talkshow: DWDD presenteert - Hier is... Adriaan van Dis

Wegens een geslaagde eerste editie vorig jaar, mag de eminente Adriaan van Dis (67) vanavond voor een tweede keer zijn vermaarde literaire talkshow ‘Hier is... Adriaan van Dis’ (’83-’92) laten herleven. Literatuur op televisie: het kan dus tóch.

Adriaan van Dis «Vorig jaar waren we heel benieuwd of het wel zou werken, zo’n uit de mottenballen getrokken beduimeld oud programma. Want het had natuurlijk evengoed op z’n snuit kunnen vallen: ‘Swiebertje’ was ook ooit een enig televisiefeuilleton, maar in deze tijd zou het met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid niet meer aanslaan. Daarbij: een groot deel van het succes van het originele ‘Hier is...’ schrijf ik toe aan het feit dat er destijds nog praktisch niemand over een afstandsbediening beschikte. Als je me wilde afzetten, moest je opstaan. En dus dachten de mensen al gauw: ‘Lamalulle.’

'Neemt u dit nou eens van mij aan: literatuur gaat over ú'

»Maar goed, blijkbaar werkt ‘Van Dis’ dus wel degelijk nog. Ook bij jonge mensen: vorig jaar waren we, zoals dat heet, ‘trending topic’ op Twitter. ‘Moet je nou eens zien,’ vertelden ze daar tegen elkaar: ‘Er is een meneer op televisie die heel raar praat, en het wel twintig minuten over hetzelfde onderwerp heeft.’ Tegenwoordig zie je zoiets niet meer, hè: ik denk dat er juist daarom een zeker verlangen naar bestaat.»

HUMO Lag een deel van het succes ook niet in het feit dat u in het tijdslot van ‘De wereld draait door’ zat? ‘De wereld draait door’ is een uiterst druk bekeken programma.

Van Dis «Ja, eigenlijk is ‘Hier is...’ een geschenk van ‘De wereld draait door’ aan haar kijkers. En wat dat druk bekeken betreft: sinds ze onlangs van Nederland 3 naar Nederland 1 verhuisd zijn, kijken er zelfs zo’n zeshonderdduizend mensen méér naar ‘De wereld draait door’ – nu zitten ze gemiddeld aan één miljoen zeshonderdduizend kijkers. Een duizelingwekkend cijfer, waar ik maar niet te veel bij zal stilstaan: ik ben absoluut niet van plan om te gaan hurken. We hebben gasten van niveau, en we zullen het hebben over moeilijke onderwerpen die we met veel nuance moeten benaderen. Als dat betekent dat een deel van die één miljoen zeshonderdduizend kijkers zal wegzappen, dan is dat maar zo.»

HUMO Wie hebt u te gast?

Van Dis «We hebben Simon Schama te gast, die komt vertellen over zijn jongste boek ‘De geschiedenis van de Joden, Deel 1’. En er komt ook een fantastische schrijver uit Colombia langs, Juan Gabriel Vás­quez. En in het kader van de heimweetelevisie besluiten we met Helga Ruebsamen, bijna tachtig jaar nu, van wie onlangs vier boeken in herdruk zijn genomen. Ik verheug me daar zeer op: ik vind Helga Ruebsamen een geweldige schrijfster en een groot styliste, en ik denk ook dat veel mensen benieuwd naar haar zullen zijn, omdat ze al heel lang geen publieke optredens meer heeft gedaan – al zeker tien jaar lang heeft ze zich met veel succes weten te verstoppen. Heel fijn ook dat ik haar, om het zo maar te zeggen, kan ‘doorgeven’ aan jonge mensen die nog nooit van haar gehoord hebben. Vorig jaar hadden we Maarten Biesheuvel te gast, en omdat dat een opmerkelijk stukje televisie opleverde, wéten jonge mensen nu weer wie Maarten Biesheuvel is. En ze lezen hem bovendien: na de uitzending verkochten zijn boeken ineens weer beter. Toch een pluim op de hoed van de vervelende onderwijzer in mij, die mensen enthousiast wilt maken en – nou ja – wilt verheffen. Ik kan ook niet genoeg benadrukken dat de literatuur voor iederéén is. Er heerst bij veel mensen een idiote angst voor literatuur, vanuit het idee: ‘Dat is elitair; dat is niet voor mij.’ Onzin: als er iets over het leven gaat, en dan vooral over de laagste gevoelens in het leven, dan is het wel de literatuur. Neemt u dit nou eens van mij aan: literatuur gaat over ú.»