Stella Moris met zoontjes Max (links) en Gabriel (rechts). 'Julian is een goede vader. Als we het niet over zijn dossier hebben, gaat het aan de telefoon weleens over zindelijkheids­training.' Beeld
Stella Moris met zoontjes Max (links) en Gabriel (rechts). 'Julian is een goede vader. Als we het niet over zijn dossier hebben, gaat het aan de telefoon weleens over zindelijkheids­training.'

julian assange

Stella Moris, verloofde van WikiLeaks-stichter Julian Assange: ‘Ik weet niet of hij ooit zijn kinderen zal kunnen vasthouden’

Wikileaks-oprichter Julian Assange heeft toestemming gekregen om in de gevangenis te trouwen met zijn vriendin Stella Moris. Het koppel, dat twee zonen heeft, zal op 23 maart trouwen in de Belmarsh-gevangenis in Londen. Assange vluchtte in 2012 naar de Ecuadoraanse ambassade in Londen, maar in 2019 werd hij uit het pand verwijderd en veroordeeld tot een celstraf voor het overtreden van de afspraken van zijn vrijlating op borgtocht. Twee jaar geleden publiceerden we dit interview met Stella Morris, zijn verloofde.

Kirsty Lang

'Ook in tijden van oorlog worden mensen verliefd en krijgen ze kinderen, ondanks de beroerde vooruitzichten.' En dus is Julian Assange (49), de oprichter van de klokkenluiderswebsite WikiLeaks, tijdens zijn asielperiode van zeven jaar in de Londense ambassade van Ecuador in het grootste geheim vader van twee kinderen geworden. Nu vecht hij samen met Stella Moris (37), zijn verloofde en tegelijk zijn juridische adviseur, tegen zijn uitlevering aan de VS: 'Die wordt zijn dood.'

Liever luisteren naar dit verhaal? Hieronder de ingesproken versie door Blendle:

Een kleine blonde jongen zit gehurkt aan de rand van een vijver in een Londens park te kijken naar een grote vis die langzaam voorbijzwemt. Zijn moeder staat achter hem en praat zachtjes met iemand aan de andere kant van de lijn. 'Het is papa,' zegt ze en ze houdt haar gsm even tegen het oor van de 3-jarige peuter. Vaagweg is een mannenstem te horen. 'Vis!' antwoordt het kind zo enthousiast dat hij er een windje van moet laten. 'Scheetje!' roept hij lachend, en dan rent hij weg. Elke ouder die met een kleuter probeert te praten via de telefoon, herkent het tafereel. Maar in dit geval zit papa opgesloten in Belmarsh, het streng beveiligde gevangeniscomplex in het zuidoosten van Londen. De papa heet Julian Assange, en de kleine Gabriel lijkt nu al als twee druppels water op de oprichter van WikiLeaks, die aan de Verenigde Staten dreigt te worden uitgeleverd. Assange zou de Amerikaanse spionagewet zeventien keer overtreden hebben toen hij in 2010 en 2011 geheime militaire en diplomatieke documenten in zijn bezit kreeg en op de WikiLeaks-website publiceerde. Daarnaast wordt hij beschuldigd van medeplichtigheid aan computerinbraak. Als hij voor alle aanklachten schuldig wordt bevonden, riskeert hij tot 175 jaar cel.

Lees ook:

De kinderen van oorlogsverslaggever Bruno Beeckman: ‘Papa is een skater. En een punker. Hij wil niet oud worden, vooral mentaal niet’

Zelden kun je met één scène illustreren wat misgelopen is met een serie, maar ‘Twee zomers’ is een uitzondering

Zijn jongste twee zonen, Gabriel en zijn 19 maanden oude broertje Max, zijn in ongewone omstandigheden verwekt: binnen de muren van de Ecuadoraanse ambassade in Londen, waar hun vader in 2012 asiel aanvroeg om zijn uitlevering aan Zweden te vermijden - daar hadden twee vrouwen hem ervan beschuldigd dat hij hen had gedwongen onbeschermde seks met hem te hebben. Julian Assange ontkende alle aantijgingen en werd ook nooit in beschuldiging gesteld, maar hij bleef toch zeven jaar lang in de ambassade, uit angst voor zijn uitlevering.

De moeder van de jongetjes is iemand van zijn juridische team. Stella Moris is een 37-jarige advocate die in Zuid-Afrika is geboren en de Spaanse en Zweedse nationaliteit heeft. Ze woont al bijna twintig jaar in Londen. Wanneer ik haar ontmoet, geeft ze een vermoeide indruk, niet ongewoon voor een alleenstaande moeder met twee kleine kinderen. We hebben afgesproken in een park, zodat haar kroost ondertussen naar hartenlust kan rondlopen. Ook de vriendin van haar broer is erbij om de kleuters in toom te helpen houden: nu en dan deelt ze snacks en appelsap uit. Gabriel en Max gedragen zich voorbeeldig en lijken wel gelukkig te zijn. Gabriel toont me trots de dinosaurussen op zijn T-shirt. Max heeft de grote bruine ogen van zijn moeder en is meer in zichzelf gekeerd. Hij is dol op fotoboeken, zoals die met Australische dieren die de moeder van Assange heeft opgestuurd.

Vorige week zijn in Londen de hoorzittingen over zijn mogelijke uitlevering begonnen, en Assanges juridische team wil maar wat graag aan de buitenwereld tonen dat hij een jong gezin heeft, en dat zijn kindjes hun vader zullen moeten missen als hij in een Amerikaanse cel vliegt. Hij zal dan niet langer elke dag met Stella Moris en de kinderen kunnen bellen, zoals nu, en zij zullen hem niet kunnen bezoeken. Moris heeft een crowdfundingcampagne gestart om de kosten van zijn verdediging te kunnen betalen - die bedragen nu al meer dan 550.000 euro.

STELLA MORIS «Voor Julian betekent een uitlevering zoveel als een doodvonnis. Ik vrees dat hij zich van het leven zou kunnen beroven. En voor ons gezin is het eigenlijk ook een soort doodvonnis: mijn kinderen hebben dan geen vader meer en ik verlies de man van wie ik eeuwig zal houden. Zelfs nu weet ik niet of hij mijn kinderen ooit nog in de armen zal kunnen sluiten.»

‘Als de VS hem krijgen, hebben mijn kinderen geen vader meer en verlies ik de man van wie ik eeuwig zal houden’ Beeld
‘Als de VS hem krijgen, hebben mijn kinderen geen vader meer en verlies ik de man van wie ik eeuwig zal houden’

- U moet zich er toch van bewust zijn geweest dat jullie dat risico liepen als jullie kinderen kregen?

MORIS «Julian en ik kenden elkaar al jaren. We waren verliefd geworden, we hadden een stabiele relatie en we wilden een gezin stichten. Dat was echt essentieel voor ons. Ook in tijden van oorlog worden mensen verliefd en krijgen ze kinderen, ondanks de beroerde vooruitzichten. Ik was 33 en verliefd, en ik heb altijd al kinderen gewild. Het was een oerdrift, los van de bizarre omstandigheden.»

- Hoeveel privacy genoten jullie in de ambassade?

MORIS «Er liepen overal dag en nacht veiligheidsagenten en het gebouw staat onder camerabewaking, maar er hingen geen camera's in Julians kantoor of slaapkamer.»

- Maar er moet ongetwijfeld toch afluisterapparatuur in zijn vertrekken verstopt hebben gezeten?

MORIS «Ja, dat klopt. Maar privéboodschappen of geheimen schreef ik op stukjes papier. Zo heb ik hem verteld dat ik zwanger was.»

- Hoe kon jullie relatie openbloeien in zo'n omgeving?

MORIS «Hij zat al zeven jaar vast in de ambassade. En omdat ik Spaans spreek, was ik daar bijna elke dag om te tolken voor de Ecuadoranen. Je leert iemand pas goed kennen in tijden van crisis, dan komt zijn echte karakter naar boven. En zo leerde hij van zijn kant ook mij goed kennen, want meer dan eens stonden we onder hoogspanning.»

- De geboorte van jullie zoontjes is telkens gefilmd door een kennis.

MORIS «Julian heeft Gabriels geboorte kunnen volgen via livestream, maar bij de geboorte van Max waren er problemen met de wifiverbinding. Toen heeft hij me via de telefoon moed ingesproken terwijl ik aan het bevallen was. Ik wilde hem later de beelden tonen, maar de beveiligingsagenten van de ambassade hebben die in beslag genomen.»

STIEKEM ZWANGER

Stella Moris heeft zo goed mogelijk voor het Ecuadoraanse ambassadepersoneel proberen te verbergen dat ze zwanger was, zodat ze dat niet als voorwendsel konden gebruiken om Julian Assange eruit te zetten. Telkens als ze hem opzocht, zorgde ze ervoor dat ze verhullende kledij droeg, en ze klaagde luidop dat ze toch wat beter op haar gewicht moest letten, omdat het nu wel erg de spuigaten uitliep. Toen Gabriel geboren was, bracht de acteur Stephen Hu, een vriend van haar, de baby naar de ambassade en deed hij zich voor als de vader. Moris kwam dan telkens iets later binnengewaaid.

‘Julian lijdt aan asperger. De manier waarop over hem wordt geschreven, is stigmatiserend voor iedereen die zich een beetje anders gedraagt’ Beeld
‘Julian lijdt aan asperger. De manier waarop over hem wordt geschreven, is stigmatiserend voor iedereen die zich een beetje anders gedraagt’

Een paar maanden voor de geboorte van Max wilde de Ecuadoraanse regering dat Julian Assange het gebouw zou verlaten: de relaties met de VS dreigden te verslechteren en van alle kanten nam de druk op de WikiLeaks-stichter toe. Er circuleerden ook verhalen over Assanges bizarre gedrag - zo zou hij zich op een skateboard verplaatst hebben in de ambassade - en zijn gebrekkige hygiëne. Het is bekend dat hij paranoïde trekken vertoont - overal ziet hij spionnen - maar in dit geval had hij overschot van gelijk. Klokkenluiders hebben het Spaanse hooggerechtshof bewijzen overhandigd dat de Spaanse beveiligingsfirma die de ambassade moest bewaken, Undercover Global SL, de Amerikaanse inlichtingendiensten opnames en videobeelden heeft bezorgd van vergaderingen van Assange in de ambassade, ook met zijn advocaten. En er was zelfs een luier van Gabriel uit de vuilnisemmer gevist om via DNA-onderzoek na te gaan of Assange echt de vader was.

In april 2019 werd een kritiek punt bereikt toen Ecuador het asiel van Assange introk. De Britse politie haalde hem uit de ambassade en arresteerde hem omdat hij de voorwaarden voor zijn voorwaardelijke invrijheidstelling in 2012 had geschonden. Dezelfde dag nog kreeg hij te horen dat de Amerikaanse justitie om zijn uitlevering had gevraagd. Advocate Jennifer Robinson was bij Stella Moris toen hij werd gearresteerd.

JENNIFER ROBINSON «Ik kreeg een telefoontje: ik moest zo snel mogelijk naar het gerechtsgebouw in Westminster komen. Er waren al verslaggevers van alle media, er cirkelden helikopters in de lucht en de arrestatie was live op radio en televisie te volgen. Ik was zijn advocate, dus ik kon hem meteen in zijn cel opzoeken. Stella niet, want hun relatie was op dat moment nog altijd geheim. Ik had met haar te doen, omdat ze hem al zo lang niet had gezien en net weer moeder was geworden.»

Julian Assange kon zijn pasgeboren zoontje pas in de armen nemen toen hij was overgebracht naar Belmarsh Prison, maar aan die bezoeken kwam een bruusk einde toen in maart van dit jaar de coronacrisis uitbrak.

MORIS «Voor Max is zijn papa niet meer dan een stem in de telefoon, want we mogen niet videobellen met elkaar. Julian mag wel met een vaste lijn bellen, maar alleen op vooraf bepaalde tijdstippen, en na tien minuten valt de verbinding weg.»

PAMELA ANDERSON

Een week na onze ontmoeting heeft Stella Moris de toestemming gekregen om samen met haar kinderen Julian Assange in de gevangenis te bezoeken, voor het eerst sinds de lockdown. Het bezoek duurde 45 minuten, en iedereen droeg mondmaskers en een gezichtsscherm, maar het plastic zat vol krassen: ze kon amper zijn gelaat zien. Ze had ook moeite om hem te begrijpen.

MORIS «De bewakers zeiden dat we weer weg moesten en dat Julian twee weken in isolement moest als de kinderen te dicht bij hem kwamen. Ik had de handen vol om ze op hun stoel te houden. Max gedroeg zich balorig, hij is een warme atmosfeer gewend waarin hij kan rondhollen. Het was hartverscheurend dat Julian hem niet kon vastpakken en knuffelen nadat hij hem zo lang niet had mogen zien.»

Het koppel was al een tijdje van plan te trouwen, eerst in de ambassade en later in de gevangenis, maar door corona is dat voorlopig onmogelijk. Julian Assange heeft haar tijdens haar eerste zwangerschap ten huwelijk gevraagd, op een manier die je van een getalenteerde computerprogrammeur mag verwachten.

MORIS «Hij gaf me een virtualrealityheadset en vertelde dat hij een verrassing voor me had. Toen ik de headset opzette, liep ik plots rond in een virtuele wereld: ik zag een huis en een strand, met overal ballonnen en strandspullen. Julian zei: 'Kijk eens omhoog!' En in de lucht stond een boodschap geschreven: 'Wil je met me trouwen?'»

Stella Moris en Julian Assange hebben elkaar voor het eerst ontmoet in 2011. Jennifer Robinson had via een netwerk voor afgestudeerden van de universiteit van Oxford gevraagd of er iemand wilde meewerken aan de verdediging van Julian Assange tegen Zweden, dat op dat moment zijn uitlevering eiste. Stella Moris reageerde prompt: ze is afgestudeerd in de rechten en spreekt vloeiend Zweeds. Dat bleek meteen van onschatbare waarde toen Assange de beschuldigingen van aanranding door twee Zweedse vrouwen moest proberen te weerleggen. Ze spraken af in de Frontline Club in Paddington, in het centrum van Londen, en Stella verwachtte dat Julian haar zou uitvragen in een soort interview, maar er ontstond al meteen een misverstand: hij dacht eerst dat ze een journalist was. Daarna hadden de twee een 'lang en meanderend gesprek', zoals ze het verwoordt.

- Was het dan geen liefde op het eerste gezicht?

MORIS «Nee. Ik vond hem wel aantrekkelijk, maar ik probeerde me professioneel te gedragen. Ik zag hem ook niet als een mogelijke partner, omdat hij zo'n bekende persoon was. In mijn ogen was hij niets minder dan een historische figuur.»

In 2011 werd WikiLeaks genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede nadat de organisatie militaire documenten over de oorlogen in Irak en Afghanistan openbaar had gemaakt, evenals een kwart miljoen diplomatieke telegrammen tussen Washington en de Amerikaanse ambassades wereldwijd. Korte tijd later dienden twee vrouwen een klacht in bij de Zweedse politie omdat hij zonder hun toestemming onbeschermde seks met hen had gehad. Voor zijn tegenstanders was die klacht een geschenk uit de hemel. Plots werd hij niet langer als een voorvechter van transparant bestuur en het recht op de vrijheid van meningsuiting gezien, maar als iemand die vrouwen mishandelde en op de vlucht was voor het gerecht.

Pamela Anderson na een gevangenisbezoek aan Assange. Moris: 'Dat vond ik niet erg. Ik had liever dat hij zo in de aandacht kwam dan dat de pers zou ontdekken dat ik zwanger was.' Beeld
Pamela Anderson na een gevangenisbezoek aan Assange. Moris: 'Dat vond ik niet erg. Ik had liever dat hij zo in de aandacht kwam dan dat de pers zou ontdekken dat ik zwanger was.'

- Maakte u zich geen zorgen over die beschuldigingen?

MORIS «Ik had het tachtig pagina's dikke Zweedse politiedossier gelezen vóór ik hem ontmoette, en ik was op de hoogte van wat er in de Zweedse media was verschenen. Het was al snel duidelijk dat de hele zaak al van in het begin een politiek tintje had gekregen. Er waren ook ernstige procedurefouten gemaakt. Zo hebben ze al enkele uren nadat de klacht was ingediend, zijn naam naar de pers gelekt, ook al mag dat niet volgens de Zweedse wetgeving.»

De eerste vier jaar was de relatie tussen Julian Assange en Stella Moris puur professioneel. Pas in 2015 groeiden ze naar elkaar toe. Ze maakte deel uit van een team van juristen, journalisten, activisten en celebrity's rond de oprichter van WikiLeaks. In 2011 was Julian Assange even beroemd als een rockster en gedroeg hij zich soms ook zo. Hij behandelde Moris als een manusje-van-alles, volgens één van de teamleden: 'Zij heeft altijd van hem gehouden. Maar hij flirtte voortdurend met glamoureuze vrouwen en zag haar niet staan. Ze liet het niet aan haar hart komen en is hem altijd loyaal gebleven.'

- Wat dacht u toen u foto's zag van Julian Assange aan de zijde van Pamela Anderson of Lady Gaga tijdens hun bezoek aan de ambassade? Maakten die u niet jaloers? Hij heeft toch een zekere reputatie wat vrouwen betreft.

MORIS (lacht) «Ik had liever dat hij in de aandacht kwam met Pamela Anderson dan dat de pers zou ontdekken dat ik zwanger was. En zo kwam Pamela nog eens op tv. Nu, ze heeft ook wel iets te zeggen.»

- Julian Assange heeft wel de neiging om in onmin te raken met zijn naasten, zoals bijvoorbeeld met zijn uitgever en ex-leden van WikiLeaks. Bent u niet bang dat hij moeilijk relaties kan onderhouden?

MORIS «Julian zit gewoon anders in elkaar dan de meeste mensen. We beseffen niet hoe het er in zijn bovenkamer aan toegaat. Ik zie hem als een renaissancemens van de 21ste eeuw. Hij heeft een brug geslagen tussen de exacte en de geesteswetenschappen. Hij heeft fysica en wiskunde gestudeerd en is een erg begaafde programmeur, maar hij is ook ongelofelijk belezen en kan heel goed zingen.»

- Dat lijkt me moeilijk te rijmen met de verhalen over zijn narcisme, zijn paranoia en zijn vreselijke tafelmanieren.

MORIS «Dat heeft voor een deel te maken met het feit dat hij aan het syndroom van Asperger lijdt. De manier waarop over hem wordt geschreven, is eigenlijk enorm stigmatiserend voor alle mensen die zich een beetje anders gedragen.»

In 2011 huurde Julian Assange ghostwriter Andrew O'Hagan in om zijn autobiografie te schrijven. Er was een deal met een uitgeverij beklonken ter waarde van 660.000 euro, geld dat inmiddels voor een groot deel is opgegaan aan advocatenrekeningen. O'Hagan schetste echter een portret van een tegendraadse, manipulatief ingestelde, arrogante man, die geobsedeerd was door vermeend verraad van vroegere vrienden en bondgenoten. 'Ik heb nooit eerder iemand ontmoet die voor zo'n goede zaak vocht en die zo slecht kon luisteren,' schreef hij onder meer.

- Dat moet u ook pijn gedaan hebben?

MORIS «Daar wil ik niet veel over kwijt. Maar toen Julian naar het Verenigd Koninkrijk kwam, wilde iedereen wel iets van hem, al dan niet met goede bedoelingen. En ook mensen in zijn omgeving kwamen met ideeën voor projecten aandraven waar ze zélf baat bij hadden, en dan vooral financieel.»

Stella Moris met advocate Jennifer Robinson en Assanges vader bij de start van zijn uitleverings­proces. 'Als hij wordt uitgeleverd, vrees ik dat hij zich van het leven zou kunnen beroven.' Beeld
Stella Moris met advocate Jennifer Robinson en Assanges vader bij de start van zijn uitleverings­proces. 'Als hij wordt uitgeleverd, vrees ik dat hij zich van het leven zou kunnen beroven.'

ZWAKKE PLEK

De relatie van Stella Moris en Julian Assange raakte pas in maart van dit jaar bekend tijdens een hoorzitting. Toen premier Boris Johnson de lockdown had afgekondigd, was Stella bang dat Julian besmet zou raken in de gevangenis, en ze vroeg de rechter of hij naar huis mocht komen in afwachting van het proces over zijn uitlevering. Dat verzoek werd niet ingewilligd, maar het verslag van de zitting werd wel publiek gemaakt: daarmee lag hun relatie op straat. Een maand later sprak ze er voor het eerst in het openbaar over, maar de media focusten vooral op de bizarre omstandigheden waarin ze een gezin hadden proberen te stichten. Over haarzelf raakte amper informatie bekend, behalve dan dat ze in Zuid-Afrika was geboren, dat ze een deel van haar jeugd in Zweden en Spanje had doorgebracht en dat ze zich bijna twintig jaar geleden had ingeschreven aan de School of Oriental and African Studies in Londen.

Als je haar naam googelt, vind je niets dat dateert van vóór de hoorzitting in maart, omdat ze haar naam heeft laten veranderen. Vóór ze een verhouding met Assange begon, heette ze Sara Gonzalez Devant. Ze kijkt ongemakkelijk wanneer ik de kwestie opwerp en geeft een lang en ingewikkeld antwoord over de beveiligingsfirma van de ambassade die ze niet vertrouwde, en over haar ijver om Assange te willen beschermen.

MORIS «Ik wilde mijn naam eigenlijk helemaal niet veranderen. Maar toen ik bij zijn team betrokken raakte, maakte ik me er zorgen over dat mensen me makkelijk op het internet konden vinden. Ik had het gevoel dat Julian politiek kwetsbaar was en dat ik een zwakke plek in zijn verdediging kon worden.»

Ook Assanges oudste zoon, Daniel, die in 1990 in Melbourne is geboren toen Julian 18 was, zou zijn naam hebben laten veranderen toen hij doodsbedreigingen kreeg. En in 2015 schreef Assange een open brief aan de Franse president waarin hij zei dat een ander kind van hem in Frankrijk woonde en dat de familie haar identiteit had moeten wijzigen, omdat ze werden lastiggevallen.

- Niemand weet precies hoeveel kinderen Julian Assange heeft. Hebben uw zoontjes al iemand van hun halfbroers of -zussen ontmoet?

MORIS (aarzelt) «Julian is erg op zijn hoede als het over zijn familie of zijn naaste vrienden gaat, hij heeft niet graag dat ik over hen praat. Hij wil iedereen zoveel mogelijk beschermen. Maar zijn oudste zoon heeft Gabriel al gezien toen hij naar de ambassade kwam, ja. Het was een erg emotioneel moment, omdat hij en Julian elkaar al lange tijd niet meer hadden gezien. Ze bleven elkaar maar omhelzen, ik kreeg er tranen van in de ogen.

»Hij houdt gewoon erg veel van kinderen: hij heeft Daniel de eerste tien jaar van zijn leven in zijn eentje opgevoed. Hij weet perfect hoe je baby's moet verzorgen, en als we het niet over zijn juridische dossiers hebben, discussiëren we via de telefoon weleens over zindelijkheidstraining (lacht)

Julian Assange met zijn zoontje Gabriel, toen hij nog in de ambassade verbleef. 'Hun papa is tegenwoordig niet meer dan een stem aan de telefoon, want nu hij in de gevangenis zit, mogen we niet videobellen met elkaar.' Beeld
Julian Assange met zijn zoontje Gabriel, toen hij nog in de ambassade verbleef. 'Hun papa is tegenwoordig niet meer dan een stem aan de telefoon, want nu hij in de gevangenis zit, mogen we niet videobellen met elkaar.'

HIGHTECHTERRORIST

Waarom wil een hoogopgeleide, meertalige advocate met tal van diploma's een gezin met een man die mogelijk voor de rest van zijn leven achter de tralies zal zitten? De verklaring daarvoor is wellicht te vinden in haar jeugd. Sara Gonzalez Devant bracht haar eerste levensjaren door in het zuiden van Afrika, waar haar ouders betrokken waren bij de anti-apartheidsbeweging.

MORIS «Ik ben opgegroeid op massameetings, waar grote menigten luidkeels bevrijdingsliederen zongen (lacht). Nelson Mandela was mijn hele jeugd lang alomtegenwoordig. Ik herinner me nog goed de euforie toen hij na achttien jaar gevangenschap op Robbeneiland werd vrijgelaten.»

Haar vader werkte als architect voor het Zweedse agentschap voor ontwikkelingssamenwerking in Botswana. Haar moeder is Spaanse en was er directrice van een theater. Allebei waren ze lid van een kunstenaarscollectief dat is opgericht door Zuid-Afrikaanse bannelingen. In de vroege jaren 80 trok het Zuid-Afrikaanse leger geregeld op expeditie in het grensgebied met buurlanden als Botswana. In de ochtend van 14 juni 1985 vielen Zuid-Afrikaanse commandotroepen de kleine hoofdstad Gaborone aan, waarbij twaalf mensen om het leven kwamen, onder wie ook vrouwen en kinderen. Eén van de overledenen was Thami Mnyele, een bekende kunstschilder en vriend van de familie, die in hun garage zijn atelier had. Sara was nog een peuter, maar ze voelde toen al dat die door een staat bestelde moord een cruciale gebeurtenis was voor haar familie. Eén van zijn doeken hangt nog altijd in de woonkamer bij haar ouders in Barcelona.

Meer dan waarschijnlijk is Julian Assange een Mandelaachtige figuur voor Stella Moris, niet als persoonlijkheid of inspirerende leider, maar omdat hij in haar ogen een politieke gevangene is. Ze is ervan overtuigd dat hij erg machtige mensen in Washington heeft geërgerd en dat hij nu wordt gestraft omdat hij journalist en uitgever is. De geheime documenten die hij in 2010 en 2011 op de website van WikiLeaks heeft geplaatst, zijn ook verschenen in The Guardian, The New York Times, The Daily Telegraph en andere gerenommeerde kranten en tijdschriften. Het is wettelijk gezien niet duidelijk in hoeverre zij iets anders hebben gedaan dan Assange. Daarom heeft de Amerikaanse justitie onder president Obama besloten er geen zaak van te maken. Maar tijdens de Amerikaanse verkiezingscampagne in 2016 heeft Assange veel Democraten tegen zich in het harnas gejaagd door materiaal van binnen de partij te lekken dat Hillary Clinton in een slecht daglicht stelde. Wellicht heeft een Russische groep hackers die documenten kunnen bemachtigen en vervolgens doorgespeeld. Donald Trump, Clintons tegenstander, maakte er handig gebruik van en zei tegen al wie het horen wilde: 'Ik hou van WikiLeaks!'

Dat veranderde echter toen Trumps eigen administratie er het slachtoffer van werd. In maart 2017 publiceerde de klokkenluiderswebsite onder de noemer 'Vault 7' duizenden geheime CIA-documenten waaruit bleek dat de inlichtingendienst speciale software gebruikte om computers, smartphones en smart-tv's te kunnen volgen en afluisteren. Mike Pompeo, de huidige minister van Buitenlandse Zaken, was op dat moment directeur van de CIA. Toen WikiLeaks Hillary Clinton in 2016 te kijk zette, had hij dat luidop toegejuicht, maar Vault 7 maakte hem razend, en nu noemt hij WikiLeaks systematisch 'een stateloze, vijandige inlichtingendienst'. Voor Mitch McConnell, de leider van de Republikeinen in de Senaat en een vertrouweling van Trump, is Julian Assange 'een hightechterrorist' die zich bezighoudt met een 'informatieoorlog'.

MORIS «Het Amerikaanse ministerie van Justitie is onder het bewind van de huidige minister, William Barr, sterk gepolitiseerd en ik ben bang dat ze zich zorgen maken over hoe Assanges dossier een rol zou kunnen spelen in de aanloop naar de verkiezingen. Mogelijk willen ze de zaak een tijdje in de koelkast stoppen. Maar Julians mentale en fysieke gezondheid gaat er met de dag op achteruit in de gevangenis, hij moet daar echt weg.»

In juli hebben veertig mensenrechtenorganisaties en verenigingen voor de persvrijheid een open brief aan de Britse regering ondertekend waarin ze ervoor waarschuwen dat de uitlevering van Julian Assange aan de Verenigde Staten een gevaarlijk precedent kan scheppen: zo zou onderzoeksjournalistiek op termijn onmogelijk worden. Als hij wordt uitgeleverd, kan dat ook politiek ernstige gevolgen hebben. De VS weigeren immers Anne Sacoolas uit te leveren, de echtgenote van een CIA-officier en wellicht zelf ook actief voor de inlichtingendienst. Zij heeft bij een auto-ongeluk de Britse tiener Harry Dunn doodgereden. Sinds 2007 heeft Groot-Brittannië 135 onderdanen uitgeleverd aan de VS; omgekeerd kreeg de Britse justitie slechts elf Amerikaanse staatsburgers in handen, een onevenwicht waarover Boris Johnson zijn ongenoegen al heeft laten blijken.

- Hebt u er hoop op dat het Amerikaanse verzoek geweigerd zal worden?

MORIS «Ja. En ik hoop dat het Verenigd Koninkrijk duidelijk zal zeggen waar het voor staat. Eén interpretatie van de Brexit is een grotere soevereiniteit: dan moeten we niet buigen voor een andere staat.»

- Julian Assange mag zich gelukkig prijzen met een vrouw als u aan zijn zijde.

MORIS «Dat zegt hij ook altijd (lacht)

© The Sunday Times

Wat denkt u over de zaak Assange? Laat het ons weten:

Reageren op een artikel, uw mening ventileren of een verhelderend inzicht delen met de wereld

Ga naar Open Venster

Op alle artikelen, foto's en video's op humo.be rust auteursrecht. Deeplinken kan, maar dan zonder dat onze content in een nieuw frame op uw website verschijnt. Graag enkel de titel van onze website en de titel van het artikel vermelden in de link. Indien u teksten, foto's of video's op een andere manier wenst over te nemen, mail dan naar redactie@humo.be.
DPG Media nv – Mediaplein 1, 2018 Antwerpen – RPR Antwerpen nr. 0432.306.234