Slachtoffer of jihadist? De omstreden schadeclaim van Moussa Zemmouri tegen de Belgische Staat

Eind 2001 werd de Hobokenaar Moussa Zemmouri door de Amerikanen opgepakt in Afghanistan en als terreurverdachte opgesloten in de gevangenis van Guantánamo. In april 2005 kwam hij vrij en keerde hij terug naar Hoboken om een soort cultheld in het Europese islamistische milieu te worden.

undefined

'Zemmouri had samen met de Algerijnse jihadist El Houari het plan opgevat om een Turkse drugstrafikant te overvallen. De buit zou in de jihad gebruikt worden'

Moussa Zemmouri heeft met de steun van het Europees Centrum voor Mensenrechten een klacht ingediend tegen de Belgische staat voor het Comité tegen Foltering van de Verenigde Naties, omdat hij meer dan drie jaar heeft vastgezeten in Guantánamo en er werd gefolterd. En tegelijk heeft Zemmouri ook de Belgische staat voor de burgerlijke rechtbank gedagvaard. Hij eist een schadevergoeding van 50.000 euro. ‘Omdat de Belgische overheid niets voor hem heeft gedaan in Guantánamo,’ zei advocaat Van Steenbrugge vorige week in de kranten van het Mediahuis. Hij voerde Zemmouri als een slachtoffer op, dat als ‘een hond’ werd behandeld in Cuba. Iedereen heeft dezelfde rechten in de westerse rechtstaat en zo hoort het ook. Maar waarom repte Van Steenbrugge met geen woord over het recente verleden van zijn cliënt?

Geld voor de jihad

Zo vertelde Van Steenbrugge niets over het feit dat Zemmouri in juli van vorig jaar in Brussel werd veroordeeld in een heuse terreurzaak. Dat dossier betrof de contacten tussen Zemmouri en de Algerijnse jihadist Soufian Abbar El Houari. De Brusselse rechter noemde El Houari ‘het hoofd van een terroristische organisatie’. In 2013 en 2014 heeft de man gedurende veertien maanden in Syrië gediend bij terreurgroepen als het vroegere Jabhat al Nusra en Islamitische Staat, zei de rechter, en hij heeft daar de terreuraanslagen in Europa bejubeld in zijn toespraken. Na zijn periode in Syrië kwam El Houari naar België en vestigde zich in Laken. Hier had hij contact met Zemmouri: samen hadden ze het plan opgevat om een Turkse drugstrafikant uit Hoboken te overvallen en 700.000 euro lichter te maken. De buit zou worden aangewend in de jihad.

De telefoons van de betrokkenen werden echter afgeluisterd en in de nacht van 22 op 23 juli 2015 rekende de federale politie de overvallers – vier Algerijnse illegalen onder leiding van El Houari – in voor ze de Turk konden aanpakken. El Houari kreeg 12 jaar cel, en Zemmouri 3,5 jaar voorwaardelijk voor zijn betrokkenheid bij de zaak.

Dat vraagt allemaal om een woordje uitleg, en dus belde ik Walter Van Steenbrugge. Het gesprek verliep bijzonder stroef en werd zelfs ronduit vijandig toen ik vroeg waarom hij heeft gezwegen over Zemmouri’s veroordeling en het milieu dat zijn cliënt frequenteert. Terwijl je daaruit toch zou kunnen afleiden dat Zemmouri zijn radicale overtuigingen niet heeft afgezworen en op dit moment wel degelijk actief is in het islamradicalisme.

Van Steenbrugges betoog kwam erop neer dat de recente activiteiten van Zemmouri niet ter zake doen in deze affaire. Volgens hem klopt er niks van het Brusselse vonnis. Zemmouri is in beroep gegaan, wat inhoudt dat de veroordeling nog altijd niet definitief is, en Zemmouri nog niet officieel schuldig. Bovendien heeft Van Steenbrugge ook in dit dossier, net als in de zaak-Aquino, processen-verbaal ontdekt die door de politie zijn vervalst, en heeft justitie onder meer geprobeerd de ex-gedetineerde van Guantánamo een wapen in de schoenen te schuiven dat niet van hem is. In het proces-Aquino werden de proceduretrucs omtrent vervalste pv’s in maart 2016 door de Kamer van Inbeschuldigingstelling verworpen; het is nu afwachten wat men over de vervalste pv’s in de zaak-Zemmouri zal beslissen.

Op onze vraag of het normaal is dat iemand met mensen als El Houari omgaat en of je daar geen bedenkingen bij moet hebben, kwam geen duidelijk antwoord.

Mooie jihadi john

Ook vertelde Van Steenbrugge niets over de radicale organisaties waarin Zemmouri zich ophoudt. Zo blijkt Zemmouri een geregelde gastspreker en medewerker te zijn van de Muslim Prisoner Support Group en de Cageprisoners, waarvoor hij in 2011 tijdens één van de manifestaties en inzamelacties ritueel voorlas uit de Koran. De Muslim Prisoner Support Group wordt genoemd als een islamistische organisatie waar Britse haatpredikers als Shakeel Begg uit Lewisham ongeremd hun gang mochten gaan. Cageprisoners is in hetzelfde bedje ziek: de organisatie werd in Londen opgericht om het lot van de gevangenen en ex-gevangenen van Guantánamo onder de aandacht te brengen, maar in de Angelsaksische wereld noemt men Cageprisoners ondertussen een vereniging ‘voor aanhangers van de taliban en bewonderaars van Al Qaeda die zich voordoet als een mensenrechtenorganisatie’.

Walter Van Steenbrugge «Ik weet dat Zemmouri contact heeft met Cageprisoners, maar ik weet niet wat die contacten inhouden. Ik weet ook niet wat die organisatie eigenlijk voorstelt.»

Wij weten dat wel. Cageprisoners is al meermaals in opspraak gekomen vanwege religieus radicalisme en steun aan de islamterreur.

In 2007 haalde Cageprisoners de pers nadat de organisatie Anwar al-Awlaki had gevraagd om de deelnemers aan haar fundraisers toe te spreken – per videolink, want Al-Awlaki was de toegang tot het Verenigd Koninkrijk ontzegd. De Jemenitische ronselaar en organisator van terreuroperaties werd in 2011 gedood door een Amerikaanse drone.

In 2010 nam de niet-gouvernementele organisatie Amnesty International het niet dat Gita Sahgal, het toenmalige hoofd van de Gender Unit van Amnesty, forse kritiek had geuit op de organisatie en haar directe contacten met zwaar in opspraak zijnde Cageprisoner-directeurs als Moazzam Begg, eveneens een voormalige Guantánamo-gedetineerde. Sahgal noemde Begg, een bekende van Zemmouri, ‘de bekendste Britse supporter van de taliban’. De schorsing van Sahgal door Amnesty International werd vervolgens aangeklaagd en veroordeeld door onder meer de schrijver Salman Rushdie. En Moazzam Begg zei dat wat hem betrof niemand een terrorist is tot hij effectief als terrorist is veroordeeld.

In 2012 verklaarde Asim Qureshi, een andere vertegenwoordiger van Cageprisoners, dat hij voorstander was van het islamkalifaat en de sharia. Hij zei dat hij zich helemaal kon vinden in doodstraffen als steniging voor overspel. Qureshi noemde Mohammed Emwazi of Jihadi John, de man die verantwoordelijk is voor enkele van de meest misselijkmakende executievideo’s van IS, ook ‘een mooie jongeman, een uitzonderlijk goeie, zachte en teerhartige jongen en het meest nederige jongmens dat ik ooit heb ontmoet’. Volgens Qureshi had de Britse geheime dienst een moordenaar van Emwazi gemaakt. De toenmalige Britse premier David Cameron noemde de uitspraken van Qureshi aanstootgevend, en de Quilliam Foundation, die radicalisering bestrijdt in het Verenigd Koninkrijk, stelde dat Cageprisoners ‘een deel van het probleem is, niet van de oplossing’. In 2008 dienden Begg en een aantal andere ex-gedetineerden van Guantánamo, net zoals Zemmouri nu in België doet, klacht in tegen de Britse ministeries van Binnen- en Buitenlandse Zaken, de Britse justitie en de inlichtingendiensten. De klachten werden niet ontvankelijk verklaard. Zo... Bij dezen weet Walter Van Steenbrugge beter met wie hij te maken heeft.