Russische invasie loopt vast in de modder: heeft Poetin de Oekraïners onderschat?

Rusland heeft in de eerste dagen van de strijd in Oekraïne nog niet veel bereikt. Verloopt de Russische opmars in Oekraïne wel zoals gepland?

Russische tanks die vastzitten in de modder, stilstaan zonder brandstof of door ongewapende burgers worden tegengehouden. Oekraïense media verspreiden beelden die laten zien dat de opmars van de vijand vastloopt. Natuurlijk is het de vraag of de video’s een waarheidsgetrouw beeld geven, maar één ding staat vast: beelden van triomfantelijke Russische militairen in het centrum van een Oekraïense stad zijn er niet, nog niet in ieder geval.

Verloopt de Russische opmars in Oekraïne wel zoals gepland? Militairen weten uit ervaring dat de plannen altijd snel sneuvelen, al bij het eerste contact met de vijand. Het lijkt erop, met de gebrekkige informatie die naar buiten komt, dat de Russen op meer Oekraïense weerstand stuiten dan ze hadden ingecalculeerd.

Lang Russisch konvooi met brandstof en voorraden onderweg

Drie dagen na het begin van de aanval is nog geen grote Oekraïense stad gevallen. In Charkov leek het zondagochtend zo ver, maar later op de dag maakte het Oekraïense leger bekend dat het de tweede stad van het land nog steeds in handen heeft. Ook de hoofdstad Kiev is nog Oekraïens, al waarschuwde burgemeester Vitali Klitsjko zondagavond dat zijn stad omsingeld is door de Russen. Volgens Amerikaanse gegevens is er bovendien een, naar schatting, 5 kilometer lang Russisch konvooi met brandstof en voorraden onderweg.

De eerste slag lijkt gewonnen door Oekraïne – of in ieder geval niet verloren. Allerlei verhalen steunen het moreel van de Oekraïners, zoals dat van de man die de Russen zonder brandstof langs de weg ziet staan en aanbiedt hun tanks terug naar Rusland te slepen. Of dat van de vrouw die Russische militairen vraagt zaadjes in hun zakken te doen, zodat er later zonnebloemen zullen groeien op de plaats waar ze sneuvelen.

Poetin heeft meer militairen, tanks, vliegtuigen en raketten

Een sterk moreel kan wonderen doen en op dat vlak hebben de Oekraïners een flinke voorsprong. De Russische militairen zonder brandstof lijken geen benul te hebben van wat ze eigenlijk komen doen. Maar dat neemt de Russische overmacht van manschappen en materieel niet weg. President Vladimir Poetin heeft meer militairen, tanks, vliegtuigen, raketten en marineschepen dan Volodimir Zelenski – en ook nog kernwapens.

Poetin gaf zondagmiddag het bevel die atoomraketten op scherp te zetten, in een brutale poging om Oekraïne schrik aan te jagen. Niet alleen Oekraïne, want hij nam het besluit vanwege ‘agressieve verklaringen’ en ‘onwettige sancties’ van westerse landen. De kernraketten op scherp zetten betekent nog niet dat ze gebruikt worden, het is goed mogelijk dat Poetin vooral wil intimideren. Maar ook dat is riskant, want een fatale vergissing zit in een klein hoekje.

Tactisch bezien blijft de vraag waarom Rusland niet meteen heeft toegeslagen met alle conventionele wapens die het heeft. Mogelijk is het Russische leger minder sterk dan werd ingeschat en hebben de Oekraïners, zoals zij melden, inderdaad al veel vliegtuigen en tanks uitgeschakeld. Oekraïne claimt ook al meer dan vierduizend Russische militairen gedood te hebben, maar deze cijfers zijn niet onafhankelijk gecheckt.

Autocraat die impulsief beslist

Het is ook mogelijk dat de Russische leiding hoopte met beperkte middelen snel succes te behalen. Dat kon alleen slagen als de Oekraïense militairen hun wapens zouden neerleggen en de burgers de Russen zouden verwelkomen. Als de Russische president Poetin en de militaire leiding hierop hadden gerekend, waren ze blijkbaar slecht op de hoogte. Zijn de Russische inlichtingen gebrekkig, of dringen ze niet door tot Poetin? Dan heeft de wereld te maken met een eenzame autocraat die impulsief beslist, zonder oog voor de realiteit. Zijn besluit om de kernwapens op scherp te zetten, wijst in die richting.

Onderhandelen lijkt zinloos in deze situatie. Toch is de Oekraïense president Volodimir Zelenski nu wel bereid te praten, al blijft hij sceptisch. “Ik geloof niet echt in een uitkomst, maar laten we het proberen”, zei hij in een videoboodschap. Het kan gunstig voor hem zijn te onderhandelen nu Oekraïne de eerste aanval heeft weerstaan, en niet te wachten tot Rusland meer en beter getrainde troepen in de strijd werpt.

(Trouw)