U2 - ‘Songs of Innocence’

U2 heeft lang op hun meesterzet zitten broeden. Men wist dat er een nieuwe plaat zat aan te komen, maar officiële, concrete informatie (zoals: een releasedatum) bleef lang uit. Tot Apple-CEO Tim Cook gisterenavond omstreeks 21 uur de pers bijeenriep: ‘Songs of Innocence’, de dertiende U2 in een 35-tal jaar, werd uit het niets gelanceerd als toetje na de voorstelling van de iPhone 6, en gepresenteerd met een bolle strik eromheen.

Van nu tot 13 oktober, de dag van de fysieke release, kan elke Apple-gebruiker ‘m gratis in zijn iTunes-lijst beluisteren. U wist het nog niet, maar er staan elf nieuwe U2-songs in uw cloud.

Het werd u en ons daarbij verkocht als de grootste albumrelease aller tijden: de eerste plaat die voor een half miljard iTunes-gebruikers slechts een klik verwijderd is. Kwantitatief zal het kloppen, maar het heeft een hoog ‘Bij elke zak Doritos twee flippo’s gratis’-gehalte. Voor de directe betrokkenen is het nochtans win-win: het sinds de dood van Steve Jobs danig spartelende Apple is het een stunt van jewelste om hun nieuwe iHorloges met lawaai in de markt te zetten. En U2 had, nog voor de fans één noot gehoord hadden, alle productiekosten al lang terugverdiend, and then some. Goed voor hen, en het zou allemaal nauwelijks het vermelden waard zijn als de plaat ook een moordplaat was geweest.

‘Songs of Innocence’ is evenwel niet erg goed. Ze klinkt als het werkstuk van een groep die alles al eens gezien en gedaan heeft en nu graag nog eens de rush van de Eerste Keer wil beleven. U2 is de weg van de Red Hot Chili Peppers opgetrokken: elke nieuwe plaat blijkt een stap verder van wat het moet en zou kunnen zijn. Wat de groep op deze plaat vooral mist, is een voldragen ziel: de sensatie dat hun songs niet alleen vakmanschap etaleren en fingerspitzengefühl voor de juiste hook op het juiste moment, maar ook het product zijn van mensen van vlees en bloed die wat ze zingen en spelen ook vóélen. Er is een half leger producers aan te pas gekomen, met Danger Mouse als teamleider, maar zo veel groepswerk heeft geen midas touch opgeleverd.

Elf songs. Drie goeie, acht overbodige. Dat klinkt hard, maar het is niet anders. Neem ‘Every Breaking Wave’, dat in de aarzelende intro nog aan het beste op ‘The Joshua Tree’ doet denken, maar een minuut later in een melodie van dertien in een dozijn verzandt. Grootse gebaren, armen in de lucht, maar daaronder niets dat die grootsheid kan verantwoorden. ‘Raised by Wolves’ lijkt, wanneer het refrein eenmaal is losgebarsten, nog het meest op iets van A-Ha. Duran Duran, eventueel. (‘Raised by Wolves’ is ook de titel van een boek over de geschiedenis van de Christian rock & roll, waarin de Ieren van U2 aan bod komen.) En ‘California (There’s No End to Love)’ heeft het soort gemakkelijk meezingbare Woaa-oa-oa-oaa’s dat in de eerste plaats een gebrek aan ideeën moet maskeren.

Hier en daar wordt geschreven dat U2 met ‘Songs of Innocence’ een nieuwe richting is ingeslagen; dat ze hun oude zin voor experiment hebben teruggevonden. Nee. Op ‘Pop’ werd destijds geëxperimenteerd: niet van kop tot kont met succes, maar er gebéúrde iets, en het leverde een handvol tijdloze songs op. Als ‘Songs of Innocence’ al een zoektocht is, dan naar de directe weg om de oude vorm terug te vinden. Het is de gevoelige U2 die men hier tracht te verbeelden, de (licht tot zwaar) naïeve U2 die vrolijk en uplifting tracht te klinken.

De enige tracks waarin dat lukt zijn ‘Cedarwood Road’ (een valse trage met een solide opbouw en een mooi achtergrondkoortje) en ‘The Troubles’ (dat nog eens écht zindert, en niet doet alsof). ‘Sleep Like a Baby Tonight’ klinkt nogal gesuikerd, maar er valt verder weinig op af te dingen: kan er ook mee door. Het is, droog aan de haak, niet veel, en al helemaal niet na zolang wachten: ‘No Line on the Horizon’, hun vorige, is eerder dit jaar vijf geworden.

U2 wint in alle categorieën die met superlatieven omschreven kunnen worden: ze zijn de grootste, de spectaculairste, bijna de oudste. Ze weten nog steeds hoe ze ons een eenmalige ‘Wow!’ moeten ontlokken, maar niet meer hoe die ‘Wow!’ langer dan vijf seconden aangehouden kan worden. I still haven’t found what I’m looking for: een U2-plaat die terug aanknoopt bij de bloedvorm op ‘The Joshua Tree’, ‘Achtung Baby’ en ‘Zooropa’. De cirkel is bovendien rond: The Killers en Coldplay werden ooit verweten hun platen met halfbakken U2-covers te vullen, nu klinken U2-songs ‘The Miracle (Of Joey Ramone)’, ‘California’ en ‘Volcano’ als pogingen om het Killers- en Coldplay-geluid te vatten.

‘Songs of Innocence’ werd ons cadeau gedaan door Apple. Kwam iemand op onze verjaardagsfuif met zo’n cadeau aanzetten, hij zou het jaar erop niet meer uitgenodigd worden.

Het Britse muziekblad NME verzamelde tien tweets over het gratis U2-album - zelfs Thom Yorke deed mee. Klik hier om de reacties te lezen.