Review: Tim Hecker op Bozar Electronic Arts Festival

How to disappear completely.

Ik wandel Bozar binnen, krijg een polsbandje, en bestel een suikerbiertje van drie euro. Aan de ingang van de Horta Hall staat een bord: ’Ambient is een stijl die niet alleen de akoestische ruimtelijkheid maar ook visuele prikkels voelbaar maakt.’

Ik ga een kwartier op de grond zitten in de White Circle. Artiesten van het Duitse Raster-Noton-label hebben iets gecomponeerd dat uit 18 luidsprekers komt, en je kan die paardenmolen van geluiden vanaf de middenstip beleven. ’t Gaat van slome, lage bassen naar de hoge tonen van een gehoortest. Plots komt de centrifuge op toeren, de geluiden en het witte licht (dat telkens de plaats van herkomst aanduidt) komen nu van overal, en floep, gedaan. Het is van Vandenborres TV, video, hifi, electro, multimedia geleden dat ik nog zo goed heb gekozen. Knap!

Maar ik ben voor Tim Hecker gekomen, zijn ‘Love Streams’ is so far mijn favoriet van 2016 in de afdeling Radio Klara na 22.00u. Hecker zocht naar inspiratie bij 15de-eeuwse componist Josquin des Prez. Hij wil moderne liturgische muziek maken, maar dan als iemand die - zijn woorden - ‘het gruis opruimt boven de ingestorte kerk’. De hoes van ‘Love Streams’ komt in blauw, indigo en violet, een zangkoor staat in wazig wit op de foto. Ik dacht dat het om de Ijslanders ging die met ‘m aan de plaat hebben gewerkt, maar het blijkt om een Chinees koor te gaan: de foto is genomen luttele seconden voor ze door het podium zijn gezakt. Omdat het 2016 is, zijn daar uiteraard beelden van.

Maar het is vijf minuten voor stage time en we mogen nog steeds de grote Henry Le Boeuf-zaal van Bozar niet binnen. Niet eens zo lang geleden heb ik hier Stanley Kubricks ‘2001: A Space Odyssey’ meegemaakt, met de soundtrack van Strauss en Ligeti gespeeld door een groot orkest. Ik herinner me ook Arnold Schönbergs 'Gurre-Lieder': een bezetting zo groot dat ze vermeld staat in het Guinness Book of Records. Tim Hecker staat er vanavond op die plek helemaal alleen voor.

De zaal hangt volledig onder de mist. Het is bij rood licht en bij een zichtbaarheid van anderhalve meter op de tast zoeken naar een parterreplaats. Als de ogen wat zijn gewend aan de omgeving kan ik tot zes rijen voor me contouren van mensenhoofden ontwaren. Ik weet eigenlijk niet waar ik precies zit.

Mensen maken foto’s van het monochrome schilderij voor hen en sturen het door met ‘Ik ben hier’. De muziek komt pokkenluid, de koorzang (op plaat op veel plekken een dragende kracht) is volledig afwezig, het lijkt soms of een kapotte, gemanipuleerde panfluit de hoofdrol heeft overgenomen. Ik herken een paar tracks van ‘Love Streams’, maar ze worden meer dan op plaat met digitaal gesnerp bedolven. Het rood-en-oranje van het begin gaat over in zwart-en-blauw. Wat een lagen geluid komen hier binnen!Het meest bizarre is nog dat Tim Hecker zich niet toont. Het is kijken naar rook en kleine lichtjes. ‘How to disappear completely’, zong Radiohead op ‘Kid A’, en ze konden er uiteraard alleen van dromen. Maar Tim Hecker is het wel bijna gelukt. Hij houdt drie kwartier lang zijn onzichtbaarheidsmantel aan, alleen in de laatste seconden piept hij te voorschijn, om ons uit te wuiven. Omdat ik een hele tijd naar kleine lichtjes heb zitten kijken, en ik op de duur iets sound-and-lighterigs in een kasteel met kantelen begin te zien, waan ik het podium ver weg. Ik blijk op rij vijftien te zitten, zodat Hecker als een reus van achter zijn apparatuur te voorschijn springt.

Met akoestische ruimtelijkheid ben ik vertrouwd, maar dit soort visuele prikkels die tegelijk voelbaar worden gemaakt, om eerlijk te zijn: I am new to this.

Bozar Electronic Arts Festival. Amper een uur muziek meegemaakt, en slechts twee zalen bezocht. Maar wel twee keer bingo.