Review: The Deep Blue Sea
Iemand bestempelde Terence Davies ooit als de grootste regisseur van wie de meeste mensen nog nooit hebben gehoord. Een harde, maar terechte omschrijving: Davies maakt al bijna veertig jaar films, maar het grote publiek en de filmindustrie geven geen ene shit om hem (over zichzelf: 'Ik voel me vaak heel erg eenzaam').
Er was nochtans een tijd – eind jaren tachtig, begin jaren negentig – dat zijn naam hier en daar over de tongen ging; dat zijn werk hoog werd aangeslagen. Uit die periode dateren 'Distant Voices, Still Lives' en 'The Long Day Closes': twee ontzagwekkend mooie films waarin de cineast zijn eigen bikkelharde kindertijd in het naoorlogse Liverpool door een melancholische filter haalde.
Hoewel hij daarna af en toe nog puik werk leverde ('The Neon Bible' en 'The House of Mirth'), is de Britse regisseur sindsdien haast onmerkbaar weggegleden in de vergeetputten van de bioscoop; zijn fijnbesnaarde toverlantaarncinema verdrukt en weggedrongen door de hippe en coole kunstjes van Danny Boyle en Guy Ritchie.
Maar nu, twaalf jaar na 'The House of Mirth', herrijst de intussen zesenzestigjarige Meester met een magnifieke prent: 'The Deep Blue Sea', een bewerking van het gelijknamige theaterstuk van Terence Rattigan (van diens hand zijn ook 'The Browning Version' en 'The Winslow Boy').
Dat Davies na al die tijd nog geen kruimeltje van zijn unieke klasse heeft ingeboet, blijkt meteen uit de adembenemend mooi gefilmde, meer dan tien minuten durende ouverture: een knappe vrouw trekt de gordijnen dicht, propt enkele handdoeken tussen de kieren van de deuren, draait de gaskraan wagenwijd open, en gaat languit op de vloer liggen.
Zwaartillende beelden, die Davies magistraal laat samensmelten met het machtige vioolconcerto van Samuel Barber – een even melancholisch als passioneel stuk muziek. Davies gebruikt die muziek – die als kwikzilver door de atmosfeer lijkt te vloeien – overigens niet als een goedkope truc om een beetje emotie uit u los te pulken; zo’n kleffe manipulator is hij niet.
Hij wendt de muziek veeleer aan om je meteen in de innerlijke state of mind van die dame te trekken, en om in één moeite de richting van de zwaartekracht te wijzigen: je lijf wordt niet langer onweerstaanbaar naar het middelpunt van de aarde getrokken, maar naar het scherm.
De vrouw die de (mislukte) wanhoopsdaad begaat, is Hester (Rachel Weisz): zij zit klem in een ongelukkig huwelijk met Sir William, een veel oudere, in een Rolls-Royce rondtuffende rechter die wel verschrikkelijk veel om Hester geeft, maar te weinig passie in haar losmaakt – sommigen onder u zullen dit heel herkenbaar vinden.
Die broodnodige passie vindt ze bij Freddie (Tom Hiddleston), een ietwat opsnijderige RAF-gevechtspiloot die in het sufgebombardeerde, shellshocked London van 1950 zijn draai niet vindt en terugverlangt naar de angst en de opwinding van de blitzkrieg. Zoals een bijna van dorst omkomende hinde smacht naar de rivier, zo smacht Hester naar Freddie; maar hij zit in gedachten nog in de cockpit van zijn Spitfire – al vertoeft hij ook graag op het golfterrein, of in de pub.
Leven tussen de hoop dat je geliefde zich voorgoed aan je zal binden en het gruwelijke besef dat je hem of haar nooit ofte nooit zal kunnen krijgen: Hester dwaalt rond in één van de verschrikkelijkste mentale zones waarin een mens zich kan bevinden.
Een vrouw, een man, een brief encounter: dúízenden films zijn er al over gemaakt, maar 'The Deep Blue Sea' – een werk van aan de grond nagelende schoonheid – gaat verdomd diep. Davies maakt de niet te vatten, door lijf en leden snerpende pijn die een afgewezen mens kan voelen (Hester: 'Is er dan níets dat ik kan zeggen?') voelbaar zoals dat eigenlijk móét: genadeloos, zonder relativerende humor, in volle ernst (comic relief: het fenomeen is Davies allicht totaal vreemd).
Davies kiest voor de pure hoogromantiek, gevat in wondermooie beelden die als golven over je heen zwiepen. Sommige scènes zijn vintage Davies: zo durft zijn camera weleens een warme pub binnen te glijden waar de mannen en de vrouwen allemaal samen, de pint in de hand, a capella in een smartlap uitbarsten; en ook het magische kraanshot door de metrotunnel – alle ellende en angsten van de Tweede Wereldoorlog gekristalliseerd in één briljante camerabeweging – draagt de stempel van de oude Meester.
Toegegeven: toeschouwers die een snelle montage hét van hét vinden en kicken op luidruchtige speciale effecten, zullen het diep doorvoelde 'The Deep Blue Sea' maar moeilijk kunnen verteren; en toch hopen we dat iedereen gaat kijken.
Niet alleen omdat 'The Deep Blue Sea' een lust voor het oog is, of omdat er bijzonder hoogstaand in wordt geacteerd, maar ook omdat de film troost biedt in donkere dagen; omdat we het nodig hebben om af en toe een film te zien of een song te horen die onze eigen liefdessmart herkent. Mijn Heer, wat is dit mooie cinema.
Bekijk de trailer:
