Tom Nijsen is zo zuinig dat hij 3/5de kan werken: ‘We hebben amper kosten: jaarlijks betaal ik 100 euro voor elektriciteit’

Duurzaam leven, al langer een streven van al wie bezorgd is om het milieu en de klimaatverandering, is tegenwoordig ook uitstekend voor uw portemonnee. De gierende inflatie en torenhoge facturen doen dan ook steeds meer Belgen dromen van een zelfvoorzienend leven. Maar hoe realistisch is een leven zonder water- of elektriciteitsnet? Red je het met groenten uit de tuin en ruilen met de buren? Is regenwater gezond? En ga je niet stinken als je nooit zeep gebruikt? Zes ervaringsdeskundigen hebben elk een eigen variant van een milieuvriendelijk leven geperfectioneerd. In deze aflevering: Tom Nijsen.

Bij industrieel ingenieur Tom Nijsen in Kermt vangt een vijver met lavasteentjes regenwater op dat tot drinkwater wordt gefilterd, en het afvalwater loopt achteraan in een bekken met zuiverend riet. Er is een moestuin en er grazen schapen, maar er staat ook een Tesla onder de carport, die stroom laadt van de zonnepanelen op de daken van de woning en de carport. Met KermtStroomt wil Nijsen van de hele straat één zelfvoorzienende energiegemeenschap maken.

HUMO Je bent niet offgrid en ook op het waternet ben je aangesloten, maar je bent vrij zelfvoorzienend, voor de stroom zelfs volledig. Hoe ben je daaraan begonnen?

TOM NIJSEN «Op een gegeven moment hebben mijn vrouw en ik beslist dat we een duurzame impact wilden hebben, en tegelijkertijd meer vrije tijd. Mijn vrouw werkt halftijds in de sociale sector, waar ze mensen helpt die het moeilijker hebben. Mijn loon als ingenieur laat me toe maar drie dagen te werken. Als ik thuis ben, zorg ik voor de kinderen. Dat kan omdat we amper kosten hebben: jaarlijks betaal ik 100 euro voor elektriciteit. We hebben wel eerst zwaar moeten investeren, maar dat kon omdat we jarenlang voltijds hebben gewerkt.»

HUMO Hoeveel heeft de installatie gekost?

NIJSEN «In 2007 heb ik voor 21.000 euro zonnepanelen laten leggen op ons dak, en onlangs voor 5.000 euro op de carport. Een batterij met een omvormer kostte nog eens 5.000 euro. Alles samen heb ik dus 30.000 euro geïnvesteerd in een installatie die minstens dertig jaar zal meegaan. Nu ben ik compleet onafhankelijk van de schommelingen op de markt.

»In de zomermaanden produceren we dagelijks 50 kWh, maar we verbruiken maar 7 kWh. In de winter is dat 10 kWh en we verbruiken dan ook 10 kWh. We leven dus in alle comfort. De overschotten gaan in de auto- of de thuisbatterij, of op het net.»

HUMO De Tesla onder de carport is een dure wagen.

NIJSEN «Ik heb die zelf gekocht. 30.000 euro heb ik cash betaald en de andere helft heb ik bij de bank geleend. Het is een deelwagen en de autodelers betalen eigenlijk de lening terug. Van maart tot eind oktober rijdt de auto op ons overschot aan zonnestroom. Onze eigen inbreng is een investering voor de nabije toekomst: in de Tesla zit tien keer meer batterijcapaciteit dan in mijn thuisbatterij. Het is slechts een kwestie van tijd voor we de auto wettelijk als thuisbatterij mogen gebruiken.»

HUMO Je bent ook de initiatiefnemer van KermtStroomt: wat is dat precies?

NIJSEN «Ik wil in onze straat een slimme energiegemeenschap tot stand brengen. Er staan hier 44 huizen en één cabine van Fluvius. Als alle gezinnen samenwerken en hun overschot aan stroom naar de buren laten gaan wanneer ze die nodig hebben, kunnen we zonder de cabine van Fluvius. Technisch gezien gaat mijn overschot nu al naar mijn buur, maar dan via die cabine, en hij betaalt de volle pot. Hoe meer we lokaal stroom produceren met zonnepanelen, hoe dichter we bij het moment komen dat we huizen aan elkaar kunnen koppelen met slimme meters en stroom gratis is.»

HUMO Wat als je buren geen geld hebben voor zonnepanelen op hun dak?

NIJSEN «Dan zouden de 44 gezinnen 5.000 euro kunnen samen leggen voor een set zonnepanelen, dat is maar 100 euro voor elk gezin.»

HUMO Op de website van Fluvius staat dat je je vanaf 2023 kunt verenigen in een energiegemeenschap. Wettelijk staat niks je nog in de weg?

NIJSEN «Er wordt meer toegelaten, maar wat ik eigenlijk wil, zal nog lang onmogelijk zijn. Een thuisbatterij is in mijn scenario immers niet zinvol. In plaats van 10.000 euro voor elk onze eigen batterij investeren we beter elk 5.000 euro in één wijkbatterij. Alleen is dat niet toegestaan.

»Europa heeft ook beslist dat de consument centraal moet staan in het energiesysteem. De klant zou nu goed geld kunnen verdienen met het overschot aan zonne-energie die hij op het net zet. Maar in België krijg je er bijna niks voor.

»(Zucht) Het systeem zit vol gaten. Er zijn subsidies voor batterijen omdat die de pieken op de middag verlichten en voorkomen dat het net overbelast raakt. Maar als jij ’s middags frietjes bakt of de was doet, help je het net óók. De investeerder wordt beloond, de verbruiker niet. Men zou die batterijsubsidies beter vervangen door goedkope middagtarieven. Het nachttarief werd destijds ingevoerd omdat de kerncentrales ’s nachts niet afgezet mochten worden, in het tijdperk van de zonne-energie moeten we naar een middagtarief.»

HUMO Vroeger at iedereen ’s middags warm, en ’s avonds boterhammen.

NIJSEN «Omdat beide partners gaan werken, eten veel mensen ’s avonds warm. Ook dat hebben wij door onze slimme energiehuishouding aangepast: we werken halftijds en hebben wel ’s middags tijd om te koken. Het hangt allemaal samen.»

HUMO Hoeveel buren heb je al kunnnen overtuigen?

NIJSEN «Zeventien gezinnen hebben nu zonnepanelen. Het is niet makkelijk om iedereen te doen inzien dat het geld opbrengt als we met z’n allen zelfredzaam worden. En dat de investering ook draaglijker is als we het samen doen.»

HUMO Hoe verwarm je je woning?

NIJSEN «Met een hoogrendementsmazoutketel. We hebben in de woonkamer ook een speksteenkachel, die voor een constante warmte van 19 à 21 graden zorgt. Zo’n kachel stookt schoon en zuinig.

»Een warmtepomp op elektriciteit is de enige duurzame verwarming, maar die vraagt per dag 25 kWh energie. Nu hebben we op een winterdag al 10 kWh nodig voor de was en de plas. Maar binnenkort zijn er windmolens op zee waar we met onze coöperatie aandelen in hebben (Ecopower wil samen met alle andere energiecoöperaties participeren in SeaCoop, red.), dan wordt een warmtepomp wel mogelijk.»