Stropen neemt toe, maar illegale handel in schubben, ivoor en hoorns ligt stil

Door de lockdown in verschillende Afrikaanse landen neemt het risico op stropen van wild toe, blijkt uit een woensdag verschenen rapport van de Wildlife Justice Commission.

De handel in ivoor, de hoorn van neushoorns en schubben van schubdieren is wereldwijd bijna stil komen te liggen. Smokkelaars en verkopers klagen dat ze de grenzen, vooral naar China, vanwege de strenge corona controles niet meer overkomen met hun illegale waar.

Deze geluiden bereiken de Wildlife Justice Commission (WJC), een particuliere opsporingsorganisatie die smokkelroutes en criminele stropersnetwerken in kaart brengt en daarbij samenwerkt met politiekorpsen, de douane en gespecialiseerde overheidsdiensten, vooral in Afrika en Azië. WJC heeft tientallen privédetectives in dienst en undercovers in het wereldje van illegale handelaren.

In het rapport over de impact van het coronavirus op de smokkel van wilde dieren doet WJC verslag van de afgelopen vier maanden. Er werden in die periode nog steeds partijen, vooral hoorns van de neushoorn, in beslag genomen en ook een paar grote partijen schubben. ‘Maar de handelaren, vooral in Vietnam, klagen dat ze hun smokkelwaar niet meer de grens over krijgen, tenzij ze hoge kosten betalen. Ook is het risico gepakt te worden groter geworden’, zegt Sarah Stoner, directeur opsporingsonderzoek van WJC telefonisch vanuit Den Haag waar het hoofdkantoor is gevestigd.

‘Meer jagersgroepen in het Krugerpark’

Ze vreest dat het stropen van dieren toe zal nemen, ook al ligt de handel nu stil. ‘We hebben bijvoorbeeld gehoord dat criminele netwerken die vanuit Mozambique opereren aan de grens met Zuid-Afrika meer jagersgroepen samenstellen om in het Krugerpark olifanten en neushoorns te stropen. Er zijn geen toeristen meer vanwege de lockdown en minder boswachters, dus kunnen ze de natuurparken makkelijker infiltreren om wild te schieten.’

Maar op dit moment kan niemand die illegale waar kwijt. Pakhuizen in Mozambique en Vietnam liggen vol met hoorns, ivoren slagtanden en schubben. ‘Hoe voller, hoe meer illegale waar, hoe groter de kans dat een opslag wordt gevonden en daarmee de telefoonnummers en adressen van criminelen. Zo kunnen we netwerken oprollen’, legt Stoner uit.

WJC verwacht dat sommige bendes meer risico's zullen gaan nemen en daarmee zichtbaarder worden. ‘Er is onlangs een transport van schubben gepakt dat over de weg van Vietnam naar China ging. De handelaar moest zijn partij kwijt en had geld nodig, dus nam hij een veel groter risico.’

Tegelijkertijd gaat Stoner er vanuit dat de smokkel en handel na de corona pandemie in alle hevigheid terug zal keren. Stoner voorziet dat dan een prijzenslag kan ontstaan, omdat handelaren dan zo snel mogelijk willen verkopen.

Prijs ivoor daalde na Chinees verbod

China heeft inmiddels een verbod op de handel in ivoor ingesteld. Bij de WJC hopen ze dat Vietnam ook die kant opgaat. De kritiek dat een verbod de prijzen opdrijft blijkt niet te kloppen. Ivoor is namelijk de laatste jaren per kilo met ongeveer twee derde in prijs gedaald, mede door het Chinese verbod. ‘Het is zoveel omlaag gegaan dat handelaren die we kennen ermee zijn gestopt. De verdiensten zijn te klein geworden en de risico's te groot’, zegt Stoner.

Ze ziet ook dat criminelen hun werkterrein nu verschuiven van ivoor naar schubben. De prijs van schubben was vlak voor het uitbreken van de pandemie erg hoog. Maar als er een eind komt aan de coronamaatregelen kan er een prijzenslag ontstaan; handelaren willen dan zo snel mogelijk van de schubben, die nu in overvolle pakhuizen liggen, af zien te komen. Dan wordt het financieel meteen een stuk onaantrekkelijker voor criminelen.

Intussen ziet Stoner dat de handel zich ook geografisch verplaatst naar een land als Cambodja dat weinig regels en beperkingen kent. De Cambodjaanse opsporingsdiensten hebben nauwelijks kennis en ervaring met het aanpakken van smokkelaars in wild. Cambodja wordt een opkomende markt en een nieuw probleemgebied, vreest Stoner.

(Trouw)