Rüdiger Safranski - Goethe en Schiller. Het verhaal van een vriendschap
Zouden er veel mensen zijn die Boudewijn Büch
missen? Die ene boekhandelaar van wie hij de rekeningen wél op tijd betaalde, wellicht.
En Johann Wolfgang Goethe
natuurlijk. Büch was de laatste (en misschien ook de eerste) televisiemaker die met hem aan de slag ging in primetime. Rüdiger Safranski
vult de leemte met 'Goethe en Schiller.
Het verhaal van een vriendschap' (Atlas). Maar Safranski is géén Duitse Büch. Een paar anekdotes en een enkele vrouwengeschiedenis kunnen er nog net van af, maar voor de rest boort hij zich diep in de puur literaire betekenis van de vriendschap tussen de twee grootheden. En om dat relaas te volgen is er wel iets meer aandacht en leergierigheid nodig dan destijds bij het kijken naar 'De wereld van Boudewijn Büch'.
Goethe en Schiller zijn niet zo lang bevriend geweest. Ze hadden jaren om mekaar heen gedraaid. Schiller, tien jaar jonger dan Goethe, keek op naar de grote meester, maar vond hem ook 'een zeldzaam soort egoïst', en vergeleek hem met 'een trotse preutse dame, bij wie je een kind moet maken om haar tegenover de wereld deemoed bij te brengen'.
Maar ergens in het jaar 1794 klikte het ineens, en tien jaar lang haakten de twee talenten op een wonderlijke manier in mekaar. De twee mannen moedigden mekaar aan, hakten bij gelegenheid genadeloos in mekaars teksten, schreven meer dan duizend brieven en leverden met wederzijdse steun een reeks meesterwerken af. Goethes 'Wilhelm Meister' kwam in die jaren tot stand, net als Schillers 'Wallenstein', om het daarbij te houden.
In hun brieven schuwen de heren het roddelen en het kiften niet, maar hun grote thema's zijn van een andere, redelijk indrukwekkende orde: de rol en de aard van de schoonheid en hoe die verband houdt met vrijheid, bijvoorbeeld. Niet echt materiaal voor een grote vrijdagavondshow. In Weimar vonden ze dan ook dat 'de enige verhouding tot het publiek die van oorlog is'.
