Tv-review: 'Allah in Europa' op Canvas
Jan Leyers gaat in 'Allah in Europa' op zoek naar de Europese islam. Gemakkelijke antwoorden niet bijgeleverd.
Je zou het niet denken als je de discussies in de media - en zeker die op de sociale media - volgt, maar het is mogelijk om met betrekking tot het thema 'de islam' een dubbele houding aan te nemen. Om afschuw te voelen bij alles wat de terroristen overal ter wereld aanrichten in de naam van hun godsdienst en bang te zijn voor de extremistische strekkingen binnen de islam, maar tegelijkertijd te geloven dat de moslims bij jou in de buurt ook maar gewone mannen en vrouwen zijn die zich 's ochtends moeten haasten om hun kinderen op tijd op school te krijgen en van wie de meeste haatgevoelens derhalve gericht zijn tegen de files onderweg.
'Allah in Europa' lijkt een beetje het televisie-equivalent van die dubbele gevoelens. In zijn nieuwe reportagereeks trekt Jan Leyers door ons oude, vermoeide continent om met moslims te praten, op zoek naar het antwoord op de vraag of er zoiets mogelijk is als 'een Europese islam', en zo ja, hoe die er dan uit moet zien. Wie had gehoopt op een eenduidig resultaat, zal al tijdens de eerste aflevering over Bosnië zijn verwachtingen bijgesteld hebben. Voor de zusjes Nermina en Emina in Sarajevo bij wie Leyers zijn reis begon, was het antwoord simpel: de Europese islam bestaat al, en zij zijn er de exponenten van, met hun modecollectie die beÎnvloed is door El Greco of Monet, en hun open en tolerante houding tegenover andersdenkenden.
Maar even goed kreeg Leyers even later te horen dat zoiets als 'de Europese islam' een utopie is, iets wat nooit zal kunnen bestaan, omdat dat zou betekenen dat de islam zich zou moeten aanpassen. En dat kwam dan uit de mond van de hoog opgeleide, welgestelde Damir, de baas van een softwarebedrijf en iemand die in de Verenigde Staten was gaan studeren en werken. Dat hij uiteindelijk teruggekeerd was, kwam omdat hij vond dat hij in de VS niet 'de echte islam' kon beoefenen. Lees: moslims hadden zich er te veel aangepast aan de westerse maatschappij, net zoals ook de gelovigen uit Sarajevo die alcohol dronken zich volgens hem al te veel hadden geassimileerd. Het waren uitspraken die je niet zomaar zorgeloos opzij kon schuiven, alleen vermoeden we dat Nermina en Emina net dezelfde reactie zouden hebben gehad.
Omdat ik al een paar afleveringen van 'Allah in Europa' heb kunnen bekijken, kan ik al verklappen dat de reeks er niet eenvoudiger of eenduidiger op wordt - hoe meer Leyers richting Noordzee komt, hoe groter de kloof ook binnen de moslimgemeenschap lijkt te worden. 'Allah in Europa' zal dus geen antwoord bieden, maar Leyers laat op zijn minst wel zien dat de vraag veel complexer én subjectiever is dan sommigen doen uitschijnen. Wat toch ook geen geringe verdienste is, vandaag.
