Songs Dievanongs: 'Arme Joe' door Noordkaap

‘De sportwagens raasden voorbij / De snelste van allen was hij’. In de annalen van de internationale autosport zult u vruchteloos naar hem zoeken, in die van de vaderlandse pop- en rockmuziek kunt u er maar moeilijk naast kijken: Joe, de onfortuinlijke raceautopiloot die, niet lang nadat-ie z’n meisje had beloofd om nooit meer aan ‘dat rennen’ te doen, smartelijk om het leven kwam toen het noodlot hem ongelukkigerwijs van de baan bracht (je zult het altijd zien).

'Ik heb Noordkaaps versie van 'Arme Joe' altijd beter gevonden dan de mijne' Will Tura

Spoelen wij ons Maxell-cassettebandje allen terug naar het jaar 1990, meer bepaald naar de 1ste april: Noordkaap won op die dag Humo’s zevende Rock Rally, vóór (het inmiddels door de plooien der tijd verzwolgen) Kitchen Of Insanity en Gorky (toen nog met ypsilon). Die winst had de groep volgens het juryverslag onder meer te danken aan de ‘glitterloze, maar zeer reële podiumprésence van Stijn Meuris’ en aan de ‘teksten die in al hun spaarzaamheid iets vertellen’, maar zeker ook aan hun verschroeiende cover van ‘Arme Joe’, een A-kantje uit 1967 van – of all people – Will Tura. ‘Aanvankelijk waren we wel een beetje bang voor de reacties van het grotendeels zwartjassige Humo-publiek dat op de Rock Rally afkwam’, zegt Stijn Meuris. ‘Want ja, voor hetzelfde geld verspeelden we met een cover van Will Tura in één keer al onze geloofwaardigheid. Maar dat was niet het geval: het publiek – en gelukkig ook de jury – snapte meteen ‘de code’’.

Om een lang verhaal niet nodeloos nog langer te maken: ‘Arme Joe’ lanceerde de carrière van Noordkaap, die zou duren tot het jaar 2000 maar naderhand nog vele aftakkingen heeft gekend, en herlanceerde in één tijd door de carrière van Will Tura, die nu nog altijd voortduurt (66 jaar and counting). Het is om die reden een Erg Belangrijk Nummer in de geschiedenis van de belpop, dat een over vier zinderende pagina’s gespreid eerbetoon verdient. Waarvan akte.

undefined

'We waren een beetje bang: voor hetzelfde geld verspeelden we met een cover van Will Tura in één keer al onze geloofwaardigheid'

Stijn Meuris «Ik heb ‘Arme Joe’ altijd een erg goed Tura-nummer gevonden – nog nét niet zo goed als ‘Linda’, maar toch.

»In mijn tienerjaren heb ik samen met twee vrienden een tijdlang een eigen programma gehad op een Overpeltse vrije radio, Radio Signaal – Sienjoal, zoals ze ginder zeiden. ‘Radio Tripoli’ heette ons programma, en ’t werd iedere zondagochtend uitgezonden van tien tot twaalf. Tenminste: als we de avond ervoor niet te lang waren blijven hangen in café Den Drempel – dan bleven we in ons bed liggen stinken, en was er twee uur lang niks te horen. Maar anders draaiden we de muziek waar we op dat moment mee bezig waren: Fat Gadget, Siouxsie And The Banshees, Joy Division, dat soort dingen. Als querulanten in de dop hadden we ook een wekelijkse haatrubriek, waarin we een door ons grondig misprezen singletje uit de geweldig uitgebreide vinylcollectie van Radio Signaal met een hamer kapotsloegen of met een nijptang bewerkten – we hingen er een microfoon boven, zodat de luisteraars mee konden genieten. Eén keer hadden we vóór de uitzending een geweldige discussie over een nummer van Will Tura dat toen in de top 30 stond, ik herinner me niet meer welk. Mijn twee collega’s waren vastbesloten om het aan gruzelementen te timmeren, maar ik wilde dat koste wat kost vermijden, omdat ik respect had voor Tura. ‘We vonden Meuris altijd al een rare,’ zag ik ze denken toen ik hen dat vertelde, ‘maar nu is hij echt wel aan het doorslaan.’ Ik ben dan naar het magazijn gegaan, heb ‘Arme Joe’ uit de vinylcollectie getrokken en het op de pick-up gelegd. ‘Luister nu eens. Dit nummer is tóp.’ Ze gaven me trouwens gelijk.

Will Tura «‘Arme Joe’ is nooit een hit geweest van het kaliber van ‘Eenzaam zonder jou’, maar het nummer is wel heel belangrijk geweest voor mijn persoonlijke ontwikkeling als artiest. Want precies omdat ik destijds vooral bekend was van ‘Eenzaam zonder jou’, mijn eerste grote hit, beschouwde het grote publiek me als een sentimentele zanger; iemand die enkel dat repertoire beheerste. Maar ik wist al langer dat dat niet klopte, dat ik méér kon dan dat. Je moet weten: als jonge knaap zong ik bij een fantastisch jazzorkest uit Veurne, De Nachtvlinders, en daar heb ik leren swingen. En wie kan swingen, kan in principe álles zingen – kijk maar naar Elvis. Met ‘Arme Joe’, een nummer dat ik zelf had gecomponeerd en waarvan Nelly Byl de tekst had geleverd, heb ik voor het eerst in mijn carrière echt laten zien dat ook ik een ander repertoire aankon: de rock, die naar mijn gevoel heel dicht tegen de jazzy swing van De Nachtvlinders aanleunde. Ineens zagen de mensen: ‘Wow, die kerel heeft punch!’»

Meuris «Jaren na Radio Signaal, toen Noordkaap voor de tweede keer aan de Rock Rally deelnam – de eerste keer werden we terecht afgekraakt in het juryverslag – stipuleerde het reglement dat vanaf de halve finale één van de drie nummers een cover moest zijn. Probleem: mijn talenten als zanger waren beperkt, én we zaten met de handicap van het Nederlands. That narrows it down, om het maar meteen in het Engels te zeggen. Niemand van ons had echt een bruikbaar idee, tot ik op een goeie dag in het repetitiekot kwam aanzetten met dat singletje van Will Tura, ‘Arme Joe’: een opvallend simpel nummer, en dus zeer geschikt voor een beginnend groepje met een beperkte zanger. En toen gebeurde bijna hetzelfde als destijds bij Radio Signaal. ’t Is te zeggen: een deel van de groep was er meteen voor gewonnen – ‘Te gek, Will Tura!’ – maar de andere helft had, hoe zal ik het zeggen, enige reserves. Vooral Lars (Van Bambost, gitarist, red.) vond het een rare introductie tot Noordkaap. Enfin, ruzie is er gelukkig niet van gekomen – daarvoor was Lars een te grote diplomaat. En tien minuten later zijn we het dan toch maar eens beginnen te spelen, om te zien of het werkte. Ik herinner me dat het eigenlijk al vanaf die eerste keer juist zat: de mondharmonica van Mark Thijs, de gitaarsolo van Lars, de magistrale drumintro van Nico Van Calster: doek doek doek doek, pak pak pak, trrrrroem toem toem toem pák! Het klopte als een bus, zij het een anderskleurige bus dan die van Tura. We beseften ook meteen: ‘Verdorie, wie weet maken we hiermee wel een goeie kans op de Rock Rally.’»

ROCKEN ZONDER PIJN

Guy Mortier (toenmalig juryvoorzitter van Humo’s Rock Rally) «‘Arme Joe’ van Noordkaap was voor mij dé knaller van de Rock Rally 1990, samen met ‘Anja’ van Gorky. Zulke goeie Nederlandstalige rocknummers hadden we hier eigenlijk nog niet meegemaakt, afgezien dan van Raymond en lang voor hem Peter Koelewijn. Die hadden al bewezen dat het kón, in het Nederlands rocken zonder dat het pijn deed. En toen stond Noordkaap daar ineens, en Stijn Meuris deed zijn klep open, and the walls came tumbling down.»

Meuris «Ik was zowat de grootste T.C. Matic-fan die er rondliep, maar als het over het Nederlands ging, werd ik destijds zwaar beïnvloed door groepen als De Brassers en Aroma Di Amore, met de genaamde Fred Angst op gitaar – de naam alleen al. En in Nederland had je De Div: T.C. Matic meets Talking Heads, maar dan in het Nederlands. En André Hazes vond ik ook goed. Geméénd goed, hè; niet om te lachen.»

Mortier «Stijn was bovendien geen frontman zoals alle andere. Inmiddels zijn we gewoon geraakt aan zijn verschijning, of toch min of meer, maar toen... Laten we zeggen dat je toch even je gedachten moest ordenen. In mijn herinnering leek hij een soort rechtopstaande dolfijn, maar met een energie en een power die je allerminst in hem zou vermoeden, met zijn jongensvlaskop en hoornen bril. Nu laten wij, die Buddy Holly hebben meegemaakt, ons natuurlijk niet door dat soort uiterlijkheden misleiden. ’t Was eigenlijk al meteen duidelijk: die gasten móésten naar de finale.»

'Ik had door dat het tussen Gorky en ons ging, en ik had eigenlijk min of meer besloten dat wij gingen winnen'

Meuris «Ik ga nu ongetwijfeld overkomen als een pedante eikel, maar toen wij op die zonnige eerste april op weg waren naar de AB in Brussel, wist ik dat we gingen winnen. Althans: ik had door dat het tussen Gorky en ons ging, en ik had eigenlijk min of meer besloten dat wij het gingen worden (lacht). Tijdens de finale ben ik dan ook pas echt helemáál losgegaan. In mijn fantasie zat ik opgesloten in een kooi aan de zijkant van het podium, met twee Spanjaarden erop die op het juiste moment het hek omhoogtrokken. Om maar te zeggen: ik was nogal een heftige, en in het kader van de Rock Rally was dat redelijk nieuw. Niemand liep rond op het podium; ik deed niks anders. En terwijl iedereen onder de indruk was van de grootte van het podium van de AB – we waren toen allemaal nog beginnelingen – was het voor mij nog te klein. Ik draafde maar rond, en dacht telkens: ‘Tiens, hier is het einde al.’»

Jean Blaute «Noordkaap maakte die dag een verpletterende indruk. ’t Was zonder meer een geweldige groep muzikanten – Lars Van Bambost: supergoeie gitarist – en wát het precies was, weet ik nog altijd niet, maar dat die studentikoze, enigszins papperige brok torment op zang het hád, was zonneklaar.»

Meuris «Enfin, we wonnen. En ’t was eigenlijk al redelijk snel na die finale dat we telefoon van Humo kregen: of we het zagen zitten om met Jean Blaute in de studio te duiken, en ‘Arme Joe’ op te nemen voor een Will Tura-tributeplaat.»

Turalura

Mortier «Muzikaal gezien stond Humo natuurlijk mijlenver van het repertoire van Will Tura af – het was gewoon een andere sector – maar toch hebben we hem altijd gevolgd en regelmatig groot geïnterviewd, want hij was wel een fenomeen in Vlaanderen. Ik heb hem ook altijd bewonderd omwille van zijn componeerkunst, en gerespecteerd als artiest – en als mens. Na verloop van tijd is er zelfs een soort vriendschap tussen ons gegroeid; we gingen om de paar jaar eens eten.

»Nu wilde het toeval dat, net toen wij een manier zochten om Will extra in de bloemen te zetten voor zijn 50ste verjaardag, de winnaar van de Rock Rally met een geweldige cover van ‘Arme Joe’ uitpakte. Ik weet nog dat ik het er in mijn kantoor met Rudy Vandendaele over had, en dat hij het idee opgooide om een cd te maken met daarop de beste Vlaamse rockers, die elk een nummer van Tura zouden coveren. Ik zei ‘Verkocht!’ en we waren vertrokken. Dat werd dan ‘Turalura’ – ook een idee van Rudy, meen ik – ‘Rockers zingen Tura’. We vonden Jean Blaute bereid om de productie te doen, en de rest is geschiedenis.»

undefined

'Tot onze verrassing zaten we met een luxeprobleem: letterlijk álle artiesten die we over 'Turalura' aanspraken, wilden meewerken' Jean Blaute

Blaute «‘Turalura’ was van meet af aan een succes. In die mate zelfs dat we tot onze verrassing met een luxeprobleem zaten: letterlijk álle artiesten die we erover aanspraken, wilden meewerken – The Scabs, Hugo Matthysen, Raymond, noem ze allemaal maar op. De enige die aanvankelijk nogal argwanend tegenover heel het project stond – dat had ik via zijn medewerkers vernomen – was Will Tura zelf. Niet helemaal onbegrijpelijk, natuurlijk: Humo was hoe dan ook niet het meest voor de hand liggende blad voor Tura. En wat gingen die onbetrouwbare Vlaamse rockers allemaal met zijn nummers uitvreten?»

Tura «Ik ben altijd een onzeker type geweest, nog steeds eigenlijk. En ik was bang dat het een lachplaatje zou worden; dat die jongens me niet helemaal serieus zouden nemen.»

Blaute «Toen we een nummer of vijf hadden opgenomen, heb ik Will eens in de studio geïnviteerd, om naar enkele rough mixes te luisteren. Hij was totaal overdonderd: hij stond bijna te blèten van blijdschap, en misschien ook van opluchting. Van dan af was hij helemaal gewonnen voor het project, en kon hij niet wachten totdat alles af was.»

'Met 'Turalura' heeft Will het respect verdiend van een publiek dat hij voordien nooit heeft kunnen bereiken' Guy Mortier

Tura «Ik kan me nog goed herinneren dat ik toen eens ben gaan luisteren: ’t was één van die momenten die een artiest de drive geven om verder te gaan. Ik besefte dat die tributeplaat mogelijk iets geweldigs ging worden.»

Mortier «Dat was, los van al die heel goeie uitvoeringen, het mooie aan ‘Turalura’: rockliefhebbers die Tura altijd zonder meer hadden afgedaan als ‘die schlagerzanger’, begonnen ineens met heel andere oren naar zijn repertoire te luisteren, en alvast zijn talent als componist te erkennen. Will was er natuurlijk ongelofelijk blij mee; ‘Het mooiste cadeau dat ik in mijn hele carrière gekregen heb,’ heeft hij me meer dan eens gezegd. In elk geval heeft hij er het respect mee verdiend van een publiek dat hij voordien nooit heeft kunnen bereiken, en dat is mooi.»

Blaute «Ik heb hem dan nog twee, drie keer naar de studio gevraagd. Nu, in die periode begon ik het aan mijn rug te krijgen – ik sukkel er nog altijd mee – en ik weet nog dat-ie op een dag de studio binnenkwam met zo’n speciale Zweedse ergonomische stoel onder z’n armen: een cadeautje, omdat hij vond dat ik veel te scheef aan de mengtafel zat. Ontroerend, hoe hij van argwaan tot een bijna idolate houding overging.»

Meuris «Toen wij met Jean Blaute aan ‘Arme Joe’ zaten te werken in Studio Impuls in Herent, inmiddels al lang opgedoekt, ging op zeker moment de deurbel. Eén van de geluidstechnici deed open, en even later stond de grote Will Tura zelve daar in die studio: hij kwam eens kijken wat dat rare, luide groepje met zijn nummer aan het doen was. Ik weet nu nog woordelijk wat hij zei: ‘Hey, jongens.’ (lacht) Hey, jongens: fantastisch toch? Zó Will Tura! Dat maakte uiteraard een enorme indruk op de broekventjes die we toen waren.»

Tura «Het eerste wat ik dacht toen ik Noordkaap daar op vol volume ‘Arme Joe’ hoorde spelen, was: ‘Dat zijn pas échte rockers.’ Ik heb dat soort muziek altijd wel enigszins in me gehad – ik voelde dat van nature aan, zie je – maar in vergelijking met hen was ik toch maar een halve rocker.»

undefined

'In mijn herinnering leek Stijn een soort rechtopstaande dolfijn' Guy Mortier

Meuris «’t Was de eerste keer dat ik Will Tura in levenden lijve zag, en ik weet nog dat ik dacht: ‘Man, die mens is 50! Sorry, maar als je 50 bent, stop je toch met muziek maken?’ En nu ben ik zelf 51: hoe raar is dat?»

Tura «Niet veel later kwam mijn zoon David, toen een jaar of 16, een keer thuis van school met een singletje onder z’n arm: ‘Papa, ik heb een geweldig tof plaatje gekocht: ‘Arme Joe’ van Noordkaap!’ Ik zeg: ‘‘Arme Joe’ van Noordkaap? Wel, wel, wel. Zeg, laat mij dat ding anders eens een keer zien.’ Ik heb dat singletje toen uit het hoesje gehaald, en onze David op het label gewezen: ‘Lees nu eens welke naam hier staat?’ Bij mijn weten heeft-ie het sindsdien nooit meer gedraaid (lacht).

»Nee, dat laatste zeg ik maar om te lachen – hij is altijd fan van Noordkaap gebleven. En ikzelf heb het nummer daarna ook nog vaak opgezet, in de kamer waar ik van Jenny mijn muziek luid mocht zetten (lacht). Laat hier vooral geen misverstand over bestaan: ik heb Noordkaaps versie van ‘Arme Joe’ altijd beter gevonden dan de mijne. Zij hebben het nummer wat mij betreft een surplus gegeven.»

Meuris «Ik hoor het Will graag zeggen, maar zelf weet ik het niet zeker. Soms zet ik zijn versie nog weleens op, en ik verschiet er dan altijd weer van hoe goed ik het vind. ’t Heeft niet die sturm-und-drang en die scheurende rockgitaar van Noordkaap, en ook niet die drumintro, maar wat een geweldige opnamekwaliteit! En dan die heerlijk schallende trompetten aan het begin! ‘Arme Joe’ heb ik sowieso ook altijd een goeie titel gevonden. Die voornaam die hier doorgaans verkeerd uitgesproken wordt, en dan dat woord ‘arme’ ervoor: het hééft iets. Het gekke is dat je het nu als een soort twee-eenheid beschouwt; dat je niet meer hoort wat een rare titel het in wezen toch is. Vergelijk het met De Kreuners: ik denk dat we met z’n allen vergeten zijn wat een merkwaardige groepsnaam dat eigenlijk is, gewoon omdat we er dermate aan gewend zijn dat we de betekenis van dat woord ‘kreunen’ niet meer horen.

»Nee, laten we het erop houden dat beide versies hun eigen charme hebben.»

Tura «Een carrière duurt maar zolang ze duurt: op een bepaald moment ben je uit, ben je passé, en dan kan het zomaar ineens afgelopen zijn met het succes. Dat ik nu nog altijd een carrière heb, heb ik voor een groot deel te danken aan Noordkaap, en aan Stijn Meuris, en aan al die jongens die destijds mijn nummers gecoverd hebben, ook op ‘Turalura 2’ (uit 2010 red.). En ‘Arme Joe’ heeft dat allemaal in gang gezet. Van de 620 liedjes die ik in de loop van mijn carrière heb opgenomen, verspreid over 51 elpees, is dat nummer mijn grootste lucky star gebleken. En daar, zoals ze zeggen, ben ik de hemel dankbaar voor.»

undefined