'The Happy Prince': Rupert Everett in de broek van Oscar Wilde

Met ‘The Happy Prince’, zijn verfilming van de laatste, droeve levensmaanden van de geniale Ierse dichter en schrijver Oscar Wilde, beleeft Rupert Everett op 59-jarige leeftijd het gloriemoment waarvoor we ons hem zullen herinneren. ‘Wat ik angstaanjagend vind, is dat er niet veel nodig is om haat op te roepen in een mens.’

'Een naar pis, zweet en sigaretten stinkende vagebond: opwindend!'

Rupert Everett schreef eigenhandig het script, schraapte gedurende tien jaar het budget bijeen, schoof de regiestoel onder zijn eigen billen en kroop zelf in de flamboyante outfits van de dandy die ons heerlijke aforismen schonk als ‘Echte vrienden steken je in de borst’ en ‘We liggen allemaal in de goot, maar sommigen onder ons wenden hun blik naar de sterren’.

HUMO In zijn hoogdagen genoot Oscar Wilde de roem en de aandacht van een hedendaagse popster, maar in uw film leren we hem kennen als een gevallen idool dat door iedereen wordt uitgespuwd. Waarom vond u het zo belangrijk om uitgerekend die periode uit zijn leven te belichten?

Rupert Everett «Omdat geen enkele filmmaker op de neergang van Wilde heeft durven in te zoomen. Iedereen heeft het altijd maar over de flamboyante Wilde met de gekke kostuums, maar niemand wil een licht werpen op wat de Engelse samenleving hem in de laatste jaren van zijn leven heeft aangedaan. Alle biopics die over hem zijn gemaakt, eindigen héél toevallig op het moment dat hij in de gevangenis vliegt (in 1895 werd Wilde tot twee jaar dwangarbeid veroordeeld voor zedenschennis, red.). Nu, ‘The Trials of Oscar Wilde’, waarin Wilde wordt vertolkt door Peter Finch, en ‘Oscar Wilde’, met Rob Morley als Oscar, dateren allebei uit de jaren 60, toen homoseksualiteit nog strafbaar was in Engeland. Die regisseurs moesten dus héél voorzichtig zijn in wat ze precies lieten zien.

»Ik daarentegen vond dat het hele verhaal maar eens moest worden verteld. Na zijn vrijlating degenereerde Wilde tot een naar pis, zweet en sigaretten stinkende vagebond die van het ene morsige hotel naar het andere verkaste en met wie niemand nog iets te maken wilde hebben. Een geweldig opwindend plaatje (lacht). Voor mij is Oscar zelfs een soort Christus-figuur, waarbij zijn gruweljaren in de gevangenis, en de armoedige jaren daarna, zijn persoonlijke kruisweg vormen.

»Wilde was voor een stuk ook zelf verantwoordelijk voor zijn ondergang. In zijn hoogdagen was hij het snoepje van de Britse society, maar zijn roem verblindde hem. Hij was er rotsvast van overtuigd dat de wereld rond hém was gebouwd, en dat hem niets kon overkomen. Toen een vriend hem waarschuwde dat zijn seksuele geaardheid hem weleens in de problemen zou kunnen brengen voor de rechtbank en dat hij maar beter naar het buitenland kon vluchten, lachte hij die goede raad weg: ‘Geen zorgen,’ zei hij, ‘de Engelse working class staat achter mij.’ Dat laatste mag je letterlijk nemen: Wilde had meestal seks met jongens uit de working class (lacht).»

undefined

HUMO In de meest hartverscheurende scène zien we hoe de in een gevangenisplunje gestoken en geboeide Wilde in het treinstation van Clapham Junction door een menigte wordt vernederd en bespuwd.

Everett «Wist je dat we die scène in België hebben opgenomen? In Binche, waar je nog een beetje de sfeer van de treinstations van weleer aantreft. Die scène is overigens gebaseerd op feiten. De rechtszaak tegen Wilde werd door heel Engeland gevolgd en ontketende een enorme homohaat. De mensen die Wilde op straat tegenkwamen, vonden dat ze het recht hadden om hem in het gezicht te spuwen. In restaurants was hij niet langer welkom en op straat werd hij – zoals te zien is in de film – vaak achtervolgd door een woedende menigte of door studenten die hem in het gezicht uitlachten. Het was verschrikkelijk.

»Wat je daar in dat treinstation van Clapham Junction ziet gebeuren, is méér dan homofobie. Het is de haat van de massa die zich richt tegen de minderheid. En wat ik angstaanjagend vind, is dat er niet veel nodig is om die haat op te roepen in een mens.»

undefined

HUMO Uw film komt uit in een tijd dat het verbale en fysieke geweld tegen holebi’s opnieuw toeneemt.

Everett «Het verontrustende is dat gaybashing niet alleen in opmars is in landen als Bulgarije, Roemenië en Rusland, maar zelfs in zogeheten ruimdenkende landen als Engeland, Ierland, Italië en België. En die groeiende onverdraagzaamheid lijkt hand in hand te gaan met de golf van rechts-populisme die momenteel over Europa walst. Wie tot een minderheid behoort, kan zich maar beter schrap zetten. Niemand geeft nog om elkaar, niemand toont nog mededogen voor de zwakkeren in onze samenleving. En het enige wat de politici doen, is op Twitter op elkaar schelden. Het extremisme rukt in alle geledingen van de samenleving op, maar niemand wil het zien, want iedereen zit maar als een zombie naar z’n Facebookpagina en z’n Instagram-account te kijken. We beleven gitzwarte tijden.»

HUMO De ironie is dat ‘The Happy Prince’ ook laat zien hoe mooi Europa kan zijn. Achteraf had ik zin in beschonken citytrips naar Parijs, Dieppe, Rouen en Napels, Oscar Wilde achterna.

Everett «Goed! Het was mijn droom om van ‘The Happy Prince’ een echte Europese roadmovie te maken. Weet je, in de jaren 80 toeterde iedereen in het filmmilieu dat er in 1990 een eengemaakte Europese cinema zou ontstaan. Ik zat in die tijd in Hollywood, waar mijn carrière niet echt van de grond wilde komen. Ik dacht: een Europese cinema? Klinkt geweldig! Ik moet als de bliksem terugkeren, dan kan ik een Europese filmster worden!

»Ik was er rotsvast van overtuigd dat die Europese filmwereld een stuk interessanter, decadenter en orgiastischer zou worden dan het nogal preutse Hollywood. Maar het is er nooit van gekomen. Er kwamen wel enkele coproducties tot stand tussen landen als Frankrijk, Italië en Joegoslavië, maar de mayonaise pakte niet. ‘The Happy Prince’, zo durf ik mezelf op de borst te kloppen, is één van de eerste échte Europese films: het verhaal speelt zich af in diverse Europese steden, de personages spreken drie verschillende talen zonder dat het ook maar één moment onnatuurlijk overkomt, mijn crew bestond geheel uit Europeanen, en de film werd volledig gefinancierd met Europees geld. Ik ben de enige echte Mister Europe (lacht).»

undefined

HUMO Waarom bent u er niet in geslaagd om in Hollywood door te breken? Omdat u homosekueel bent?

Everett «De homofobie in Hollywood heeft zeker een rol gespeeld, ja. Maar misschien was ik ook niet goed genoeg. Eigenlijk ben ik in Hollywood nooit verder geraakt dan het vertolken van de homoseksuele sidekick. Het probleem was: zodra de homoseksuele sidekick op het witte doek een vertrouwd personage was geworden, wilden ineens ook de heteroseksuele acteurs maar al te graag die rol spelen. De homorollen begonnen naar hetero’s te gaan, maar het omgekeerde is nooit gebeurd. Het komt erop neer dat ik in Hollywood mijn broodwinning ben kwijtgespeeld (lacht).

»Er heerst homofobie in Hollywood, maar op een subtiele manier. De meeste regisseurs kúnnen zich gewoon niet voorstellen dat een homoseksuele acteur een overtuigende seksscène met een vrouw kan spelen. Mijn hele leven lang heb ik tegen dat domme vooroordeel moeten opboksen. Ooit kreeg ik te maken met een wereldberoemde, vette, heteroseksuele regisseur. In het script stond een seksscène met een vrouw, en die papzak bleef maar roepen dat ik harder moest repeteren. Enfin, het eindresultaat is dat ik er nooit in ben geslaagd om de grote heteroseksuele leading men-rollen te pakken te krijgen.

»Hollywood is verschrikkelijk conservatief. En net om die reden koester ik veel sympathie voor #MeToo. De filmwereld is een verdorven mannenclubje waar de macho’s en de haantjes het voor het zeggen hebben en waar de vrouwen en de nichten als vee worden behandeld. Toen ik begon te acteren, dacht ik nochtans dat ik een wereld vol liefde, drugs en gore orgieën zou binnenstappen. Viel dat even tegen, zeg (lacht).»