Review: Vera Drake
Every sperm is sacred / Every sperm is great / If a sperm be wasted / God gets quite irate! Vreemd, maar wij horen nu al enkele weken lang almaar de legendarische 'Sperm Song' van Monty Python tussen onze oren schetteren. Meer bepaald sinds we 'Ver...
Every sperm is sacred / Every sperm is great / If a sperm be wasted / God gets quite irate! Vreemd, maar wij horen nu al enkele weken lang almaar de legendarische 'Sperm Song' van Monty Python tussen onze oren schetteren. Meer bepaald sinds we 'Vera Drake', de nieuwe filmhap van Mike Leigh, hebben opgeknabbeld. 'Vera Drake' speelt in London in 1950, toen de mannen nog volop het puin van de oorlog stonden te ruimen, de vrouwen bruine steunkousen droegen, en iedereen moest gaan bijklussen om de kolen te kunnen blijven betalen. Vera Drake is een meid van alle werk: 's morgens staat ze in de fabriek vlijtig gloeilampen in mekaar te draaien, 's middags zit ze neuriënd koper te poetsen, en 's avonds keert ze opgewekt terug naar haar goedmoedige, tegen de kolenkachel plakkende echtgenoot Stan en haar kinderen Sid en Ethel, die met hun typische working class-karakterkoppen net lijken te zijn weggelopen uit een sketch van... jawel, Monthy Python. O ja, tussendoor wipt Vera - immer neuriënd - geregeld aan bij kansarme zwangere vrouwen, bij wie ze met behulp van carbonzeep, kaasrasp, spuit en nagelborstel illegale abortussen uitvoert: 'Trek je rok omhoog en ga op bed liggen, love, het is zo voorbij! Straks een kopje thee en morgen gezond weer op!' Leigh, die zijn acteurs naar goede gewoonte volop liet improviseren, weet erg goed de donkere sfeer van die armoedige kachelpookjaren te vatten - de scène waarin de mannen rond het vuur oorlogsverhalen uitwisselen is een pareltje. En in Imelda Staunton heeft hij de ideale hoofdactrice gevonden: haar glimlachjes dwingen meteen sympathie af, en wanneer de flikken aankloppen druipt de ontzetting meesterlijk van haar gezicht. Jammer genoeg gaat Leigh zélf nogal onbehouwen - met spuit en kaasrasp - te werk. Van Vera maakt hij een onversneden martelares; voor de fine fleur en de beau monde voelt de cineast duidelijk alleen maar verachting. Het is de aard van het beestje: net als Ken Loach en Stephen Frears is Mike Leigh gepokt en gemazeld in de rauwe gootsteencinema van de jaren zeventig. Die mannen hebben meesterwerken gedraaid, maar het probleem is dat ze de boodschap er soms met de kolenschop in willen slaan. Net als Loach deelt Leigh de mensheid in twee groepen in: brave broodwinners die debardeurkes dragen en gezellig rond een potkachel staan te schuifelen, en gemene upperclass twits die hooghartig voor zich uitkijken terwijl ze met de ene hand de veren boa rond hun nek strelen en met de andere hand een glaasje brandy inschenken. En die laatste groep staat bij Leigh duidelijk in een kwaad blaadje - het is echt geen toeval dat hij de schoonzus van Stan, die hogerop wil en nu al een bontjas draagt, afschildert als een vileine heks. Omgekeerd zal Leigh zijn working class-helden altijd op een piëdestal zetten (zie ook 'All Or Nothing'). Het resultaat van die cowboy-en-indianenaanpak is dat de meeste personages in 'Vera Drake' nooit echt tot leven komen: het zijn marionetten die dansen op de maat van Leighs ongenuanceerde volksmensen vs. jetset-wereldbeeld. 'Vera Drake' is nooit echt vervelend, maar hopeloos karikaturaal - bij momenten zelfs even karikaturaal als de voortplantingssketch uit 'The Meaning of Life'. En dan nu allemaal samen: Every sperm is wanted / Every sperm is good / Every sperm is needed / In your neigbourhood!
