Roland Garros: tennis en surrealisme

Wie was de man naar wie hett spetterende sportcomplex, stadion Roland Garros, is genoemd? We vroegen het aan een historica, die het boek ‘Zoektocht naar Roland’ heeft geschreven.

'Gazette was tot 1928 een gewone Franse meisjesnaam!'

Julie Jaune «Ik ben totaal onbevooroordeeld aan die studie begonnen. Op Wikipedia staat dat Garros een piloot uit de Eerste Wereldoorlog was. Dat vond ik vreemd, want je zou toch verwachten dat die man architect was. Of de uitvinder van het tennis.»

HUMO Maar dat was dus niet het geval?

Jaune «Dat laat ik in het midden. Het boek heet ‘Zoektocht naar Roland’ en niet ‘Roland Garros, vliegende held’ of zoiets. Ik beschrijf hoe ik in Parijs de ene bibliotheek na de andere bezoek, en nergens iets vind over de gebouwen die Garros heeft ontworpen. Of over zijn tenniscarrière. Dat is vreemd. En tussendoor ging ik weleens een koffietje drinken. Dat was allemaal ingewikkeld, hoor.»

HUMO Die opzoekingen?

Jaune «Nee, die koffie. Je hebt daar vaak drie tarieven: terrasse, salle en comptoir. In prijsdalende volgorde. Maar daar stopt het niet. Kun je in Parijs bijvoorbeeld een koffietje bestellen aan de bar, en daar dan mee op een terrasje gaan zitten? En komt daar dan ambras van? Ik heb het niet getest, ik heb geen behoefte om het slachtoffer van garçongeweld te worden.

»En dan die soorten koffie, mon Dieu, zeg! Als hipster had ik daar wel wat zicht op, dacht ik. Maar nee, hoor. Je hebt er expresso, double expresso, café long, américain en ga zo maar door. En dan dat ontbijt! Trekt op niks, daar in Frankrijk. Een stukje brood, een croissant en een lapje kaas, dat is het. Niks geen granola of zo. Maar dat vertelde mij alvast iets over de doodsoorzaak van Garros: hij is niet gestorven aan kanker, want boterhamworst staat niet op het Franse menu.»

HUMO Hoe is hij dan wel aan zijn einde gekomen?

Jaune «Hij is evenmin gestikt in zijn granola, want ook daarvan was geen sprake.»

HUMO Is Roland Garros niet omgekomen bij een luchtgevecht?

Jaune «Dat staat op Wikipedia. Maar hoe kan dat, als hij een tennisser was? Een vliegtuig op zijn donder gekregen terwijl hij stond te serveren? Dat zou wel heel toevallig zijn. En waar dan wel? Die hele frontlinie was zodanig omgeploegd door obussen en granaten, dat daar niet te sporten viel.»

HUMO Een indoorwedstrijd dan?

Jaune «Uitgesloten. Elk gebouw dat daar ruim genoeg voor was, lag in 1918 al lang in puin. Ik moet het anders aanpakken, dacht ik dus. Daarom ben ik met mensen uit de Westhoek gaan praten. Dat was wel een belevenis. Over die streek hangt een nevel van verdriet.»

HUMO De droevige nalatenschap van de Grote Oorlog?

Jaune «En vooral het besef dat die al honderd jaar achter ons ligt, en dat het stilaan uit is met de dodenpret. ‘Je kunt die ellende toch niet blijven herdenken,’ zeggen sommige mensen daar. Anderen vinden dan weer dat er tot het einde der tijden moet worden herdacht. Je hebt daar dus twee kampen, en het gaat er soms hard aan toe. Velen denken dat er een burgeroorlog van komt. Dat zou misschien een goede oplossing zijn. Dan hebben ze weer wat om georganiseerd op terug te blikken.»

HUMO En intussen weet je nog steeds niet wie Roland Garros precies was.

Jaune «Maar dat interesseert me ook niet, het gaat om de zoektocht, remember? Ik zou me er gemakkelijk vanaf kunnen maken door te stellen dat Garros geen mens was, maar een vliegtuig. Dat zou veel verklaren. En de reden waarom de Fransen een tennistoernooi naar een tweedekker hebben genoemd, hoeven we niet ver te zoeken: het surrealisme triomfeerde na de oorlog. Er waren mensen die bijvoorbeeld hun paraplu Jean-Jacques noemden, gewoon om erbij te horen. En het ging nog veel verder, hoor! Een dichtersclubje uit Rouen noemde vanaf 1928 hun krant Gazette. Tot dan was dat een gewone Franse meisjesnaam. Iedereen nam die gewoonte over. Onbegrijpelijk volkje, die Fransen, in tegenstelling tot mijn prachtige boek.»