Tessy Moerenhout overleden

Vrijdagmiddag overleed actrice Tessy Moerenhout op 59-jarige leeftijd. Moerenhout was bekend als typiste Betty Bossé uit de legendarische televisiereeks 'De collega's'. Als hommage brengen we een interview met haar uit 1999.

Verschenen in Humo 3068 op 22 juni 1999

Nooit verlangden wij heviger naar zaterdagavond dan in de herfst van 1979, toen de BRT de kantoorhumor van 'De Collega's' uitzond. Achter een voorhistorische schrijfmachine zat namelijk het meisje onzer dromen: Betty Bossé. De manier waarop zij Jomme Dockx moed insprak, was ervoor verantwoordelijk dat wij ooit op een formulier van de VDAB, onder de rubriek specialisaties, het begrip klasseerder invulden. Dat ze tijdens het weekend van de ene domme jongen naar de andere fladderde en wel eens een dubieuze discotheek bezocht, maakte ons alleen maar nieuwsgieriger.

Twintig jaar later loopt Tessy Moerenhout (46), die gestalte gaf aan de ultieme typiste, ons glimlachend tegemoet in de Mechelse binnenstad. Ook zij kijkt, zij het schroomvallig, naar de zoveelste herhaling van 'De Collega's'.

TESSY MOERENHOUT « Ik had me nochtans voorgenomen deze keer niet te kijken, uiteindelijk ben ik toch op het laatste nippertje naar mijn moeder gereden: ik was te nieuwsgierig. En ik wilde zeker niet in mijn eentje kijken en daarna de hele tijd telefoontjes van 'vrienden' beantwoorden. Het was een komisch tafereel, mijn moeder en ik naast elkaar op de sofa. Zij doorbrak het eerst de ijzige stilte: 'Kind, wat was je toch mooi, hè. Zo jong en zo mager!' Toen had ik echt wel een glas nodig. Daarna hebben we ook nog naar het Songfestival gekeken. Vier uur nostalgie op één avond, een mens zou van minder depressief worden.»

HUMO Is je nog meer opgevallen?

TESSY « Dat de vrouwen in de serie, op Madame Arabelle na, echte tuttebellen waren. We kregen ook nauwelijks tekst. Ik moest vooral mijn nagels verzorgen of in mijn spiegeltje kijken en dat was het. Ik heb eens voorgesteld het personage van Betty uit te diepen, maar scenarist Jan Matterne en de broers Verreth wisten niet wat ze hoorden. Een vrouw die haar mond durfde open te doen op een ministerie, dat bestaat niet. Ze hadden nog gelijk ook. Toen de serie liep, werd ik dikwijls aangeklampt door vrouwen die op een ministerie werkten. Die moesten zich werkelijk alles laten welgevallen.

» Betty was de naïeve flapuit. Hoewel, in de eerste aflevering hoorde ik haar plots tegen madame Arabelle zeggen: 'Ik wil hier niet de courtisane van de directeur uithangen!' Courtisane, allez, onder typisten is dat toch geen gangbaar woord. Maar ja, de BRT had in die tijd nog een opvoedende taak en dus moest er om de zoveel minuten één van de personages een moeilijk woord gebruiken. Madame Arabelle vraagt dan ook heel beleefd: 'Wat betekent dat eigenlijk? Courtisane?' Waarop Betty een exposé geeft over de vrouwen aan het Franse hof ten tijde van Louis quatorze. In zulke passages zit voor mij tegenwoordig de humor van 'De Collega's'.»

HUMO 'De Collega's' was oorspronkelijk een stuk van het Mechels Miniatuur Theater dat helemaal draaide rond de figuren van Jomme en Betty. Waarom waren ze in de televisieserie maar nevenfiguren?

TESSY « Dat weet ik niet. Iedereen was gelijk, hoofdpersonages bestonden niet: dat was zeker in het begin het uitgangspunt. Maar in de loop van het tweede seizoen, trokken de Verrethen alles naar zich toe. Veel inspraak is er eigenlijk nooit geweest. Ik herinner me dat de acteurs alleen over de namen van hun personages gepolst werden. Ik vond bijvoorbeeld Betty Vissers leuk klinken, maar Jan Matterne vond dat net iets te banaal. Het was eind jaren zeventig, en hij was nog helemaal in de ban van Brigitte Bardot. Hij wilde zijn eigen BB creëren, vandaar Betty Bossé.»

HUMO Volgende week zendt TV1 de aflevering uit waarin jij wordt vervangen door Nora Tilley. Deed het geen pijn: afscheid nemen van zo'n populaire serie?

TESSY « Nee, het was een opluchting. Ik had geen zin meer om elke dag achter die typemachine te kruipen en toe te kijken hoe de anderen hun tekst aframmelden. Tegen het einde aan sleepte ik me naar de opnameset, het leek wel alsof ik echt op een ministerie werkte. Jan Matterne had begrip voor mijn keuze, maar in de ogen van de Verrethjes pleegde ik verraad. Jaren later ben ik voor de speelfilm opnieuw in de huid gekropen van Betty, maar toen is wel heel duidelijk gebleken dat er van een terugkeer van 'De Collega's' geen sprake kon zijn. De verstandhouding tussen de acteurs was weg.»

HUMO Waar komt die afkeer vandaan?

TESSY « 'De Collega's' was de eerste Vlaamse serie waar een echte reclamecampagne achterzat. Het gebeurde regelmatig dat we een stapeltje foto's in de handen geduwd kregen en we in een winkelcentrum handtekeningen moesten gaan uitdelen. Ik gruwde van dat soort acties. Mijn grote ongeluk was dat Betty en Jomme sympathieke underdogs waren, zulke figuren slaan altijd het best aan. Als ik in die periode ging winkelen, vielen de mensen me gewoon in de armen: 'Gij zijt één van ons!' Dat was wel het laatste wat ik wilde. Manu en René Verreth, daarentegen, vonden dat prachtig. Die buitensporige verering sloot naadloos aan bij de filosofie van het Mechels Miniatuur Theater: iedereen was lid van de familie. Ik heb meer tien jaar in het MMT gespeeld, en ik heb het ook nooit anders geweten dan dat actrices en acteurs na een voorstelling moesten nababbelen met mensen uit het publiek. Ik herinner mij een bizar gesprek met de spelers van het grote KV Mechelen. Die jongens waren daar op uitnodiging van een sponsor, maar wisten duidelijk niet waar ze terechtgekomen waren. De Verreths trokken zich dat allemaal niet aan. Als er maar bekende gezichten in hun theater zaten.

» Met de heruitzendingen ontstaat er opnieuw een kleine hype en dus worden hier en daar reünies georganiseerd. Daar blijf ik ver vandaan. Ik ben de Verreths zo beu als koude pap. 'Maar Tessy', zeggen ze dan, 'gewoon lekker eten en gezellig praten achteraf, dat is toch niet te veel gevraagd?' Jongen, ik ken tientallen prettiger dingen dan gezellig keuvelen met de broers Verreth.»

Tessy Moerenhout overleden (2)

Een wereld van verderf

HUMO Nog tijdens 'De Collega's' speelde jij de hoofdrol in de serie 'Maria Speermalie'. Iedereen dacht toen dat je een grote carrière tegemoet hing. Waar is het fout gelopen?

undefined

TESSY « Wel, ik word graag met rust gelaten. Sommige actrices teren op aandacht en gaan er beter door presteren, maar ik blokkeerde bij de gedachte dat iedereen het over mij had. Ik wil altijd kunnen terugvallen op mezelf. Ik koester mijn onafhankelijkheid en wil met zo weinig mogelijk mensen te maken hebben. Theater en televisie zijn best boeiende werelden, maar soms kan ik er plots genoeg van hebben. Dan spuw ik alles uit en sla ik een heel andere richting in.

» Die rol van Maria Speermalie heeft veel mensen in het wereldje ook afgunstig gemaakt. Waaraan had ik het te danken dat ik zo'n belangrijk personage mocht spelen? Ik was niet eens 25. Zo waren er journalisten die me tijdens de draaiperiode er op attent maakten dat in het boek van Herman Teirlinck Maria Speermalie blond was. Waarom kreeg ik, met mijn donkere haar, dan die rol? Ik heb toen meteen mijn rug gekeerd. De volgende dag stond in grote letters in de krant dat die Tessy Moerenhout toch wel enorm veel pretentie had. Ach, ik had gewoon de pech dat Dora Van Der Groen en Senne Rouffaer mijn belangrijkste tegenspelers waren. Geen journalist die het aandurft ook maar één kwaad woord over hen te schrijven. Zij zijn nu éénmaal monumenten.»

» Ook de man in de straat kreeg geen hoogte meer van mij. Betty Bossé was jong en open, maar die Maria Speermalie, was een furieus wijf dat mannen graag tegen elkaar uitspeelde. Sommigen werden bang van mij en liepen op straat met een grote boog om mij heen. Toen vond ik dat schitterend, maar voor wie een carrière nastreeft, is dat eigenlijk een ramp.»

HUMO In 'Maria Speermalie' ging je meermaals uit de kleren. Nu is dat bijna verplichte kost, maar toen stond Vlaanderen bol van de verontwaardiging.

undefined

TESSY « Amai, bij ons thuis wisten ze ook niet wat er gebeurde. Ik was de eerste van de familie die in aanraking kwam met film en televisie. Alles was nieuw voor hen. Iemand van de BRT had het briljante idee enkele dagen voor die aflevering mijn zus te bellen: 'Je moet zondag zeker kijken. Wat jullie Tessy nu gedaan heeft, grenst aan het ongelooflijke!' Mijn ouders, die in het toen nog landelijke Grimbergen woonden, hielden hun hart vast: 'Ons Tessy is in een wereld vol verderf terechtgekomen. Als ze daar maar ooit weer uitgeraakt?'

» De opnames van die blootscènes waren trouwens hilarisch. Zo was er een intiem moment met Luc De Koninck in een molen. De Tsjechische regisseur stuurde iedereen uit de studio, alleen de cameraman en de geluidsman mochten blijven. Maar de voltallige ploeg, aangevuld met een kwart van het personeelsbestand van de BRT, ging zich gewoon twee studio's verder vergapen aan een piepklein scherm. Alsof er iets wereldschokkends te zien was. Daarbovenop kwamen de reacties van de kijkers: ik was het schandaal van Vlaanderen. Ik kon in die periode zonder hoed de straat niet op. » Na Speermalie kwamen er nog filmaanbiedingen. Dat klinkt natuurlijk goed, maar elke actrice die uit de kleren ging, was toen in trek. Ook in Nederland.»

HUMO Zou 'Maria Speermalie' ooit herhaald worden, denk je?

undefined

TESSY « Laten we die van de VRT maar niet op ideeën brengen (lacht). Neen, het tempo lag nog lager dan dat van 'De Collega's', de muziek is te zwaar aangezet, en ik kijk ook niet graag naar mezelf. Toen de eerste aflevering van Speermalie op het scherm kwam, speelde ik nog bij BENT, het toneelgezelschap van Jaak Vissenaken. Wij repeteerden in Turnhout en iedereen wilde zien hoe ik het er vanaf had gebracht. We vonden uiteindelijk een tv in een café in een klein Kempisch dorp, maar toen ik mezelf terugzag en al die reacties aan de toog hoorde, ben ik letterlijk onder tafel gekropen. Ik was maar wat blij dat ik na 'Speermalie' terug naar het theater kon.»

HUMO Waarom ging je uitgerekend terug naar het MMT?

undefined

TESSY (twijfelt) « Misschien is dat één van de domste beslissingen die ik ooit genomen heb. Kennissen hadden mij gezegd dat de sfeer bij het MMT veranderd was. Er werden jonge mensen aangetrokken, en die konden ook hun mening kwijt. Uiteindelijk ben ik er tot 1990 gebleven. Pas op, ik heb mooie rollen kunnen spelen bij het MMT, maar die noodzakelijke vernieuwing is er nooit gekomen. Zes maanden na de laatste voorstelling van 'Rosalie Niemand' heb ik ontslag genomen. Ik wilde hoe dan ook vermijden dat ik tot aan mijn pensioen bij het MMT zou zitten.»

Tessy Moerenhout overleden (3)

Plateauschoenen en paarse rokjes

HUMO Je geeft nu onder meer les aan het conservatorium van Mechelen en Leuven. Weten de jongste leerlingen wie Tessy Moerenhout is?

TESSY « Voor de zestienjarigen ben ik die vreemde mevrouw uit 'Buiten De Zone'. Ik denk dat ik in de tweede reeks vijf seconden in beeld kom, maar dat volstaat blijkbaar voor eeuwige roem. Naar 'De Collega's' kijken ze natuurlijk ook, maar na de eerste aflevering zeiden ze nog tegen mij: 'Mevrouw, we hebben u niet herkend. U speelt zeker pas in de volgende aflevering mee?' Dat was wel een schok, maar ik kan daar tegen.»

HUMO Ouder worden is niet alles.

TESSY « Ik ben, laten we zeggen, volslank, maar dat stoort me absoluut niet. Sinds ze 'De Collega's' opnieuw uitzenden, hoor ik op familiebijeenkomsten steeks vaker: 'Tessy, het is hoog tijd dat je er opnieuw gaat uitzien zoals vroeger!' Dan denk ik: 'Hebt ge uw eigen al eens goed bekeken?' Sommigen zijn zo lelijk van de honderdduizend diëten die ze gevolgd hebben, daar kan ik gerust naast gaan staan. Voor mij is gezond leven ook regelmatig eens goed roken en stevig drinken. Als ik dat niet meer mag, hou ik het hier niet lang meer uit. Ik heb trouwens steeds meer de indruk dat in televisieseries of soaps de lelijke kanten van het leven niet meer getoond mogen worden. Mollige vrouwen zijn taboe. Het moet plastic zijn.»

HUMO Klopt het dat je graag nachtjes doortrekt met je studenten?

TESSY « Absoluut. Ik dans nog altijd zeer graag: zodra ik op de dansvloer sta, krijgen ze mij er niet meer af. Vroeger ging ik na een nachtje stappen zonder problemen rechtstreeks naar de repetities, ik wist niet wat hoofdpijn was. Nu ben ik de dag na een fuif geen mens meer.»

HUMO Voel je bij je studenten de ambitie om zo snel mogelijk in één of andere soap te gaan spelen?

TESSY « Vooral de jongsten zouden meteen willen tekenen voor een rolletje in 'Wittekerke'. Ik probeer dat uit hun hoofd te praten, maar het blijft een heidens karwei. (Stilte) Ik moet wel oppassen wat ik zeg, want ze hebben onlangs opnieuw gevraagd of ik geen rol wilde in die serie. Het geld is aanlokkelijk. Maar stel dat ik ja zeg, dan kan ik mijn studenten niet meer onder ogen komen.

» Ik heb ook een groepje dat wild is van Quentin Tarantino. Wij hebben dit jaar dan ook bijna niets anders gespeeld dan alle mogelijke vervolgen op 'Reservoir Dogs'. (Smalend) Ik leid verdorie een hele hoop gangsters op.

» Mijn studenten vinden de jaren zeventig geweldig. De meisjes vragen elke week opnieuw of ik toch niet al die kleren bewaard heb. Vooral mijn plateauschoenen en mijn paarse rokjes vallen erg in de smaak.»

Eeuwig verliefd

HUMO Worden er voor actrices van jouw leeftijd nog goede rollen geschreven?

TESSY « Meer dan twintig jaar geleden. Maar het toeval wil dat er in Vlaanderen meer actrices zijn dan acteurs. Dat betekent dat er elke dag wel tientallen actrices moeten stempelen. Zo heb ik ook een half jaar aan den dop gestaan. Maar nog liever dat dan mij overal gaan voorstellen of te laten uitlachen.

» Voor vrouwen van mijn leeftijd zit er vaak niets anders op dan schooldirectrice of winkelierster te spelen. Kijk maar naar mijn rol in 'Het Pleintje' of in 'De Gouden Jaren', dat nu opnieuw door VTM wordt uitgezonden: een pruik op en commanderen. Ik kreeg op den duur geen andere rollen meer.

» Ze zeggen dat het komt door mijn gezicht: ik heb een harde kop. Ik moet altijd hautain zijn en iedereen de mantel uitvegen en dat begint mij danig op mijn zenuwen te werken. De regisseurs denken dat ik geen lieve rollen meer kan spelen, of ze krijgen schrik van mij. Zoals Robbe De Hert bij de casting van 'Blueberry Hill'. Die had de indruk dat ik daar tegen mijn zin stond.»

HUMO Je zat aan het conservatorium van Brussel in hetzelfde jaar als Gilda De Bal en Josse De Pauw. Ontmoet je hen nog wel eens?

TESSY « Nauwelijks. Dat is het typerend voor theater: er is geen tijd voor vriendschappen. We werken enkele maanden intens samen, maar na de laatste voorstelling gaat iedereen zijn eigen weg.»

Tessy Moerenhout overleden (4)

HUMO Waarom ben je je hele leven alleen gebleven?

TESSY « Niet dat ik niet verliefd kan worden, hè. Geen mens op de wereld is zo vaak verliefd als ik, maar ik denk gewoon dat veel mannen bang zijn van mij. Ik kan poeslief zijn, maar vijf minuten later ben ik weer cassant en astrant. Dat komt doordat ik me erger als er voortdurend iemand bij me is: met twee kun je nooit op jezelf zijn. Die verplichting dat je alles met twee moet doen, daar wil ik aan ontsnappen. Ik heb al problemen genoeg met mezelf, laat staan dat ik nog energie kan steken in een langdurige relatie.»

HUMO Sommigen beweren dat je ook te weinig wilskracht hebt en het veel te lang zo maar aangekeken hebt.

TESSY « Ik hoor die opmerkingen ook. Ach, ze mogen van mij denken wat ze willen, ik vind dat ik het juiste parcours gevolgd heb. Mijn enige probleem is dat ik zo vaak twijfel. Als ik een rol bijna heb, slaat plots de onzekerheid toe. Zo heb ik 'Congo' aan mijn neus laten voorbijgaan. Ik keek wel uit naar een nieuwe samenwerking met Vincent Rouffaer, maar ik durfde hem niet terug te bellen.»

Gorilla-ogen

HUMO Dat is dubbel jammer, want jij schijnt een onvoorwaardelijke liefde voor Afrika te koesteren. Hoe komt dat?

TESSY « Midden jaren tachtig, toen het in mijn persoonlijke leven niet zo vlot ging, heb ik met een vriendin Rwanda en Burundi ontdekt. Het verhaal van Diane Fossey, de biologe die in het oerwoud het leven van de gorilla's bestudeerde en enkele maanden voordien vermoord was teruggevonden, had mij enorm aangegrepen. Ik wilde absoluut naar de plek waar zij gewerkt had. Haar gids Justius begeleidde toevallig ook onze tocht. Nu is gorilla's kijken een toeristische attractie, maar toen kon je er alleen bij hoge uitzondering naartoe. Wandelpaden waren er niet. We kregen een machete in onze handen geduwd en we moesten ons zelf een weg banen door het oerwoud.

» Ik vond die tocht naar de gorilla's heel indrukwekkend. Die beesten zijn trouwens helemaal niet zo groot, maar hun ogen zijn me wel bijgebleven. Oogcontact zoeken met een gorilla is gevaarlijk, maar omdat ik er maar een meter vandaan zat, kon het bijna niet anders. Ik vond hun blik heel doordringend, maar tegelijk ook bijzonder onschuldig.»

HUMO Je hebt geen kinderen en geen vaste relatie. Heb je nooit overwogen om te emigreren naar Afrika?

TESSY « Die oermanier van leven trekt me enorm aan. De kriebels die je krijgt als je voor de eerste keer met een vliegtuig landt in Afrika vergeet je nooit. De warmte is er zwoeler dan hier. De aarde broeit, overal hangt opwinding in de lucht.

» Ik ben ook verliefd op hun manier van praten. Daar zit een muzikaliteit in die je nergens anders ter wereld aantreft. Een blanke lachen ze eerst uit, maar als je durft te antwoorden, ontstaat er een verbaal steekspel waar binnen de kortste keren het hele dorp aan deelneemt. Theater in zijn puurste vorm.

» In Senegal kan je de nachtboot nemen van het zuiden naar de hoofdstad Dakar. Die trip ontaardt al snel in één grote danspartij. Niemand zit in de kajuiten, je wordt verondersteld mee te doen. Ik heb in één nacht een hele trits Afrikaanse dansen onder de knie gekregen. Toen de boot in Dakar aanmeerde, was hij herschapen in een slagveld: iedereen lag uitgeteld op het bovendek. Een week later, terug in België, lag ik doodziek in bed met malaria. Het eerste wat ik vroeg aan de dokter was of ik opnieuw ziek zou worden als ik morgen zou terugkeren. Ik zag hem denken: met die madame hier valt geen land te bezeilen.»