Review: Sufjan Stevens - (Come On Feel the) Illinoise
We moeten stilaan gaan geloven dat Sufjan Stevens over letterlijk álles een liedje kan schrijven. Onlangs daagde een radiostation hem uit om het onooglijke stadje Brinkley in Arkansas aan te pakken, en Sufjan kwam prompt op de proppen met 'The Lord ...
We moeten stilaan gaan geloven dat Sufjan Stevens over letterlijk álles een liedje kan schrijven. Onlangs daagde een radiostation hem uit om het onooglijke stadje Brinkley in Arkansas aan te pakken, en Sufjan kwam prompt op de proppen met 'The Lord God Bird', een lichtjes fantastische ode aan een met uitsterven bedreigde specht, die in die contreien nog wel eens gesignaleerd wordt. Een soortgelijk mirakel verrichtte hij op 'Illinois', de tweede cd in een ambitieus plan om alle vijftig Amerikaanse staten muzikaal te coveren: The Prairie State is immers, als we de hoofdstad Chicago even buiten beschouwing laten, niet meteen het swingendste stukje Amerika.
Dat 'Illinois' nu al in de rekken ligt, terwijl wij nog maar nauwelijks bekomen zijn van Stevens' dubbelslag van vorig jaar ('Michigan' en 'Seven Swans' - herlees de reviews op onze website), is ook al een half wonder, zeker als je bedenkt dat hij alles zelf geresearcht, geschreven, gezongen, geproduceerd en min of meer ingespeeld heeft, de plaat meer dan 70 minuten duurt en nóg beter is dan voorganger 'Michigan'.
Het beeld dat Sufjan schetst aan de hand van brokjes geschiedenis, lokale (super- en anti-)helden, stoffige stadjes, typische landschappen en markante wolkenkrabbers, krijgt net als 'Michigan' een soundtrack mee die tussen folk, avant-pop, brass bands, musical-tunes en heel veel klassiek (barok en minimalisme) heen en weer zapt. 'Illinois' klinkt echter nog gevarieerder, omdat Stevens volop nieuwe muzikale elementen in zijn universum blijft introduceren: een riff-hongerige elektrische gitaar in 'Metropolis', breed georchestreerde soul in 'Zombies', een heuse drone-ballade met 'The Seer's Tower'.
Zoveel verscheidenheid - zeg maar gerust overdaad in het geval van 'Prairie Fire' en 'Wasp' - wil aanvankelijk weleens te veel van het goede lijken; en de ongebreideld optimistische Broadway-on-ice-toon van deel 1 van 'Come On! Feel the Illinoise!' en super-medley 'The Tallest Man' zal sommigen onder u wellicht op de zenuwen werken. Maar net met dat soort ambitie - die drang om net even over de schreef te gaan om te zien hoe dat voelt - onderscheidt Sufjan zich van het peloton. Dat én zijn songschrijverstalent.
Bovendien countert Stevens het gejubel voortdurend met trieste, bloedmooie en soms ook bloedstollende akoestische folkpopliedjes. 'John Wayne Gacy, Jr.' wekt de beruchte seriemoordenaar én zijn slachtoffers weer tot leven met hartenbrekende, bijna tedere observaties als 'Twenty-seven people, even more / They were boys, with their cars / Summer jobs, oh my God') over vloeiende gitaarlijnen en waterige piano, die de horror alleen maar versterken. Minstens even aangrijpend is 'Casimir Pulaski Day', over een jongetje dat zijn vriendinnetje uit de bijbelklas verliest door botkanker, en zich afvraagt waar God zit wanneer je 'm nodig hebt. Zulke songs zijn showcases voor Stevens uitzonderlijke inlevingsvermogen en zijn flair voor alledaagse, liefdevolle, rake details, die hij deelt met David McComb van de The Triffids, en die verhinderen dat zijn liedjes afglijden naar weekendfilm-tranerigheid. Je hoort een paar eenvoudige regels tekst als 'In the morning, through the window shade / When the light pressed up / Against your shoulder blade' en de song gaat plots ook over jou. 'Illinois' barst van dit soort magische momenten: een spooky glimp van de nachtelijke Sears Tower, twee seconden backing-vocals-hemel in het eerie 'UFO', de handclaps van vlees en bloed in 'The Tallest Man', de woordenloze Jeff Buckley-falsetto in 'Zombies', hoe 'Gacy' opeens doodvalt en Stevens nog tweemaal diep ademhaalt, ontzet door zijn eigen laatste twee regels. Het zijn glitches in the matrix, split-seconden waarin herfstbladeren omhoog vallen, een paar perfect windstille ogenblikken in het oog van een orkaan.
In het 'Illinois' van Sufjan Stevens is alles mogelijk.
