbaar.' Zeg dat wel: een aanval op het reclamewezen wordt middels de nieuwste marketingtrucs gehypet. Is Beigbeder geen haar beter dan een antiglobalist met kraagsponsoring van McDonald's of een socialist in een reclamespot van een wapenfabriek? In elk geval zorgt hij voor vrolijk gebulder in de coulissen, laughing his way to the bank.

De Bank van Helsinki, uiteraard. (bv)