Sam Bettens: ‘Vroeger wist ik zelfs niet dat er zoiets als transgender-zijn bestond. Ik kende alleen travestieten’

Sam Bettens, Belgiës beste exportproduct in Palm Desert, Californië, gunt vanavond programmamaker Eric Goens een blik in zijn ziel in een nieuwe aflevering van ‘Het huis’. Wij spraken de nieuwbakken vijftiger vorig jaar over de tol van de roem: ‘Het is een zegen dat ik naar Amerika verhuisd ben. Succes hebben ligt in Vlaanderen altijd moeilijk.’

Roem is de nieuwe religie, beleden door steeds jonger wordende apostelen. De beloofde verlossing is te vinden in een veelvoud aan volgers op sociale media, BV-korting bij de poelier om de hoek en een stalker of vijf voor de deur. Maar is bekend zijn nu hemels of hels? Wij vroegen gelovigen en mindergelovigen naar zin en onzin van roem. “Laat dit een waarschuwing zijn voor iedereen die beroemd wil worden: je bent gek! Begin er niet aan!”

Met ‘Not an Addict’ kreeg Sam Bettens, de charismatische frontman van K’s Choice en Rex Rebel, alweer een kleine drie decennia geleden een serieuze boosterprik van roem toegediend. Was hij meteen voor het leven verhangen, of is hij ook in deze ‘not an addict’?

HUMO Kun je omschrijven hoe het voelt om duizenden of tienduizenden mensen uitgelaten te weten om wat jij op een podium doet?

SAM BETTENS «Buiten het feit dat het een enorme streling van je ego is, is het mooiste aan optreden het gevoel van 100 procent in het moment te zijn. Op een podium verdwijnen even alle kopzorgen en ben je alleen nog bezig met wat je op dat moment aan het doen bent. Dat is een zalig gevoel. Er zijn maar een handvol dingen in mijn leven die ik doe zonder tegelijkertijd aan iets anders te denken. Zelfs wanneer ik een film kijk, blijft mijn hoofd malen. Misschien is dat wel de reden waarom zoveel artiesten naar drugs grijpen: dat gevoel is zó uniek. Het heeft iets verslavends.»

HUMO Verslavingen hebben doorgaans ook hun donkere kanten.

BETTENS (knikt) «Het leven on the road kan heel eenzaam zijn. Op tournee heb je veel tijd om na te denken. Da’s ook de reden waarom het zo belangrijk is om op de baan te zijn met mensen bij wie je je goed voelt. Wij hebben ons nooit de luxe van hotels kunnen veroorloven en sliepen altijd samen op de tourbus. Soms denk ik dat dat een blessing in disguise was, omdat we daardoor niet eenzaam en alleen op een hotelkamer zaten. Onze aftershow-momenten waren net heel gezellig. Toen ik een jaar of 21 was, deden wij het voorprogramma van Alanis Morrissette. Zij was toen ongeveer even oud en was net naar het absolute sterrendom gekatapulteerd. Ik heb mij vaak de bedenking gemaakt dat die tour voor mij veel leuker was dan voor haar. Ze had wel een groep muzikanten rond zich, maar je voelde dat zij er geen deel van uitmaakte. Ze liet soms zelfs vriendinnen of pakweg haar oude lerares Engels overvliegen. Ze moet heel eenzaam geweest zijn.»

HUMO Ook jullie stonden in de begindagen van K’s Choice onder druk. De platenmaatschappij zat jullie achter de veren om het succes van ‘Not an Addict’ te verlengen. In hoeverre word je op zo’n moment geleefd?

BETTENS «Ik heb momenten gehad dat ik in mijn agenda keek en zag dat het volledige komende jaar was volgeboekt. Ik heb mijn huis toen een half jaar verhuurd, omdat ik toch nooit thuis was. Dat vond ik niet altijd even prettig. Maar als je jong bent, kijk je alleen maar vooruit. Je zegt ja op alles. Je legt de lat altijd ietsje hoger. Je wil altijd ietsje meer. Later ben ik gaan beseffen dat ik meer van het moment moest genieten, eerder dan altijd maar te denken: het gaat nóg beter zijn als we nóg groter worden.»

HUMO Had je het idee dat je ‘de top’ moest bereiken?

BETTENS «Ja. Je denkt: als ik dát bereik, ben ik er. Dan ben ik verlost van alle zorgen. Alleen: je arriveert daar nooit. Er is geen eindpunt. Je verlegt altijd weer die lat. Het is pas door ouder te worden dat je dat streven leert loslaten. Vandaag betekent succes voor mij: kunnen blijven doen wat ik graag doe. Dat was vroeger anders. Ik ben momenteel naar de podcast van Dax Shepard (Amerikaans acteur en comedian, red.) aan het luisteren. Hij is heel openhartig over zijn worstelingen met succes. Hij zegt: ‘Succes is het beste dat je kan overkomen om je voor eens en altijd te genezen van het idee dat succes alles oplost.’ Op een bepaald moment heeft hij echt alles bereikt: zijn vrouw Kristen Bell is een mooie, beroemde actrice, over geld hoeven ze zich allang geen zorgen meer te maken, maar toch is er het besef dat die leegte, waarvan hij dacht dat die zou verdwijnen, er nog altijd is. Succes lost niets op. De meeste acteurs of zangers die ik ken, kampen met dat gevoel: ‘Is dit het nu? Ik heb alles bereikt en toch geeft het mij niet wat ik wilde.’ Dan blijkt dat alles wat echt en mooi is aan je leven bitter weinig met ‘succes’ te maken heeft.»

HUMO Begrijp je dat er weleens mensen bezwijken onder de druk van de roem, zoals Amy Winehouse of Avicii?

BETTENS «Ik heb ‘Amy’ gezien, de documentaire over Amy Winehouse. Haar verhaal pakt mij enorm. Je ziet het onheil van mijlenver aankomen en je zit te wachten tot iemand haar zegt: ‘Stop, doe je ogen open, pauzeer even.’ Het tragische van haar verhaal zit in de slechtheid van de mensen rond haar, hoe er van haar geprofiteerd werd, onder meer door haar eigen vader.

»Wat ik wel herkenbaar vond, hoewel ik mezelf niet wil vergelijken met zo’n wereldster, is hoe moeilijk het is om in te zien dat er links en rechts van je geprofiteerd wordt. Wij hebben ook domme dingen gedaan, contracten ondertekend die we nooit hadden mogen tekenen, maar gelukkig nooit iets van die orde.»

HUMO Je hebt je in het verleden afgevraagd of al die aandacht wel goed is voor een mens. Ben je daar al uit?

BETTENS «Ik vind het sowieso een zegen dat ik naar Amerika verhuisd ben, waar niemand zich iets aantrekt van wie ik ben. Het is leuk om naar België te komen, daar de frontman van K’s Choice en Rex Rebel te spelen, en daarna gewoon weer naar huis te gaan en het circus achter mij te laten. In Amerika ben ik net als alle anderen. Dat ben ik in België uiteraard ook, maar het voelt toch anders als je geregeld gefotografeerd en nagegaapt wordt. Ik kan mijn succes goed plaatsen net omdát ik in Amerika woon. Ik heb succes in een heel klein deel van de wereld: I’m big in Belgium. Dat relativeert het meteen.»

HUMO Wordt er in Amerika anders omgegaan met roem?

BETTENS «Het allergrootste verschil is dat roem in Amerika wordt toegejuicht. Niemand is er vies van. Je verliest niet plots je geloofwaardigheid wanneer je beroemd wordt, je bent niet minder cool omdat je plots veel platen verkoopt of populair bent bij een breed publiek. Dat gevoel had ik wel heel erg in Vlaanderen.»

HUMO Jullie waren in de begindagen zeker geen sant in eigen land: dEUS was cool, jullie niet. Herman Schueremans wilde jullie zelfs niet op Torhout-Werchter programmeren.

BETTENS «Ik ben daar niet bitter om. We hebben altijd kunnen doen wat we wilden in België. Maar dat onderscheid tussen cool en niet cool heb ik nergens anders ervaren. In Amerika stonden wij een jaar lang in de top vijf van de alternatieve radio, er was niemand die zich afvroeg of wij daar thuishoorden. Alleen in Vlaanderen werden dat soort vragen gesteld. Maar we hebben het niet aan ons hart laten komen. Als je in de Lotto Arena staat en 5.000 mensen zingen een nummer van je mee, dan is dat niet de vraag die in je opkomt: zijn wij wel cool genoeg? Maar goed, succes hebben ligt in Vlaanderen altijd moeilijk.»

HUMO Je hebt ooit gezegd: ‘Wie snel populair wordt, wordt extra kritisch bekeken.’

BETTENS «Ja, ik denk dat mensen zich afvragen: verdien jij dat wel? Ben jij niet te jong? Heb jij al genoeg afgezien? Maar dat zie je overal. Er staat altijd wel iemand klaar om je naar beneden te halen als je te hoge toppen scheert. Het internet versterkt dat alleen maar. Ik merk dat ook bij mijn vlogs: er zijn altijd wel trollen die over alles wat leuk is een negatieve laag willen leggen. Ik probeer daar zo weinig mogelijk aandacht aan te schenken.»

HUMO Jij woont niet ver van L.A. Hoe groot is de obsessie met roem daar?

BETTENS «Bij ons, twee uur buiten de stad, valt het goed mee, maar iedereen die je in die stad tegenkomt, is bezig met die ene grote kans, die ene big break die elk moment uit de lucht kan komen vallen. Iedereen wil hét maken. Zelfs vrienden uit de stad met wie ik wil afspreken, zeggen me dan: bel me liever nog even de ochtend zelf, het zou namelijk kunnen dat er nog iets beters uit de bus valt (lacht).»

HUMO Steeds meer jongeren dromen van roem. Vanwaar komt dat, denk je?

BETTENS «Ik weet het niet. Ik merk het ook bij mijn eigen kinderen. Als we iets leuks aan het doen zijn, zegt mijn dochter al snel: we moeten dit filmen en online zetten, want dan is het pas écht leuk. Terwijl wij denken: leg die telefoon even weg en geniet van het moment. Ik vraag me ook af of die kinderen beseffen waar ze precies van dromen, want er zijn echt héél weinig beroemde mensen die zeggen: ‘Wauw, bekendheid is alles wat ik dacht dat het ging zijn.’ Ik heb het dan over de écht beroemde mensen, de George Clooneys van deze wereld, die ermee worstelen dat ze hun privacy kwijt zijn en niet meer kunnen genieten van een eenvoudig bestaan.»

HUMO Heb jij altijd al op een podium willen staan?

BETTENS «Mijn ouders zeggen wel dat ik als kind al een haantje-de-voorste was. Maar ik was ook best verlegen. Tijdens mijn eerste concerten met Gert (zijn broer en stichtend lid van K’s Choice, red.), stond ik stokstijf, met beide handen aan mijn statief gelijmd. Tussen de nummers door liet ik dan lange stiltes vallen of zei ik dingen als: ‘Onze Gert is eventjes zijn gitaar aan het stemmen.’ (lacht)»

HUMO Je bent vandaag de dag erg open over de weg die je hebt afgelegd en nog steeds aflegt als transgender persoon. Vind je het belangrijk om je daarover uit te spreken?

BETTENS «Vroeger was ik meer op mijn privacy gesteld, maar op een bepaald moment heb ik een klik gemaakt. Sindsdien probeer ik wat meer open te zijn en op mijn manier te praten over hoe mijn leven eruitziet en wat het transgender-zijn voor mij betekent. Ik heb het zelf ook altijd therapeutisch gevonden om andere mensen te horen praten over hun leven. Het is fijn om te merken dat je niet de enige bent die met bepaalde zaken zit.»

HUMO Had jij graag meer rolmodellen gehad als opgroeiende tiener?

BETTENS «Ik zou dat fantastisch gevonden hebben. Echt wel. Toen ik jong was, wist ik zelfs niet dat er zoiets als transgender-zijn bestond. Ik kende alleen travestieten. Ook op het vlak van lesbische vrouwen waren er maar weinig voorbeelden. Ik keek erg op naar tennisspeelster Martina Navratilova, maar ik hoorde ook hoe er, zelfs bij ons thuis, met haar gelachen werd. Ze was ‘een manwijf’ klonk het, en ‘niet moeilijk dat zij wint, met zulke schouders’. Het was allemaal zo negatief. Dat zou vandaag zó politiek incorrect zijn. Ik hoop dus iets te kunnen betekenen voor transgenders in Vlaanderen. Voor jongeren die bang zijn dat niemand hen nog graag zal zien na hun transitie, kan het fijn zijn om te weten: ‘Ah, die Bettens heeft kinderen? En zijn vrouw is bij hem gebleven? Zijn carrière is er niet aan kapot gegaan?’»

HUMO Krijg je soms tegenkanting? Je had het daarnet al over zure commentaren op je vlogs.

BETTENS «Dat valt enorm mee. Ik denk niet dat ik meer zure commentaren krijg op mijn vlogs dan iemand die een YouTube-filmpje maakt over hoe je de beste bolognaisesaus maakt. Weet je: er zijn zelfs mensen die negatief doen over een filmpje van een lachende baby. Als dat je leven is, dan is dat maar zo. Op mijn vlogs krijg ik gemiddeld één of twee negatieve commentaren, meestal van dezelfde persoon dan nog. Commentaar als ‘transgender personen bestaan niet’ en ‘you’ll never be a real man’. Maar voor de rest zijn de reacties alleen maar positief.»

HUMO Worden bekende vrouwen anders bejegend dan bekende mannen?

BETTENS «Vroeger wel. Mensen veronderstelden vaak dat ik alleen zong en dat Gert alle nummers schreef. Terwijl ik zeker de helft van de nummers heb geschreven. Als vrouw denk je dan: seriously? Onze beider namen staan onder het nummer en toch veronderstel jij dat Gert dit geschreven heeft? Gert is voor een songwriter-award zelfs eens alléén genomineerd voor een nummer dat we samen hadden geschreven (lacht).»

HUMO Je werkt in Amerika nu ook als ambulancier en vrijwillig brandweerman. Hunkerde je naar een gewoon leven, in contrast met het muzikantendom?

BETTENS «Absoluut. Ik vind het tof om eens helemaal aan de druk van het muzikantenleven te ontsnappen. Ik moet als ambulancier sowieso nog veel leren, dat is soms oncomfortabel en ongemakkelijk, maar tegelijkertijd houdt mij dat nuchter. Ik vind het tof om gewoon ergens te moeten zijn, op een bepaald uur te beginnen, een lange shift te doen en klaar. Dat is een mooi contrast met het muzikantenleven dat nooit ophoudt en waar alles van jou afhangt. Mijn kinderen zijn dáár trouwens veel trotser op dan op het feit dat ik een bekende muzikant ben. Dan zeggen ze: daddy’s out saving lives. Terwijl: als ik hun een nieuwe clip laat zien, durven ze na een minuut hun interesse weleens te verliezen (lacht). Ik denk dat dat best een gezonde houding is.»

‘Het huis’ met Sam Bettens, maandag 9 januari om 20.55 uur op Eén