Trump erkent Jeruzalem als hoofdstad van Israël: komt er nu vrede?

Donald Trump heeft Jeruzalem erkend als hoofdstad van Israël. Uiteindelijk zal dat bijdragen aan vrede tussen Israël en de Palestijnen, meent de Amerikaanse president. Heeft hij gelijk? Dit zijn de NEE en de JA.

Nee, want:

De hele wereld heeft negatief ge­reageerd op de Amerikaanse erkenning van Jeruzalem als Israëls hoofdstad. Van paus Franciscus tot de ­Russische president Vladimir Poetin, van alle Arabische leiders tot de Nederlandse minister van buitenlandse zaken Halbe Zijlstra. Alleen in Israël zelf klonken positieve reacties.

Het is zelfs de vraag of Trumps naaste medewerkers dit besluit steunen, als ze er al van op de hoogte waren. Van minister Rex Tillerson van buitenlandse zaken en zijn collega James Mattis van defensie is bekend dat ze door wilden gaan met het weer op gang brengen van het vredesproces tussen Israël en de Palestijnen.

'De Verenigde Staten zijn hun positie als honest broker in het vre­des­pro­ces nu echt kwijt­ge­raakt'

Trumps schoonzoon Jared Kushner, die als speciale gezant dat vredesproces moest begeleiden, staat met lege handen. Palestijnse onderhandelaars zeggen nu dat ze door hem aan het lijntje werden gehouden met de mededeling dat de Verenigde Staten met een plan zouden komen. Dat moesten ze maar afwachten. Als dit het Amerikaanse plan is, zijn we nog veel verder van huis, is nu de reactie aan Palestijnse kant.

De Verenigde Staten zijn hun positie als honest broker (eerlijke bemiddelaar) in het vredesproces nu echt kwijtgeraakt. Het is moeilijk voorstelbaar dat Washington nog een rol kan spelen in het dichter bij elkaar brengen van Israëliërs en Palestijnen, of zelfs in het op gang brengen van een gesprek tussen de twee partijen. Zo heeft Trump ook de geloofwaardigheid van de VS verzwakt.

Wie de Amerikaanse rol in het vredesproces kan overnemen, is volstrekt onduidelijk. Geen ander land bevindt zich in de positie of heeft het politieke kaliber om dit te doen, en wie het wil proberen wordt waarschijnlijk niet vertrouwd door een van beide kanten in het conflict. De Verenigde Naties lijken een logische kandidaat, maar die worden sterk gewantrouwd door Israël, vanwege de vele resoluties die de Palestijnen steunen.

Ja, want:

Wie heeft er nooit een klap gegeven op een apparaat dat niet meer werkt? Erg deskundig is het niet, maar soms doet een oude televisie het toch ineens weer na zo’n botte ingreep. Dat effect zou Trumps erkenning van Jeruzalem ook kunnen hebben.

Het vredesproces ligt al jaren stil. De Oslo Akkoorden uit 1993 zijn uiteindelijk nooit verwezenlijkt vanwege de moord op de Israëlische premier Yitzhak Rabin in 1995 en het uitbreken van de Tweede Intifada in 2000. Latere pogingen hebben helemaal niets opgeleverd.

Dan is het maar beter die mislukking te erkennen. Zoals Trump donderdag zei: “Vandaag accepteren we eindelijk het overduidelijke”.

'Wie schiet er wat mee op als de arts bij het sterfbed niet durft te erkennen dat de patiënt is overleden?'

Hij doelde daarmee op Jeruzalem, maar het geldt ook voor de Amerikaanse positie. De VS stonden in feite altijd al aan de kant van Israël en het kan helpen dat dit nu duidelijk is. Net als het afkicken van een verslaving begint bij het erkennen daarvan, kan het openlijk partij kiezen van de Verenigde Staten het startpunt zijn voor een – nu nog onbekende – nieuwe route naar vrede.

De linkse Israëlische krant Ha­aretz schreef donderdag: ‘Trump heeft het vredesproces niet vermoord, hij heeft het alleen dood verklaard’. Wie schiet er wat mee op als de arts bij het sterfbed niet durft te erkennen dat de patiënt is overleden?

Natuurlijk neemt Trump een groot risico met zijn besluit. De woede aan Palestijnse en Arabische kant kan tot nieuw grootschalig geweld leiden. Daarvan waren donderdag de eerste tekenen al van te zien in de regio. Toch zal Trumps stap voor veel Palestijnen neerkomen op erkenning van wat allang de Amerikaanse positie was, voor veel Arabische landen zijn er urgentere problemen dan het Palestijns-Israëlische conflict.

Mogelijkerwijs leidt deze stap tot meer eenheid onder de Palestijnen. Die zijn nu zeer verdeeld, met Hamas en Fatah als de twee kemphanen. Er zijn berichten dat die nu het overleg over het bestuur van de Gazastrook versnellen. Het verminderen van de interne Palestijnse spanning kan een eerste lichtpuntje zijn.

(Trouw)