Social distance, quarantaine: in Wiekevorst zagen ze het allemaal komen

In deze laatste aflevering (thema: Corona & Varia) maken we een kruis over onze zomerse reisgids. Met mannen die hun begrafenis repeteren, met een ongeval en een verrijzenis, en met het coronavirus dat op een toneelpodium verscheen in de Kempen.

WOLFSTRAAT, ANTWERPEN: De kleine verrijzenis

In juni 1985 werd de 92-jarige Maurice C. getroffen door een hartstilstand. De man werd in allerijl naar het ziekenhuis gebracht, maar die ambulance werd op de hoek met de Plantin en Moretuslei frontaal aangereden. ‘Een geluk bij een ongeluk,’ schreef Gazet van Antwerpen, ‘want door de schok begon het hart van C. weer te kloppen.’ Zijn dochter, die vooraan in de ambulance zat, raakte lichtgewond.

De ziekenwagen kon niet verder; vader en dochter werden met een nieuw opgeroepen ambulance weggebracht. De aanrijder zelf pleegde vluchtmisdrijf en reed verderop nog drie andere auto’s aan. De levensreddende automobilist ‘bleek dronken’.

SINT-HUBERTUSKERK, ASSE-TERHEIDE: Het felbegeerde bidprentje

Op 12 augustus 1993 werd Maria Vermeiren na een lang en welgevuld leven ten grave gedragen. Ze was 103 geworden. Er was veel volk op de begrafenis, onder anderen ‘een Chinees die Maria nooit gekend had’. Nog meer van de aanwezigen behoorden ‘helemaal niet tot haar familie- of vriendenkring’. Het waren verzamelaars die hoopten ‘een bidprentje en misschien ook wel een rouwbrief te bemachtigen’. Uit het hele land waren ze naar de kerk afgezakt, want brieven en prentjes van eeuwelingen zijn ‘veel waard’ en felbegeerd. Op de koop toe stierf de 103-jarige ‘uitgerekend op haar geboortedag’, wat de waarde van het prentje nog verhoogde. De rouwende familie zag hoe ‘de verzamelwoede aan het kerkportaal de rouwstemming overschaduwde’ en kon dat ‘begrijpelijkerwijze niet appreciëren’.

PAASBLOEMSTRAAT, MERKSEM PAROCHIEZAAL, ZOERLE-PARWIJS: De mannen die hun begrafenis repeteerden

Begin maart 2009 deed de Merksemnaar Achiel Van Ginkel van zich spreken. Hij was 74 geworden, was ‘zo gezond als een visje’, en hoopte ‘nog zeker twintig jaar te leven’. Niettemin had hij, om zijn nabestaanden ‘niet te veel te belasten’, toch alvast zijn rouwboekje geschreven: zes bladzijden met levenswijsheden en een lachende foto voorop, ‘alleen de sterfdatum moet nog ingevuld worden’. In 2014 werd Achiel 80 en organiseerde hij alvast een ‘koffietafel’ voor vrienden en familie. Die was ‘allerminst droefgeestig omdat de aflijvige zelf nog aanwezig was’.

Ook Jos Thys uit Zoerle-Parwijs (Westerlo) had in maart 2003 eenzelfde vooruitziend plan. Hij had voor zijn 68ste verjaardag een ‘koffietafel cadeau gekregen’ van zijn zes kinderen. 250 vrienden en familieleden waren aanwezig in de parochiezaal en ‘namen bij wijze van proef afscheid van Jos’. De toekomstige overledene vond het ‘fantastisch’. Het was een ‘oude droom’ van hem om zijn eigen begrafenis en koffietafel mee te maken: ‘Zo heb ik er zelf ook wat aan’. Er was sprake van een ‘generale repetitie’, de koffietafel was op een voormiddag, en vrienden, kennissen en familie hadden ‘kransen meegebracht en ook kaartjes met ‘Sterkte’ en ‘Innige Deelneming’’. De vrouw van Jos was in stemmig zwart.

DORP 23, WIEKEVORST: De meest helderziende toneelgroep

De parochiezaal staat zowat onder de toren van de grote kerk van Wiekevorst. Ze ruikt zoals vele parochiezalen naar op elkaar gestapelde stoelen en lange tijd gesloten zijn. Hier heeft de KWB-toneelgroep Vreugd en Deugd vóór de inval van het coronavirus een visionair stuk gespeeld.

Ik hoorde erover in de ‘Radio 2 Rockshow’. Op zaterdag 14 maart 2020, allereerste dag van de lockdown, stuurde luisteraarster Josée Van Dyck een berichtje naar de presentator. Ze wilde de groeten doen aan haar toneelgroep in Wiekevorst, die haar toneelopvoering die week moest staken door corona. ‘En het was nog wel een stuk over een dokter en een besmettelijk virus.’

In de zomer van 2021 bel ik haar op, een spraakwaterval aan de telefoon. Het stuk heette ‘Genaaid zonder voorschrift’. Het speelde zich af in het huis van een huisarts, en het was zo’n volkse deurenkomedie met misverstanden, dwaze figuren en allerlei aanhouderij. De belangrijkste patiënt van die huisarts was een man met een onbekende maar zeer besmettelijke ziekte, ‘en nu moet ge horen wat hém overkomen is!’ Daarvoor spreken we af in Wiekevorst, Josée zal er Stan Geerts en Cecile Verbruggen bij halen, twee pioniers van de toneelkring.

CECILE «Wij repeteren zo’n drie maanden aan één stuk. Rond de laatste repetities, begin maart, ging het overal over corona. Wij vroegen ons af of we het stuk wel mochten spelen.»

JOSÉE «Op zaterdag 7 maart was de première en de zaal zat bomvol, de mensen zaten opeen als viskes in een dozeke.»

STAN «Alle zeven vertoningen waren uitverkocht. Telkens 240 man. Maar toen kwamen ineens de maatregelen. Op donderdag 12 maart mochten we nog één keer optreden, met een uitzonderlijke toestemming van het gemeentebestuur. Op vrijdag 13 maart mochten we niet meer spelen. Op zaterdag 14 maart begon de lockdown.»

CECILE «Die donderdag, dat was een heel rare vertoning. Je had mensen die afzegden en niet meer durfden te komen, en je had mensen die kaarten voor vrijdag hadden en plots op donderdag wilden komen. Wij als acteurs waren ook onwennig, wij durfden mekaar nog amper vast te pakken op het podium.»

JOSÉE «En ondertussen liep op dat podium die patiënt met zijn besmettelijke ziekte. Erop terugkijkend was dat heel bizar. Want op een bepaald moment roept zijn tegenspeelster: ‘Gij met uw besmettelijke ziekte. Ga weg!’ En ze duwt hem weg met haar wandelstok alsof hij social distance moest houden!»

STAN «Er is ook een passage waarin gezegd wordt dat ze hem in een kamer moeten opsluiten. Dat hij dus in quarantaine moet!»

JOSÉE «Later zegden mijn broers mij dat we iets over corona in de tekst hadden moeten smokkelen. Dat we een dikke kans gemist hebben om héél actueel te zijn!»

STAN «Iemand heeft geimproviseerd, dat die rare ziekte ‘zeker uit China kwam’. Maar dat stuk zat vol rappe replieken, heel moeilijk om daarin extra tekst te gaan verzinnen.»

JOSÉE «Ik heb na die laatste opvoering wél gezegd: mannekes, nu moest eens iemand van ons dat krijgen! Want ja, in dat stuk en op dat podium wordt er doorlopend gekust en vastgepakt en over mekaar heen gevallen.»

STAN «Op vrijdagavond belt Hendrik, die de rol van de besmettelijke speelt, mij op: hij kan niet komen helpen bij de afbraak van het decor. Hij voelt zich niet goed, hij is veel te moe. De dinsdag daarop hebben ze hem naar de kliniek gebracht. Hij had covid! En hij is drie weken in het ziekenhuis moeten blijven. 64 jaar. Op het randje van den intensieve.»

Josée zegt dat zij allemaal ‘danke Dezeke’ moeten zeggen ‘aan hierboven’ dat niemand van de andere spelers de ziekte heeft gekregen, en ook niemand van de aanwezigen in de zaal. En dat ze d’r eerst nog mee gelachen hebben, met die hele corona.

JOSÉE «Na het afschminken gaan wij gewoonlijk in de zaal, daar zit het publiek dan nog wat na te drinken. Dat zijn bekenden, vrienden en familie, altijd plezant om hun commentaren te horen. En op die laatste avond hoor ik het één van de spelers nog zeggen: allee vooruit, we gaan een coronake doen. En hij bedoelde: komaan mannen, we gaan kussen en handen geven!»

CECILE «Later zaten we allemaal met een slecht gevoel. Wij bestaan sinds 1978, en dit was de eerste keer in 42 jaar dat we onze voorstellingen moesten stoppen. Dat zat ons dwars, drie maanden repeteren, en ineens was het gedaan. Want na die laatste voorstelling wordt er fel gedronken op de goeie afloop. Tot ge met uw valieske kleren op straat staat, er brandt nog licht in het jeugdhuis, en dan gaan we daar nog blijven plakken en zot doen met onze kostuums. Dat afscheid, dat heb ik hard gemist.»

JOSÉE «Pas op, ’t verhaal is nog niet gedaan! In 2019 hebben wij een stuk gespeeld, dat heette ‘De kat in de kelder’. Het gaat over een familie die in een kelder huist en die vandaaruit een tunnel graaft naar een bank om die te kunnen beroven. En nu komt het! Tijdens onze repetities is er in Antwerpen een bank beroofd door een tunnel te graven vanuit een naburige kelder! (De keldertunnel-overvallers haalden 28 privékluizen leeg van een BNP Paribas Fortis-filiaal, red.)

»Vandaar dat ik gezegd heb: eerst die bank, dan corona, zouden wij eens geen stuk spelen over het winnen van de lotto?! Wie weet wat er dan gaat gebeuren!»

Het postnummer van Wiekevorst is 2222. Dat klinkt alvast als één van de winnende cijfers.

Bronnen: Gazet Van Antwerpen, De Morgen, Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad