Review: Peter Singer - De president van goed en kwaad

Peter Singer, de profeet van de Animal Liberation-beweging, probeert in 'De president van goed en kwaad' het Amerikaanse kiesvee te bevrijden van zijn collectieve hallucinaties. Van alle Amerikanen die 'eerlijkheid' een 'belangrijke eigenschap' voo...

Peter Singer, de profeet van de Animal Liberation-beweging, probeert in 'De president van goed en kwaad' het Amerikaanse kiesvee te bevrijden van zijn collectieve hallucinaties. Van alle Amerikanen die 'eerlijkheid' een 'belangrijke eigenschap' voor een president vinden, stemde bij de vorige verkiezingen maar liefst tachtig procent op George W. Bush, stelt Singer vast. Ze wilden iemand die 'stevige ethische waarden' zou meebrengen naar het Witte Huis, en oordeelden dat Bush hun man was. Singer wil uitzoeken welke ethische principes Bush nu precies huldigt, of ze logisch steek houden, en of Bush ze consequent toepast.

Uit de verzamelde toespraken van de president - overigens ook in boekvorm verschenen als 'Wij zullen overwinnen' - blijkt dat Dubya zichzelf beschouwt als een moreel leider. 'Sommige mensen zijn van mening dat het ongepast is om nog morele oordelen uit te spreken. Ik niet,' zegt Bush zelf in zijn autobiografie 'A Charge to Keep'. Waarop Singer: 'Ik ook niet. Dat is alvast één opvatting over ethiek waarover we het eens zijn.' Het is meteen één van de laatste.

Wie Singer ooit op televisie de pro's en contra's van euthanasie zag bespreken met de ouders van een zwaar gehandicapte jongen - die erbij zat - weet dat de man soms iets wegheeft van een emotionele E.T. die verbaasd de hysterie om zich heen registreert. In dit boek is het niet anders: Singer baseert zich uitsluitend op harde feiten en koele logica. Als Bush het onderzoek naar stamcellen blokkeert omdat zélfs een pas bevrucht embryo 'uniek' is, en wel 'zo uniek als een sneeuwvlok', repliceert Stinger droogjes: 'We beschermen geen sneeuwvlokken'. Dat is kil, maar ook een verademing in een politiek landschap waarin emotioneel beladen scheldproza als dat van Michael Moore en Ann Coulter stilaan de norm wordt.

Op die manier dissecteert Singer de hypocrisie in het beleid van Bush: hij beweert bekommerd te zijn om het milieu, maar als het Kyotoverdrag ingaat tegen de met loodhoudende benzine aangedreven American way of life, wordt het afgevoerd. Vrijhandel is een 'morele plicht', maar hij voert heffingen in op staal. 'Amerika's grootste exportproduct is vrijheid', maar hij houdt honderden mensen zonder vorm van proces gevangen in Guantánamo en laat oogluikend martelingen toe. Bush is militant tegen abortus, maar hij laat probleemloos verstandelijk gehandicapte misdadigers executeren. En voor iemand die te allen prijze het leven wil beschermen, is hij opvallend oorlogszuchtig. Het lange hoofdstuk over de oorlog in Irak laat zich perfect samenvatten met het citaat van Colin Powell waarmee het begint: 'Bush wilde iemand vermoorden.'

De keren dat Bush wél doet wat hij heeft beloofd, blijkt hij ook al de bal mis te slaan. 'Het is úw geld,' zei hij tegen de belastingbetalers, waarna hij de meest radicale belastingverlaging uit de Amerikaanse geschiedenis doorvoerde, die overigens hoofdzakelijk de rijksten begunstigde. Maar ís belastinggeld wel van de belastingbetalers, vraagt Singer zich af: is het niet veeleer van de gemeenschap, die ervoor zorgt dat die rijke mensen hun welstand kunnen creëren en er relatief ongestoord van kunnen genieten? Singer ziet maar één lichtpunt in het driejarige beleid van George Bush: de strijd tegen aids, waarvoor de president zelfs zijn religieuze afkeer van condooms heeft opzijgeschoven.

Singers eindoordeel is vernietigend: 'We weten nu dat Bush' ethiek, oprecht gemeend of niet, jammerlijk ondeugdelijk is.' Bush is 'soms een absolutist en soms een utilitarist': zijn morele leidraad is een verward kluwen van religieuze en emotionele doublespeak waarin het politieke belang van de prez primeert, op de voet gevolgd door het eigenbelang van het Amerikaanse volk, en met ruime achterstand de belangen en rechten van de rest van de wereld.