Terug naar de plek van de misdaad: De ontvoering van baron Empain

De ontvoering, in Parijs, van baron Edouard-Jean Empain was wereldnieuws op 23 januari 1978. Alleen al wegens het afgehakte stukje pink dat enkele dagen later met de post arriveerde.

De ontvoerders dreigden ermee de Belgische miljardair, grote baas van de groep Empain-Schneider, in schijfjes terug te sturen als het losgeld niet snel betaald werd. Eén van de daders - het brein - was Alain Caillol, inmiddels bijna zeventig. De Franse ex-gangster doet in het pas verschenen boek 'Lumière' uit de doeken hoe 'de ontvoering van de vorige eeuw' grandioos mislukte.

[...]

De ontvoering was dagenlang voorpaginanieuws. De charismatische en flamboyante Edouard-Jean Empain was één van de machtigste industriëlen in Frankrijk. Zijn groep Empain-Schneider was miljarden waard, stelde honderdvijftigduizend mensen tewerk en speelde een eersterangsrol in de staalindustrie en de kernenergiesector. Zoals dat gaat als belangrijke mensen ontvoerd worden, doken in de kranten al snel smeuïge verhalen op over zijn privéleven: over escapades met minnaressen (Empain was getrouwd en had drie kinderen) en over speelschulden (hij speelde elke week poker, onder meer met Alain Delon enYves Montand). Empain was ook omstreden vanwege zijn Belgische afkomst: dat één van de machtigste industriële groepen van la République geleid werd door un petit Belge - ook al was die in Frankrijk opgegroeid - was een bittere pil voor het Elysée.

[...]

In 1977 kregen Caillol en zijn kompanen het idee voor een ontvoering.

Caillol «We werden de gewapende overvallen een beetje beu. De mensen beseffen niet hoe hard werken dat is: geen vaste uren, 's nachts opstaan, verkenningen doen, mensen observeren, veiligheidsmaatregelen uitstippelen... Telkens was er ook nog het risico dat er doden vielen: als je dán gepakt werd, kon je het vergeten. Frankrijk voerde toen nog de doodstraf uit, hè. Maar we hadden allemaal geld nodig. Waar moesten we het anders halen? En toen zei één van ons: 'En als het geld nu eens naar ons zou komen? Een kidnapping!' Dat vonden we een schitterend idee.

[...]

HUMO Vertel eens hoe de dag van de ontvoering, maandag 23 januari 1978, voor u verliep.

Caillol «Ik was al vroeg uit de veren. Om acht uur stipt waren we allemaal ter plaatse in de Avenue Foch - we waren met acht. In het weekend voordien hadden we onze wagens al in de straat geparkeerd. Die moesten we nu vervangen door een vrachtwagen - die de weg moest versperren achter de wagen van de baron - en een bestelwagen, waarin we de chauffeur zouden meenemen. Onze wapens lagen al klaar in de voertuigen.

»Om 10 uur reed de chauffeur van Empain de wagen voor. Daar kwam ons object uit het appartementsblok gewandeld, een beetje verstrooid. Idir, die bij mij achter het stuur zat, startte de motor. De baron stapte achteraan in zijn wagen en sloeg direct Le Figaro open. Ik denk niet dat hij die ochtend de tijd had om de krantenkoppen te overlopen. Jo, De Grijze en Jean omsingelden de wagen, gemaskerd en gewapend. Deur open, zak over zijn hoofd, handen geboeid op de rug. 'Liggen!' De baron gaf geen kik. Alleen de chauffeur stribbelde tegen.»

[...]

HUMO In uw boek onthult u waar jullie de baron de eerste maand hebben vastgehouden: een ondergrondse galerij die nergens op de kaarten te vinden is. Gebouwd door de nazi's, zo'n dertig kilometer buiten Parijs. Hoe kenden jullie die plek?

Caillol «Eén van mijn kompanen had er als kind gespeeld, vandaar.

»De nazi's hadden die galerijen onder een groot bos aangelegd om er V2-raketten in te stockeren, en daarna was iedereen ze vergeten. Ze waren perfect om iemand gevangen te houden, compleet weg van de wereld. (Trots) Driehonderd politiemannen hebben er maandenlang tevergeefs naar gezocht.

»Je raakt er al lang niet meer in. Het gemeentebestuur heeft de galerijen destijds afgesloten omdat de jeugd er raveparty's hield: het gevaar op instorting was te groot. Binnenkort ga ik er nog eens binnen, samen met een speleoloog en mijn zoon, die erg nieuwsgierig is. Als je in dat labyrint je weg kwijtraakt, sterf je er. Je had bijna een draad nodig, de draad van Ariadne. Idir en Mathieu hadden dan ook wegwijzers gehangen langs het parkoers naar het 'heiligdom'.»

[...]

Caillol «We gaven hem een tekst waarin we hem ons plan uitlegden: dat we een stuk van zijn vinger zouden afsnijden en 80 miljoen Franse frank (het equivalent van 80 miljoen euro vandaag, red.) losgeld zouden vragen. '80 miljoen? Dat krijgen jullie nooit,' was zijn enige reactie. Geen woord over de vinger. Geen zenuwcrisis, geen smeekbeden, geen huilbuien. Hij hield zich cool.»

HUMO De baron had blijkbaar gelijk, over die 80 miljoen.

Caillol «De vierde dag kregen we een bericht: de groep Empain-Schneider was bereid om 30 miljoen frank te betalen, meer konden ze niet doen. We hebben geweigerd, uit principe. Dat was dom, besef ik nu. We waren één van de grondregels van de ontvoering uit het oog verloren: bovenal snel handelen. We hadden het geld toen moeten nemen, dan was alles voor iedereen goed afgelopen.»