Review: The Navigators

'The Navigators' is gesitueerd in 1995, toen de spoorwegmaatschappij British Rail in het kader van een grote opruimingsactie als allerlaatste Britse overheidsbedrijf door de toenmalige regering van John 'BabyTatcher' Major werd geprivatiseerd. Van de...

'The Navigators' is gesitueerd in 1995, toen de spoorwegmaatschappij British Rail in het kader van een grote opruimingsactie als allerlaatste Britse overheidsbedrijf door de toenmalige regering van John 'BabyTatcher' Major werd geprivatiseerd. Van de oude, op degelijkheid en veiligheid gerichte bedrijfscultuur bleef niet veel meer over: voortaan zou het om de poen zijn te doen. Ken Loach toont, in zijn bekende sobere en documentaire stijl, zeer mooi wat die privatisering betekende voor het dagelijkse leven van de spoormannen, - u weet wel, die stoere kerels met hun gele oliejassen die u, terwijl u warm en knus in uw coupé zit, buiten over de treinsporen ziet dwalen. Dat de goeie ouwe Loach weer in grote vorm is, blijkt meteen uit de hilarische Mission statement-scène, waarin een lichtjes overkokende manager aan de mannen tracht uit te leggen dat ze niet meer voor British Rail, maar voor East Midland Tracks werken: de spontaniteit en de levensechtheid die van díe scène afstraalt, tref je zelfs in het échte leven niet aan. De mannen - allemaal prachtig getypeerd - reageren eerst nog half ongelovig, half-schertsend op de absurde toestanden die de nieuwe situatie met zich meebrengt (oude collega's blijken plots concurrenten) en houden er volop de moed in - tot ze het mes van de privatisering beginnen te voelen. De werkdruk neemt toe, zieketeverzekeringen en veiligheidsmaatregelen worden afgeschaft, en het gevaar neemt toe. Donkere wolken trekken zich samen boven de treinbalken en er komt een loodzwaar doemgevoel over de film hangen - de zevenenendertig doden die in Paddington, Southall, en Hatfield vielen, spoken onrustig rond in je achterhoofd. En zo groeit 'The Navigators' langzaam uit van een olijke sociale komedie tot een bittere elegie, waarin het complete Britse spoorwegennet zonder bloemen en kransen ten grave wordt gedragen. Loach is soms niet vies van wat demagogie (zie 'Bread and Roses'), maar ditmaal overtuigt z'n betoog ('privatiseringen deugen niet'), zodanig zelfs dat we ons hebben voorgenomen nooit nog te treinen in Engeland, toch niet voordat we daar alle dwarsbalken zelf hebben gecontroleerd. 'The Navigators' is 'n essentiële Loach, die u kunt gaan bekijken in de Sphinx in Gent, de Cartoons in Antwerpen, de Lumière in Brugge, de Studio in Leuven en de Arenberg in Brussel.