Tussen Hemel & Hel met Jeroen Olyslaegers: 'In België vieren we álles met alcohol'

De gevierde schrijver Jeroen Olyslaegers ontvangt ons in een, op een bureau en een stoel na, leegstaand vertrek in het Antwerpse Vleeshuis. Het is hier, in dit monument van de renaissance, dat hij nu al ruim een jaar naarstig op zijn nieuwste magnum opus zit te zwoegen: ‘Wildevrouw’.

Jeroen OLYSLAEGERS «Mijn vorige boek, ‘Wil’, is geheel bij mij thuis tot stand gekomen, in het huis dat deel uitmaakt van de wijk die ik in het boek heb beschreven. Toen ik aan ‘Wildevrouw’ begon, merkte ik dat het niet wilde vlotten: alles in en om mijn huis verwees naar de Tweede Wereldoorlog, en niet naar de 16de eeuw, waarin mijn nieuwe boek zich afspeelt. Ik heb toen een berichtje op Facebook geplaatst met de mededeling dat ik op zoek was naar een 16de-eeuwse plek om mijn nieuwe boek te kunnen schrijven. De volgende dag al zat ik hier. De mensen van het Vleeshuis vinden het fijn dat ik deze lege ruimte gebruik, ook al om tijdens hun rondleidingen achter de schermen langs hun neus weg te kunnen zeggen: ‘En hier ziet u dan de beroemde schrijver Jeroen Olyslaegers, onverdroten werkend aan zijn nieuwe roman.’»

HUMO Verschaft het je geestelijk genot om over de 16de eeuw te schrijven in een 16de-eeuws gebouw?

OLYSLAEGERS «Dat doet wel wat, ja. Het versterkt de illusie dat ik daadwerkelijk in die tijd rondloop, dat ik een ooggetuige ben.

»Het gebeurt dat ik net een scène heb geschreven die zich afspeelt op de Grote Markt, en vervolgens naar buiten stap en over de Grote Markt wandel. Dan krijg ik het gevoel dat ik in twee tijdperken tegelijk leef. Dat geeft een behoorlijk vreemde kick.

»Ik lees de laatste tijd ook vooral boeken die zich min of meer in hetzelfde tijdvak afspelen, om me nog verder onder te dompelen. ‘Q’ van Luther Blissett bijvoorbeeld, een Italiaans schrijverscollectief. Of ‘Medieval Bodies: Life, Death and Art in the Middle Ages’ van Jack Hartnell. Buitengewoon fascinerend.»

HUMO Lees je ook weleens iets ter ontspanning?

Olyslaegers «Jawel: het laatste boek van de vorig jaar gestorven Philip Kerr, ‘Metropolis’. En wat ik ook graag doe, is aan mijn vrouw voorlezen in bed. Mijn favoriete voorleesboek is ‘Harlekijntjes miljoenen’ van Bohumil Hrabal, dat zich afspeelt in een kasteel dat is omgebouwd tot een bejaardenhuis. Dan ligt ze regelmatig te schateren van het lachen.»

undefined

HUMO Hoe ziet jouw hemel op aarde eruit?

Olyslaegers «Als een plek waar mensen zich niet egoïstisch gedragen, maar zich bewust zijn van elkaar en van hun omgeving, en liefdevol met elkaar omgaan. ’t Is misschien gek om zoiets te zeggen in een gebouw waar honderdduizenden dode dieren zijn verhandeld (het Vleeshuis was ooit het hoofdkwartier van de slagersgilde, red.), maar ik zie iets van die hemel op aarde terug in restaurants waar vegetarisch of veganistisch wordt gegeten, en waar dat soort karma dus niet hangt.»

HUMO Ben je zelf vegetariër?

OLYSLAEGERS «Nee, eerder een flexitariër. Om voor de volle 100 procent vegetariër te worden – en dus vaak naar gespecialiseerde winkels te fietsen, en enkel restaurants te bezoeken met vegetarische opties – ben ik wat te lui. Maar ik eet wel steeds minder vlees en steeds meer groenten.»

HUMO Wat eet je het liefst?

OLYSLAEGERS «Rode biet, en alles waar rode biet in zit. En ik ben ook dol op oesters: ik heb het gevoel dat m’n bloed daar sneller van gaat stromen. Ik voel het ook altijd tintelen onder m’n huid wanneer ik oesters eet.»

HUMO Drink je graag?

OLYSLAEGERS «Ja, maar een stuk minder dan ik altijd gedaan heb. Van begin januari tot eind maart heb ik, voor het eerst in mijn volwassen leven, volledig drooggestaan: ik wilde eens zien wat alcohol precies voor me betekende.»

HUMO En?

OLYSLAEGERS «Sowieso heeft het lange tijd te veel voor me betekend. ’t Is te zeggen: thuis drink ik al jaren niet meer, maar tot eind 2018 was ik een mateloze sociale drinker. Ik dacht er gewoon níét bij na. Maar in die droge periode heb ik pas echt goed gemerkt in wat voor een onvoorstelbare drankcultuur we hier in België leven. Wij vieren álles met alcohol. En als je eens een keer niet meedoet, dan word je onder druk gezet om toch minstens één glas mee te drinken. Op den duur vermeed ik dus alle sociale aangelegenheden, en bleef ik thuis.

»Op de eerste dag van mijn droge periode ben ik naar ‘Marx’ gaan kijken, de solovoorstelling van Johan Heldenbergh. Ik was die dag enkele vrienden tegen het lijf gelopen, en terwijl ik daar in die theaterzaal zat, vroeg ik me af hoeveel eenheden ik normaal gesproken op dat moment al zou geconsumeerd hebben: ik kwam uit op een glas of acht. Maar dit keer was ik dus broodnuchter, zij het dat er nog altijd een flou artistique over alles hing – ik heb gemerkt dat die tot drie dagen nadat je alcohol hebt gedronken, blijft hangen.»

HUMO Met hoeveel glazen single malt whisky heb je het einde van je droge periode gevierd?

Olyslaegers (lacht) «Nul. ‘Na die drie maanden ga je er meteen weer invliegen,’ voorspelde zowat iedereen, maar dat was niet het geval. Ik drink nu meer met smaak – een glas slechte wijn laat ik gewoon staan – en ik tel mijn consumpties. Wat ik wel had onderschat, is hoezeer ik verslaafd was aan de ontspanning die alcohol me gaf voordat ik ging slapen. Om mijn hoofd te kunnen ‘afzetten’, heb ik dus in de plaats cannabisdruppels genomen, en af en toe een joint gesmoord.»

HUMO Vertel me eens hoe jij je de hel op aarde voorstelt.

OLYSLAEGERS «Als een shoppingcenter waarvan de deuren vergrendeld zijn, zodat ik er nooit meer buiten raak. Onlangs was ik in Rouen, en ik zag daar precies dezelfde zielloze winkelconcerns die je ziet in elke Europese stad. Nowhere to run! Alles is één grote geprefabriceerde troep aan het worden, nog meer sinds we via het internet op onze persoonlijkheid worden getarget. Alles is marketing, tegenwoordig – het zit al zo dicht bij onze ziel dat we het onderscheid niet meer kunnen maken tussen wat van onszelf is en wat ons is aangepraat. ‘Seriously,’ zei stand-upcomedian Bill Hicks ooit over markeeters, ‘go kill yourselves.’ En hij bedoelde dat maar hálf als grap.»

HUMO Waar heb je nog meer een hekel aan?

OLYSLAEGERS «Aan trollen die op de sociale media gemene aanvallen inzetten op mensen die zich amper kunnen verweren. Zeker op Twitter – wat mij betreft een bordeel met te veel coke op tafel – zijn er wolfpacks actief die er geregeld eens iemand uitpikken om helemaal met de grond gelijk te maken. Kijk maar eens wat Hilde Van Mieghem is overkomen toen ze zich in het #MeToo-debat mengde: een bijzonder wreedaardige aanval op haar persoon, haar fysiek, haar leeftijd, haar vrouw-zijn. Typisch: ’t zijn veelal vrouwen die worden aangepakt. Wat met Anuna De Wever en Kyra Gantois is gebeurd, is van hetzelfde laken een pak.»

HUMO Ergeren de jouwen zich ook weleens aan jou?

OLYSLAEGERS «Ja. Ik ben breedsprakerig en drammerig, en ik wil in gesprekken altijd domineren. Luisteren naar andere mensen, zonder meteen mijn eigen klep open te doen, kost me moeite. Het is ergens wel te verklaren: ik kom uit een familie van het hoge woord, en ik heb rücksichtslos door elkaar heen brullen altijd als een normale, zelfs liefdevolle manier van communiceren beschouwd. Maar mijn vrouw wijst me er weleens op dat niet iedereen ervan gediend is dat ik hen altijd weer wil overtuigen van wat ik de juiste kijk op de wereld vind. De laatste jaren probeer ik daar dus aan te werken, met wisselende resultaten.»

HUMO Wat beschouw jij als het opperste lichamelijke genot?

OLYSLAEGERS «Oesters eten, en vervolgens vrijen. Of een joint roken, Samsara Blues Experiment opzetten – een geweldige Berlijnse stonerrockband – en dan vrijen. Ik hou van de combinatie van aangename activiteiten.»

HUMO Stel dat het zou mogen van je vrouw Nikkie van Lierop, met wie zou je dan graag eens een joint roken, naar Samsara Blues Experiment luisteren en de koffer induiken?

OLYSLAEGERS «Ik leef in een verkeerde tijd: ik heb de erotische fantasieën van een cinefiel uit de jaren 50. Als je het hebt over echte, onversneden erotiek, dan gaan mijn gedachten niet uit naar de filmsterren van nu, maar naar Ava Gardner, Sophia Loren, of zelfs naar Brigitte Bardot. Die vrouwen bezaten een erotisch mysterie dat vandaag de dag geheel verdwenen lijkt.»

HUMO Heb je die reuzegrote foto ooit gezien die boven de urinoirs hangt in zaal De Roma?

OLYSLAEGERS «Die waarop Sophia Loren in het decolleté van Jayne Mansfield loert? Dat is pál in mijn erotische pleziercentrum. Of neem nu Kim Novak in ‘Vertigo’: práchtig. Hitchcock was overduidelijk geobsedeerd door haar – als je sommige getuigenissen mag geloven, ging het er bij hem serieus over. Maar mij prikkelt het nog niet zo’n klein beetje.

»Voor mij mag een vrouw ook best een zekere leeftijd hebben. Van een kreetjes slakend 18-jarig grietje dat in een veel te kort rokje rondhuppelt, word ik niet geil. Geef mij maar een wat oudere, waardige vrouw om wie enig mysterie hangt. Enfin, vandaar dus dat ik ooit met mijn vrouw getrouwd ben.»