Uithuilen bij een avatar helpt soms beter dan bij je beste vriendin
Als we ons hart uitstorten bij anderen, lucht dat op, voor even. Maar het vermindert op langere termijn niet onze boosheid, rouw of verdriet. Dat zegt sociaal-psycholoog Lisanne Pauw, die vrijdag promoveert aan de Universiteit van Amsterdam.
Als we iets vervelends meemaken, bespreken we dat vrijwel altijd met anderen. Over onze gevoelens praten is zelfs een van de meest gebruikte manieren om onze emoties te reguleren.
Dat we er alleen op korte termijn wat aan hebben, komt volgens Pauw doordat we eenzijdig gericht zijn op emotionele steun als we boos zijn over die leuke baan waarvoor we zijn afgewezen of verdrietig om een ruzie. 'We willen een luisterend oor en erkenning van onze problemen. Op korte termijn is het prettig om op die manier stoom af te blazen, maar op lange termijn voelen we ons er niet beter door', aldus Pauw, die honderden proefpersonen in een handvol afzonderlijke experimenten emoties liet delen.
Om de boosheid en het verdriet echt te verminderen, is het nodig dat de luisteraar een tegengeluid laat horen, lichtpuntjes helpt zoeken of de zaken relativeert. Maar om zulke rationele steun wordt zelden gevraagd. En de luisteraar is niet geneigd die aan te bieden.
Anders ligt het bij bezorgdheid of spijt. 'Dan staan we wel open voor rationele steun, hebben we wel belangstelling voor een andere kijk op zaken. '
In een laatste experiment liet Pauw proefpersonen hun emoties delen met een virtuele hulpverlener in een emotie-laboratorium in Los Angeles. 'Van een virtueel iemand verwacht je minder empathie dan van een echt mens en ben je misschien eerder geneigd om rationele steun te accepteren', aldus Pauw. Dat bleek inderdaad zo te zijn. Met als gevolg dat je hart uitstorten bij een avatar dus effectiever kan zijn dan uithuilen bij je beste vriendin.
Zo'n virtuele gesprekspartner is minder futuristisch dan het lijkt, zegt Pauw. 'Miljoenen Chinezen zijn in de ban van Xiaoice: een virtuele vriendin met wie je emoties kunt delen. De avatar die ik gebruikte wordt ingezet voor soldaten die mogelijk een trauma hebben opgelopen maar zich daarvoor schamen. Schaamte delen we makkelijker met een anonieme avatar dan een echt mens.'
Hoogleraar klinische psychologie Sander Koole - die ook onderzoek doet naar emotieregulatie - is enthousiast over het proefschrift. 'Vrijwel alle studies gaan over hoe we als individu onze emoties reguleren. Onderzoek naar het delen van emoties is schaars omdat het over de wisselwerking tussen mensen gaat: een lastig onderzoeksterrein. Terwijl het delen van emoties delen iets universeels is. We beginnen er als baby's al mee.'
© De Volkskrant
